9.Sınıf Tıbbi Etik ve Meslek Tarihi 4.Ünite Etik Kavramlar ve Etik İlkeler HEMŞİRELİKTE ETİK 21.Hafta ( 17-21 / 02 / 2014 )

HEMŞİRELİKTE ETİK ve ETİK İLKELERİ

.) Sağlığın temel bir insan hakkı olduğu, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 25.maddesinde belirtilmiştir. .) Dünya Sağlık Örgütü’nün( WHO ) anayasasında, hükümetlerin kendi halklarının sağlığı için yeterli sağlık ve sosyal önlemleri almakla yükümlü olduğu vurgulanmıştır.

.) Sağlık meslekleri özellik arz eden bir hizmet sunar.

.) Bir başkasının bakım sorumluluğunun üstlenilmesi, verilen bakımın kişi üzerindeki etkisi, hemşirelik mesleğine ahlaki sorumluluklar yükler. .)Bakımın bu ahlaki boyutu ve duygusal etkileri,hemşirelik mesleğinin temelini oluşturur.

.) Hemşirelik Bakımı, toplumdaki her bireyin yaşamının herhangi bir döneminde gereksinim duyduğu veya duyacağı bir hizmettir. .) Bakım hizmetinin kalitesi, genel sağlık hizmetlerinin bir yansıması olmakla birlikte, öncelikle hemşirelerin sorumluluğudur.

.) Hemşirelerin kaliteli bakım sunabilmesi için gerekli bilgi ve becerilere sahip olması, bakımın insani ve ahlaki yönü konusunda duyarlı olması, mesleki yeterliliğini sürekli geliştirmesi ve meslek ahlakına uygun hizmet sunması esasına bağlıdır.

.)Hemşirelikte meslek ahlakı, bakım kavramının ahlaki boyutundan kaynaklanır ; ..) Hasta haklarının korunabilmesi ve ..) Hasta güvenliğinin sağlanabilmesi açısından önemlidir.

Yapılan Çalışmalar; tıbbi hatalar nedeni ile her yıl binlerce insanın yaşamını kaybettiğini ve hasta güvenliğini tehdit eden hataların ciddi boyutta olduğunu göstermektedir. .) Amerika Birleşik Devletleri’nde 29 hastanede yapılan üç yıl süreli bir çalışmada, tıbbi hataların çoğunun hemşirelik uygulamaları ile ilgili olduğu saptanmıştır.

.) Tıbbi hatalar, hizmet verilen kişye zarar verilmesi ile sonuçlanmaktadır.

.) TIBBİ HATALAR ; insan ve hasta haklarına, etik ilkelere aykırıdır ve hasta güvenliğine, bakım kalitesine yönelik tehdit oluşturmaktadır. .OYSA BAKIM ; ihtiyacı olana yönelik yardımda bulunmayı, yarar sağlamayı, ve iyiliği amaçlayan bir hizmettir.

.) Tüm mesleklerin olduğu gibi,hemşirelik mesleğinin kendine özgü etik ilke ve sorumlulukları vardır ve olmalıdır. Bu ilkeler, bağımsız hemşire dernek ve kuruluşları tarafından geliştirilir. .) İlk olarak, 1953 yılında, ICN( uluslararası hemşirelik konseyi ) ,hemşireler için etik ilkeleri yazılı olarak ilan etmiştir.

.) Ülkemizde de, hemşirelerin etik yükümlülüklerine rehberlik sağlaması amacıyla, Türk Hemşireler Derneği ( THD ) tarafından ‘’HEMŞİRELERİN ETİK İLKE ve SORUMLULUKLARI ‘’ başlıklı metin hazırlanmış olup, derneğin internet sitesinde hemşirelere sunulmuştur.

HEMŞİRELERİN ETİK İLKE Ve SORUMLULUKLARI

İLKELER : 1.) Zarar vermeme-Yararlılık İlkesi 2.) Özerklik-Bireye Saygı İlkesi 3.) Adalet ve Eşitlik İlkesi 4.) Mahremiyet ve Sır Saklama İlkesi

SORUMLULUKLAR : 1.) Hemşirenin Hizmet Verdiği Birey, Aile ve Topluma Karşı Sorumlulukları 2.) Hemşirenin Mesleki Sorumlulukları

1.) Zarar Vermeme - Yararlılık İlkesi ..) İnsan hayatının korunması ve değer verilmesi, ..) İlgisizlik, deneyimsizlik ve ihmal nedeniyle zarar verilmemesi, ..) Risklerin bilinmesi ve önlem alınması, ..) Bireyin tıbbi uygulamalar, klinik araştırmalar nedeniyle zarar görmemesi,

