Dış Ticaretin Yapısı Dünya Ticaret Sistemi

Dünya Ticaretinin Nedenleri ve Sonuçları Bir yerde çok fazla üretilen bazı mallar, dünyanın başka yerinde çokça talep edilir. Dünya kaynaklarının bölgeler itibariyle çok farklı dağılmış olması. Teknolojik gelişmenin sonucunda yaratılan yeni ürünlere olan talebin artması Çevre ve Sağlık koşullarının yeni tip ürünlere ihtiyaç yaratması (daha çevreci ürünler)

Dış Piyasaların Değerlendirilmesi (2) EKONOMİK FAKTÖRLER: – GSMH – Sermaye Birikimi – Halkın Alım Gücü – Entelektüel Sermaye – İşgücü – Enflasyon – Kredi olanakları – Sermaye Piyasasının Yapısı – Döviz kuru ve serbestisi

Dış Piyasaların Değerlendirilmesi (2) DOĞAL KOŞULLAR: – Hammaddeler – Coğrafi Konum KÜLTÜREL FAKTÖRLER: – Dil ve Din – Örf ve Adetler DEMOGRAFİK FAKTÖRLER: – Nüfus Miktarı – Nüfus Dağılımı – Yaş ve Cinsiyet

Dış Piyasaların Değerlendirilmesi (3) ALTYAPI VE DAĞITIM KANALLARI – Kara, Deniz ve Havayolları, Demiryolları vs. – Haberleşme Ağları HÜKÜMET POLİTİKALARI – Serbest ticaret, devletçilik uygulamaları, kambiyo ve dış ticaret politikaları GÜÇ BLOKLARINA ÜYELİK VE EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ANTLAŞMALARI – GATT, AB gibi çok taraflı ve ikili antlaşmalara taraf olmak

DIŞ TİCARETİN YÖNETİMİ (1) ÜRETİM SÜRECİNİN YÖNETİMİ – İnsan kaynaklarının yönetimi – Harcamaların yönetimi – Ürünün dış piyasada adaptasyonunun yönetimi – Zamanlama ve lojistiğin yönetimi – Ambalajlamanın yönetimi

DIŞ TİCARETİN YÖNETİMİ (2) PAZAR ANALİZİ VE DIŞ PAZARIN YÖNETİMİ – Doğru mal, doğru müşteri, doğru zaman – Dağıtım ve satış – Markalama ve fiyat verme / alma yönetimi – Risk yönetimi – Promosyon / tanıtım yönetimi – Piyasalara girme stratejilerinin yönetimi

DIŞ PİYASALARIN FİRMALAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ SWOT Analizi – Strength – Güçlü yönler – Weakness – Zayıf yönler – Opportunities – Fırsatlar – Threats – Tehditler

SWOT Analizi GÜÇLÜ YANLAR: Şirket pazarlayacağı mal konusunda; mali gücünü, personel yapısını, yurt içi potansiyelini,yurt dışı potansiyelini, rekabet gücünü kontrol eder. Gideceği ülkedeki piyasa koşullarını, ekonomik ve sosyal yapıyı araştırır.

SWOT ANALİZİ ZAYIF YANLAR: Şirket kendi ürün ve firmasının zayıf yönlerini belirler karşı piyasa ve muhatap firmanın sorunlu ve belirsiz yönlerini gözler. FIRSATLAR: Niche Piyasaların araştırılması TEHDİTLER: Rekabet gücü, rakip firmalar

Uluslararası Ticaret Teorisi Tarihçe – Merkantilizm – Fizyokrasi – Serbest Ticaret Anlayışı Adam Smith David Ricardo Modern Dış Ticaret Teorileri – Mutlak Üstünlükler – Karşılaştırmalı Üstünlükler

Merkantilizmin Doğuşu Ortaçağ Avrupası: Feodal Beylikler & Prenslikler Emperyalizm & Küryalizm Savaşı Ulusçuluk (Kavim-Taba) Akımlarının doğuşu (XV. Ve XVI. yy.) Kapalı Ekonomiler Coğrafi Keşifler => Sömürgecilik

Merkantilizm: Müdahaleci Görüş Amaç: Güçlü Devlet = Güçlü Ordu Zenginlik ve Refahın Kaynağı: Altın & Gümüş, Kıymetli Madenler (Bulyonizm=İspanyol Merkantilizmi)

Merkantilist Politikalar -1- Sömürgecilik: Kıymetli maden yatakları olmayan bir ülke, keşfedilen ülkeleri sömürgeleştirerek kıymetli madenleri ele geçirebilir. Aktif Dış Ticaret Bilançosu: İhracat ithalattan fazla olursa aradaki fark kıymetli madenlerle ödenecektir. Müdahalecilik: İthalatın azaltılması için; ağır gümrük vergileri ve ithalat yasaklarının uygulanması

Merkantilist Politikalar -2- Sanayileşme: Aktif dış ticaret bilançosu için; hammadde ithal edilmeli, mamul mal ihraç edilmelidir. Sanayinin gelişmesi ise devlet himayesinde olacaktır (teşvikler). Hızlı Nüfus Artışı: Hızlı nüfus artışı sayesinde sanayiye ucuz emek girdisi sağlanacağından mamul mal maliyetleri düşecek, dış rekabet gücü artacaktır.

