BASINÇ 1 . BASINÇ BİRİMLERİ www.fendosyasi.com

Basınç ve Birimleri Her cismin bir kütlesi,dolayısıyla da ağırlığı vardır. Cisimler ağırlıkları sebebiyle değdikleri her yüzeye bir kuvvet uygular. Örneğin; ayakta duran bir öğrenci,sıranın üstünde duran kitap,park etmiş otomobil,çiçeğe konmuş kelebek vb. İşte kuvvetin birim yüzeye düşen payına PASINÇ denir. Yani,birim yüzeye dik etkiyen kuvvete BASINÇ denir. “ P” gösteril. www.fendosyasi.com

BASINCIN CİSİMLERE ETKİSİ Kuvvetin bir cisme etkisi ne ise,basıncın da cisimler üzerine etkisi aynıdır. Basınç, cismin hareketine,şekil değişikliğine neden olur.Havası boşaltılmış bir teneke kutu,havanın dış basıncı karşısında içe doğru çökerek şekli değişir. Açık hava basıncı Havası boşaltılmış teneke kutu Hava ile dolu teneke kutu www.fendosyasi.com

BASINCIN KUVVET VE YÜZEY CİNSİNDEN AÇIKLANMASI Bütün cisimler ağırlıklarından dolayı bulundukları yüzeye bir kuvvet uygular. Cisimlerin ağırlıkları artarsa temas ettikleri yüzeye uyguladıkları kuvvet,yani basınç da artar. BASINÇ,CİSME UYGULANAN KUVVETLE DOĞRU ORANTILIDIR. ( Kuvvet artınca basınç da artar. ) Örnek:Bir fil ile bir karınca yüksek bir yerden bırakılırsa,fil param parça olur. Karınca tekrar yürümeye devam eder. BASINÇ CİSMİN YÜZEYİ İLE TERS ORANTILIDIR. ( Yüzey artıkça basınç azalır,yüzey azaldıkça basınç artar. ) Örnek: Bir bataklıkta ördek ve leyleğin yürürken batma miktarları aynı değildir.Ördek daha az batar. Bir bıçakla limonu kolaylıkla keseriz.Bıçağı ters çevirirse kesemeyiz. Bunun sebebi, keskin ağzın temas yüzeyinin az oluşudur. Not : Basınç vektörel bir büyüklüktür. www.fendosyasi.com

KUVVET BASINÇ = YÜZEY F P = A Yüzeye etkiyen kuvvet Basınç = Yüzeyin genişliği KUVVET BASINÇ = YÜZEY Basınç = P Kuvvet = F Yüzey = A F P = A www.fendosyasi.com

BASINÇ KUVVET : Bir yüzeye etkiyen basınçların toplamına,toplam basınç veya Basınç Kuvvet denir. Basınç Kuvvet = Basınç x Yüzey BASINÇ BİRİMLERİ 1. kgf / m2 : 1 m2 ‘lik yüzeye 1 kg-kuvvet değerinde bir kuvvetin etkisidir. Kuvvet = kgf Yüzey = m2 Basınç = kgf / m2 Kuvvet ( kgf ) Basınç = ( kgf / m2 ) Yüzey ( m2 ) www.fendosyasi.com

1 kgf şiddetindeki bir kuvvetin 1 cm2 ‘lik yüzeye etkisidir. 2. kgf / cm2 : 1 kgf şiddetindeki bir kuvvetin 1 cm2 ‘lik yüzeye etkisidir. Kuvvet = kgf Yüzey = cm2 Basınç = kgf / cm2 Kuvvet ( kgf ) Basınç = Yüzey ( cm2 ) ( kgf /cm2 ) 3. gf / cm2 : 1 gf şiddetindeki bir kuvvetin 1cm2 ‘lik yüzeye etkisidir. Kuvvet = gf Yüzey = cm2 Basınç = gf / cm2 Kuvvet ( gf ) Basınç = Yüzey ( cm2 ) ( gf / cm2 ) www.fendosyasi.com

4. PASCAL ( Paskal ) ( N / m2 ) : 1 m2 ‘lik yüzey üzerine düşen 1N ‘luk dik kuvvetin oluşturduğu basınca 1 Pascal denir. Kuvvet : N Yüzey : m2 Basınç : N / m2 Kuvvet ( N ) Basınç = ( N / m2 ) Yüzey ( m2 ) 5. ATMOSFER ( atm ) : 76 cm - cıva basıncı ile denkleşen açık hava basıncına 1 atmosfer denir. 1 pascal = 10-5 atm. 1kgf = 9.8 N 1 atmosfer = 76 cm-cıva 1 atmosfer = 760 mm-cıva 1 atmosfer = 100.000 pascal www.fendosyasi.com

6. BAR-MİLİBAR: Meteorolojide açık hava basıncını ölçmede kullanılır. 1 milibar = 102 pascal 1 bar = 105 pascal 1 bar = 0.981 atm. 1 atm = 1.013 bar = 1013 mili bar NOT Meteoroloji haritalarında basıncı 1013 milibardan küçük olan bölgelere, ALÇAK BASINÇ BÖLGELERİ, basıncı 1013 milibardan büyük olan bölgelere YÜKSEK BASINÇ BÖLGELERİ denir. www.fendosyasi.com

BASINÇ İLE İLGİLİ PROBLEMLER 1. Ağırlığı 400 kg olan bir cisim80 cm2’lik yüzey üzerine oturduğunda yapacağı basınç ne olur? P = F / A Çözüm: F = 400 kgf A = 80 cm2 P = ? P = 5 kgf / cm2 P = 400 / 80 2. Bir mermer sütunu 1,5 m2 ‘lik yüzeyi üzerine oturduğunda tabana yapacağı basınç 0.3 kgf /cm2 oluyor. Sütunun ağırlığını bulunuz. A = 1,5 m2 = 15000 cm2 P = 0,3 kgf / cm2 F = ? P = F / A dan F = P x A olur. F = P x A F = 0,3 . 15000 F = 4500 kgf olur. www.fendosyasi.com

3. 250 kg ağırlığındaki bir cismin 5 kgf / cm2 ‘lik basınç yapabilmesi için dayanma yüzeyinin kaç cm2 olması gerekir? Çözüm : F = 250 kgf P = 5 kgf / cm2 A = ? P = F / A dan A = F / P olur. A = F / P A = 250 / 5 A = 50 cm2 olur. 4. Yüzeyi 20000 cm2 olan bir sandık,bulunduğu yüzeye40 atmosferlik basınç uyguluyor.Sandığın yüzeye uyguladığı kuvvet kaç N olur ? Çözüm: A =200000 cm2 = 2 m2 p = 40 atm F = ? 1 atm 105 pascal ederse 40 atm x “ eder. X = 4.106 P = F / A dan F = P.A F = 4.106 .2 F = 8.106 N eder. www.fendosyasi.com http://www.fendosyasi.com