DEĞİŞİK YERLER FARKLI YAŞAMLAR

HAVA DURUMU Bir yerin belli bir zaman dilimi içinde yaşadığı hava olaylarına hava durumu denir. Hava durumunu inceleyen bilim dalı meteorolojidir. “Bugün hava parçalı bulutlu” cümlesi hava durumuna bir örnektir. Bazı yerlerde hava durumu her gün farklı olabilir.

İKLİMLER Bir bölgenin en az 35- 50 yıllık ölçümlere dayanan hava sıcaklığı ve hava olayı bilgilerini içeren genel hava olaylarına iklim denir. İklimi inceleyen bilim dalı klimatolojidir. İklimde; sadece hava durumu değil, bölgenin nem seviyesi, ortalama sıcaklığı da ölçülür.

İklimi Etkileyen Unsurlar ENLEM ETKİSİ DENİZELLİK YÜKSELTİ BAKI S RÜZGARLAR

İklimi etkileyen en önemli unsur enlem’dir İklimi etkileyen en önemli unsur enlem’dir. Enlem bir yerin Ekvator’a veya Kutuplar’a yakınlığından kaynaklanan bir değişimdir. Ekvator’a yakın olan yerler sıcak, uzak olanlar ise soğuktur. Denizellik; bir yerin denizlere, göllere olan yakınlığıdır. Bir yer denizlere ne kadar yakın olursa, o yer o kadar ılıman olur. Yükselti; Her 200 metrede bir 1 derce sıcaklık azalır. Bu yüzden çevresine göre yüksekte kalmış yerler, alçakta olan yerlerden soğuktur. Ülkemizden yükselti batıdan doğuya arttığı için sıcaklık da batıdan doğuya azalır. Bakı; KYK’de güney yamaç, kuzey yamaca göre daha sıcaktır. GYK’de ise bunun tam tersi kuzey yamaç daha sıcaktır. Rüzgar etkisi; Bir yere denizden rüzgar geliyorsa, gelen rüzgar ılıtıcı ve serin bir etki yapar. Karalardan esen rüzgarlar ise bölgeyi soğutur.

İKLİM ÇEŞİTLERİ

Ekvatoral İklim 10 Kuzey ve Güney enlemlerinde görülür. Özellikle Amazon ve Kongo Havzasında, Filipinler ve Papua Yeni Gine’de etkilidir. Yıllık sıcaklık ortalaması 25 derecenin üstündedir. Yıllık ve günlük sıcaklık farkı en az olan iklimdir. Her mevsim düzenli olarak yağış alır. Bütün yıl Güneş, dik ve dike yakın ışınlar ile düşer ve nem fazladır. Ekvator İklimi yaşayan bölgelerden biri. Ekvatoral iklimin bitki örtüsü yoktur, cılızdır Topraklar fazla yıkandığı için verimi düşüktür ve kırmızı renkli laterit topraklarıdır. Yağış oluşumu bakımından konveksiyonel yağış fazladır.

Tropikal Savan İklimi Arkadaşlar, Tropikal İklim10-20 kuzey ve güney paralelleri arasında görülür. Bitki örtüsü ormandır, sulak yerlerde ormanlar da görülebilir. Tropikal İklimde; güneş ışınları yılda iki kez dik açıyla düşer. Yazları yağışlı, kışları ise kuraktır. Bitki örtüsü gür ve uzun boylu savan ot topluluklarıdır.

Muson iklimi; Güney, G. Doğu ve Doğu Asya’da etkili bir iklimdir. Bu iklimde yazları yağışlı, kışları kuraktır. Bu yönü ile savan iklimi ile benzerlik gösterir Yıllık yağış miktarı 1000 ile 15000 mm arasındadır. Ama yağış daha fazla da olabilmektedir. Hindistan’ın Çerapunçi Bölgesi Dünya’nın en çok yağış (12000 mm) alan yeridir. Bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı muson ormanlarıdır.. Muson ormanlarının tipik ağacı teak ağacıdır. Bu iklimde en çok pirinç yetiştirilir.

Tropikal Çöl İklimi Dönenceler,Afrika’nın kuzeyi, Arabistan Yarımadası, Hindistan’ın kuzeybatısı ve bir kısım Avustralya’da görülür. Nem oranı düşük olduğundan günlük sıcaklık farkı en fazla olan iklimdir. Bu yüzden mekanik çözülme fazladır. Çöllerdeki kumlar bu yüzden ufak ufaktır. Belli bir yağış düzeni yoktur, bir yıl boyunca hiç yağış almayabilir. Bu yüzden bitki örtüsü yok denecek kadar azdır. Cılız ot ve kaktüs doğal bitki örtüsünü oluşturur. Yıllık sıcaklık farkı fazla değildir çünkü güneş ışınları yılın her zamanı dike yakın açıyla düşmektedir.

Soğuk Kutup İklimi Kutuplarda görülen iklimdir. Çöl denmesinin nedeni yağış azlığıdır. Yağış azlığının sebebi de sıcaklığın düşük olmasıdır. Sıcaklık düşük olduğu için buharlaşmayla atmosfere karışan nem azdır. Dolaysıyla yağış da azdır. Zemin buzlarla kaplı olduğu için bitki örtüsü yoktur. Kutuplardaki; insanlar geçimlerini genellikle balıkçılıktan sağlar.

Akdeniz İklimi Akdeniz iklimi Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler (Mısır, Lübnan hariç), Kaliforniya Şili ve G. Afrika Cumhuriyetinin bir kısmında görülür. Akdeniz İkliminde; yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. En fazla yağış kışındır. Genellikle görülen yağış tipi cephesel yağıştır. Yağış miktarı 600-1000 mm arasındadır.

ILIMAN OKYANUS İKLİMİ Batı, ve K. Batı Avrupa ile Amerika’nın batısında görülür. Bu iklimde; yazlar serin, kışlar ise ılıktır. Bitki örtüsü ormandır. En fazla yağış sonbaharda, en fazla yağış ilkbaharda görülür. Bitki örtüsü ormandır. Yağış oluşumu yamaç yağışı şeklindedir. Yıllık ortalama yağış miktarı 1500 mm civarındadır. Ama bu ortalama yükseltiye göre artmaktadır. Günlük ve yıllık sıcaklık farkı, nem fazla olduğu için azdır.

Tundra İklimi Tundra İkliminde bitki örtüsü ot ve cılız çalılıklardan oluşan tundra’lardır. Yıllık yağış miktarı 200-250 m civarındadır. Tundra iklimi; Sibirya, İskandinavya Yarımadası’nın ve Kanada’nın kuzeyi ile, Grönland’ın kıyı kesimlerinde görülür.