Merkantilizmin Eleştirisi Para ≠ Zenginlik (Refah) Para ve kıymetli madenler de diğer iktisadi varlıklar gibi çok olunca değerini yitirir. Aktif Dış Ticaret Bilançosu => Enflasyon Tarımın ihmali, sanayiin hammadde ihtiyacını dışa bağımlı kılmıştır. Sanayileşmek için yatırım malı ithal eden bir ülkenin başlangıçta dış ticaret bilançosunun pasif olması beklenir.

Fizyokrasi: Liberal Görüş – 1775: Fransız Ekolü Fizyokrasi: “Doğal Düzen” Özellikle Fransa’da izlenen sanayi merkantilizmi, çiftçiyi ağır vergiler ve aleyhte gelişen dış ticaret hadleri ile ezmişti (Fransız İhtilali). “Laissez faire, laissez passer”

Fizyokrasi: Liberal Görüş -2- Servetin Kaynağı: Toprak ve tarımsal ürünler. Üretim teorisi: “Net hasıla” yaratan tek faaliyet tarımdır. Paylaşım Teorisi: – Üretici Sınıf: Çiftçiler, üretimden net hasıla kazanır. – Toprak Sahipleri: Net hasılanın bir kısmını rant olarak elde ederler – Kısır Sınıflar: Sanayici ve Tüccar; sanayi mallarını satarlar

Fizyokrasi: Liberal Görüş -3- Tek Vergi Politikası: Vergi üretimden (tarımdan) alınmalıdır. – Çiftçiler vergi bedelini toprak kirasından kesecekleri için fiiliyatta vergiyi toprak sahipleri ödeyecek, çiftçiler vergi sorumlusu olacaklardır.

Modern Dış Ticaret Teorileri Adam Smith: “Mutlak Üstünlükler” – Zenginliğin (Refahın) Kaynağı: Üretim! – İthalatın yasalanması, kaçakçılığı teşvik eder, bu da RİSK’i artırır => Dış ticaret hadlerinin kötüleşmesi. – İşbölümü ve Uzmanlaşma David Ricardo: “Karşılaştırmalı Üstünlükler”

Mutlak Üstünlükler Teorisi -1- Her ülke üretiminde mutlak üstünlüğe sahip olduğu malın üretiminde uzmanlaşmalıdır. Üretiminde mutlak üstünlüğe sahip olmadığı malı üretmekten vazgeçmeli ve onu ithal etmelidir. A. Smith yine de, gümrük resimlerinin kaldırılması yoluyla serbest ticaretin sınırlanması ve ulusal üretimin korunmasını bazı istisnai hallerde kabul etmiştir. (Ör. Navigation Act)

Mutlak Üstünlükler Teorisi -2- Açıklamalı Örnek : İngiltereAmerika Buğday20 birim/saat80 birim/saat Tekstil50 birim/saat30 birim/saat Buğday üretiminde kullanılan emeğin verimliliği Amerika’da daha fazladır. => Buğday üretiminin maliyeti Amerika’da daha düşüktür. Tekstil üretiminde kullanılan emeğin verimliliği İngiltere’de daha fazladır. => Tekstil üretiminin maliyeti İngiltere’de daha düşüktür.

Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi -1- Eğer Ülke bazı malların üretiminde diğer mallara göre daha yüksek oranlarda verimli ise, karşılaştırmalı olarak en etkin olduğu alanların üretiminde uzmanlaşması ve bunları ihraç etmesi beklenir.

Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi -1- Kumaş (metre)Şarap (litre) İngiltere8040 Portekiz1020 İngiltere her iki malın üretiminde de mutlak üstün. Kumaş üretiminde Portekiz’in 8 katı daha verimli, şarap üretiminde ise, 2 katı daha verimli. İngiltere Kumaş üretiminde, Portekiz Şarap üretiminde karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir.

Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi -2- Kumaş – İngiltere: Satıcı (Yurt-içi Fiyatlar: 1K=1/2 Ş) – Portekiz: Alıcı (Yurt-içi Fiyatlar: 1K=2 Ş) Şarap – Portekiz: Satıcı (Yurt-içi Fiyatlar: 1Ş=2K) – İngiltere: Alıcı (Yurt-içi Fiyatlar: 1Ş=1/2K) Dış Ticaret Hadleri: – Kumaş: 1/2Ş<1K<2Ş – Şarap: 1/2K<1Ş<2K

Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler -1- Türkiye’nin Rekabet Gücü Yüksek Endüstrileri: HAMMADDE YOĞUN ÜRÜNLER – Balık, yumuşakça, kabuklu ve omurgasızlar vb ürünler – Meyve ve sebzeler – Yağlı tohumlar ve yağ veren meyveler – Ham gübre ve maden (Kömür, petrol ve değerli taşlar hariç)

Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler -2- EMEK YOĞUN ÜRÜNLER – Tekstil iplikleri, kumaşlar, şekil verilmiş mensucattan eşyalar – Metal olmayan maddeden yapılmış eşyalar – Prefabrik yapı, sıhhi su tesisat, ısıtma ve sabit aydınlatma cihazları – Mobilya yatak takımı, yatak payandaları ve yastıkları – Seyahat eşyaları, el çantaları vb. taşıyıcı eşya – Giyim eşyaları ve bunların aksesuarları

Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler -3- SERMAYE YOĞUN ÜRÜNLER – Kauçuk eşya – Beyaz Eşya – Demir – çelik