Görme Yetersİzlİğİ Olan Çocuklar

Yasal tanım Gerekli tüm düzeltmelerden sonra iyi gören gözündeki görme keskinliği 20/200 ya da daha az ve görme alanı 20 dereceden az olan kişilere kör, görme keskinliği 20/70 ile 20/200 arasında olan kişilere az gören denilmektedir.

Görme keskinliği kavramı: Gözün özel bir mesafeden görme ve ayrıntıları ayırt etme yeteneği Görme alanı: Baş çevrilmeden ve gözler oynatılmadan görülebilen tüm alan (yaklaşık 180 derece) Yasal tanım uzak görme keskinliği ve görme alanının değerlendirilmesini içerir. Yasal imkanlardan yararlanıp yararlanamayacağına karar vermede kullanılır.

Yasal olarak kör kabul edilenlerin çok azı görme gücünden tamamıyla yoksundur, büyük çoğunluğu görme gücünden çeşitli oranlarda yararlanabilir.

Eğitsel tanım Kör: Eğitimde dokunsal ve işitsel materyallere (kabartma alfabe, konuşan kitap vb...) ihtiyaç duyan kişidir. Görme duyusunu görme amacıyla kullanamaz.

Az gören öğrenciler; Az gören: görme duyusunu öğrenme amacıyla kullanabilen kişidir.

Görme potansiyellerini en üst düzeyde kullanabilmek için gözlük, büyüteç gibi araç- gereçlere, büyük puntolu yazı, aydınlatma, zıtlık gibi materyal ve çevre düzenlemelerine ihtiyaç duyar.

Yerleştirildikleri yer Yasal tanım Yerleştirildikleri yer Görme engelliler okulu

Bireyin ihtiyaçlarına yönelik eğitsel düzenleme Eğitsel tanım Bireyin ihtiyaçlarına yönelik eğitsel düzenleme Ortam-materyal düzenlemeleri

Görmenin gelişim üzerindeki etkisi Çevreyi araştırma açısından farklılık Bedensel gelişim Bilişsel gelişim Dil gelişimi

El-göz işbirliği: Kör/az gören Bedensel Gelişim Yeni yürüyen bebekler Taklit El-göz işbirliği: Kör/az gören

Bilişsel gelişim Duyular Nesne sürekliliği: *işitsel ipuçlarının kullanımı Bütün kavramlar dokunsal/işitsel yaşantıyla öğrenilemeyebilir. (Örneğin, gökdelen, apartman, kuşbakışı) Kavramları kazandırmak için onlara mutlaka birinci elden yaşantı sunmak gerekir.

Dil gelişimi Göz kontağı, işaret etme-mimik eksik Ailenin bebek gülümsemediği için onunla iletişime girmelerinde azalma Öfke nöbetleri Ekolali: bir takım cümleleri anlamsız şekilde tekrar etmesi (saatlerce tv karşısında oturması)

Çocuğun dil gelişimini desteklemek için Fiziksel temas Çocuğun istek ve ihtiyaçlarını tahmin etme yerine onun ifade etmesini beklemek Çocuğa dokunduğu nesnelerin isimlerini söyleyip, bunlarla ilgili konuşmak, çocuğun yaptığı hareketleri betimlemek Kavramları anlatmak yerine doğrudan yaşantı sunmak

Eğitim ortamları Yatılı görme engelliler okulları Özel sınıf düzenlemesi Birlikte eğitim ortamı

Görme Yetersizliği Olan Çocuklar için Program ve Materyal Uyarlamaları Okuma-yazma Yönelim ve bağımsız hareket becerileri Matematik Sosyal bilgiler Fen bilgisi Günlük yaşam becerileri

Okuma-Yazma Dokunsal öğrenciler için Braille alfabesi Braille alfabesiyle yazabilmek için; Braille daktilosu-tablet ve kalem Yazmayı yeni öğrenen çocuklar için Braille daktilosu

Braille alfabesi

Okuma-yazma Az görenler için, etkili okuma-yazma aracının seçimi çok önemlidir. Az gören olarak belirlenen öğrencilerin mutlaka basılı materyalle okuma-yazma öğrenmesi gerektiğine ilişkin yanlışlık Aynı görme keskinliğine sahip olsalar bile görmeyi kullanmaları farklılaşır İşlevsel görme değerlendirmesi ve okuma-yazma için kullanılan araçlar