) Hasta güvenliğinin sağlanması, ..) Hasta güvenliğinin sağlanması, ..) Kişiye zarar verici, aşağılayıcı işlemlere katılmama, onaylamama

2.) Özerklik – Bireye Saygı İlkesi ..) İnsan onuru ve özerkliğine saygı duyulur ..) İnanç, değer ve gereksinimler dikkate alınır ..) Hastalar, yeterli ve anlayacağı bir biçimde bilgilendirilir ..) Hasta yakınları bilgilendirilir ..) Bireyin seçme hakkına saygı duyulur ve savunulur ..) Hastanın reddetme hakkına saygı duyulur

..) Uygulamalar öncesi, yazılı ve sözlü onay alınır ..) Gerektiğinde hastanın yasal temsilcilerinden onay alınır ..) Acil durumlarda, bireyin yaşamını korumak üzere hemşirelik bakımını onay almaksızın uygular.

3.) Adalet ve Eşitlik İlkesi ..) Irk, dil, din, yaş, cinsiyet, inanç, sosyal ve ekonomik durum, siyasal görüş ayrımı yapılmaz ..) Hemşirelik bakımı sunumunda kişsel çıkar gözetilmez ..) Hizmet verirken, zaman, emek ve tüm kaynakların adil dağılımını sağlar.

4.) Mahremiyet ve Sır Saklama İlkesi ..) Hastanın fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan mahremiyeti korunur ..) Hasta ve ailesi ile ilgili bilgileri, yasal zorunluluk olmadıkça, başka bireylerle paylaşmaz ..) Kayıtların gizliliğine önem verilir

..) Bildirimi zorunlu durumlarda, bireyi koruyucu önlemler alır ..) Gizliliğin sınırları konusunda bireye ön bilgi verir.

HEMŞİRELİKTE SORUMLULUKLAR 1.) Birey, Aile ve Topluma Karşı Sorumluluklar ..) Temel sorumluluk, bakım verilen birey, aile ve toplumdur ..) Sağlığın sürdürülmesi ve geliştirilmesi konusunda sorumluluk üstlenir,programlara katılır ..) Dürüst davranır,sözünün tutar

..) Bireyin hakkını savunması konusunda destekleyici olur ..9 Hemşirelikle ilgili yasa ve politikaların oluşturulmasında yer alır ..) Bilimsel ve teknolojik ilerlemelerin , insanların hakları, onuru ve güvenliği ile uyumlu olmasına özen gösterir ..) Doğal çevrenin korunmasına destek verir.

2.) Mesleki Sorumluluklar ..) Mesleki sorumluluklarını üstlenir ..) Standartlara uygun hizmet verir ..) Kanıta dayalı mesleki birikimini arttırır Mesleki yeterliliğini sürdürür ve yükseltmek için çalışır ..) Mesleğin saygınlığını korur ve geliştirir ..) Mesleki bilgi ve deneyimlerini paylaşır

..) Mesleki örgütlenmenin güçlenmesine destek verir ..) Meslektaşları ile profesyonel ilişkiler kurar, onların güçlenmesine destek verir ..) Tüm sağlık meslekleri ile yapıcı, etkin iletişim kurar ..) Hemşirelik öğrencilerine destek verir.

DEĞERLENDİRME ..) Mesleki etik kurallar genel kapsamlı ve soyuttur, oysa etik sorunların her biri kendine özgü durum ve koşulları içeren, karmaşık ve belirsiz sorunlardır ..) Bu nedenle etik kurallar, belirli durumlarda, özellikle karmaşık etik sorunlar karşısında pratik çözümler sunmaz

Örneğin ; hemşirenin savunuculuk rolünü üstlenmekle yükümlü olduğu öngörülürken, hemşirenin hiyerarşik yapılanmanın ve güç ilişkilerinin baskın olduğu kurumlarda bu rolü nasıl üstleneceği yada üstlendiği takdirdeki olumsuz sonuçlarına rehberlik sağlamaz.

) Hemşirelik mesleğinin temeli ‘’BAKIM ‘’dır ..) Hemşirelik mesleğinin temeli ‘’BAKIM ‘’dır.Bakımı, bakım yapan ise öncelikle ‘’bakım verilen kişiyi kalp gözü ile görebilmek, onu dinleyip, anlayabilmek’’ tir.

HAZIRLAYAN : HARİKA ATA