Optik ve optik olmayan araçlar

teleskoplar

Okuma-Yazma için Sınıf Ortamında Yapılacak Uyarlamalar 1. Oturma düzeni: Sınıfın aydınlık yerine pencereye arkası dönük oturtulmalı Tahtayı rahatça görebileceği yere oturtulmalı (beyaz tahta kullanılıyorsa parlayıp, parlamadığına bakılmalı, kara tahta kullanılıyorsa temiz olmalı)

Okuma-Yazma için Sınıf Ortamında Yapılacak Uyarlamalar 2. Ders kitapları, defter- kalem, okuma-yazma çalışmaları: Baş sayfa üzerine eğilmeyecek, materyal göze yaklaştırılacak (boyun ve sırt yorgunluğu- gölge) Okuma standı ya da kalın klasör

Okuma-Yazma için Sınıf Ortamında Yapılacak Uyarlamalar Ders kitaplarının sayfa düzeni karışık olabilir- okuma penceresi Kitap okurken zaman tanımak gerekebilir (kısa molalar) Daha kolay yazmak için satırları koyu renk kalemle belirginleştirilmiş defter Kalemi uygun yerden ve daha rahat tutabilmesi parlak renkli tutucular

Okuma-Yazma için Sınıf Ortamında Yapılacak Uyarlamalar Yazı yazarken yazdıklarını görebilmesi için, B ya da 2B kurşun kalem, bazen keçeli kalem (öğretmen gözlemi) Matematik derslerinde kareli defter yerine çizgili ya da çizgileri belirginleştirilmiş defter Akranlarına göre daha fazla yazmaya hazırlık çalışması gerekebilir (yazıların okunaklı olması için)

Okuma-Yazma için Sınıf Ortamında Yapılacak Uyarlamalar Tahtaya yazılacakların kağıda yazılmış kopyası Öğretmenin yazdıklarını sesli olarak söylemesi Fotokopi ile çoğaltılmış materyal verilecekse silik olmayan kopyası Öğrencinin kolayca izleyebileceği mesafeden ve göz hizasında Öğretmen fişleri tahtaya yazarken harflerin yazılış yönünü izlemekte güçlük çekebilir. Deftere onun izleyebileceği biçimde yazılması Yazılı görevler ve sınavlar için ekstra zaman Poster, mevsim şeridi, harita kullanılıyorsa daha yakından gösterilmeli

Yönelim ve bağımsız hareket Yönelim becerileri: Beden bölümleri, Çevreyle ilgili somut kavramlar (kapı-pencere-köşe vb.), Uzay kavramları (sağ-sol- önünde-arkasında vb.), Yönler Bina içi numaralama sistemleri İpucu ve işaretleri yorumlama

Yönelim ve bağımsız hareket Bağımsız hareket becerileri: Korunma teknikleri Gören rehberle yürüme Baston teknikleri

Bağımsız hareketi kolaylaştıracak birçok elektronik araç da geliştirilmiştir: Ses dalgaları yoluyla engellerden haberdar eden lazerli bastonlar vb. Bağımsız hareket neyi sağlar?

Okul içinde bağımsız hareketle ilgili sınıf öğretmenine öneriler Okul binası içindeki önemli bölümlerin tanıtılması Yemekhanede masasına ulaşmada zorluk çeken öğrenciler için daha kolay ulaşabileceği masa Sınıf içindeki değişikliklerin öğrenciye söylenmesi Öğrencinin kapıya, kitaplığa vb. gitmesi gereken yollarda engeller kaldırılmalı Çantalar sıralardan taşmayacak Binadışı ortamlar da tanıtılıp, bunları güvenli şekilde kullanıp kullanmadığına bakılmalı (oyun parkı vb.)

Matematik, sosyal bilgiler ve fen bilgisi Müfredat aynı Kabartma haritalar ve küreler Deney ve gözlemlerde öğrencilerin hangi duyularını kullandıklarına göre düzenleme (Örn. Erozyon vb.) az görenlerin yakından görmesi sağlanmalı.

Dinleme becerileri Dinleme becerilerini geliştirmek gerekir Sözcük dağarcığını konuşma, okuduğunu anlama ve yazma becerileri üzerinde kullanması (üniversite öğrencileriyle araştırma)

Günlük yaşam ve sosyal beceriler Yemek pişirme, kişisel bakım, alışveriş, giysi temizliği, ev yönetimi, bütçe hazırlama, bankamatikten para çekme vb. Etkileşime girmeleri için fırsatların yaratılmamış olması Baston kullanamadığı için ellerini öne doğru uzatmak, insanlara, engellere çarpmak, çatal- kaşık kullanamamak vb. sosyal kabullerini etkiler Sallanma, gözünü ovuşturma, başını sağa-sola çevirme gibi stereotipik davranışlar sosyal kabulü etkiler