Alp Ergör alp.ergor@deu.edu.tr 232 412 4001 DEÜTF HSAD Aralık 2010 Mezuniyet Sonrası Süreç 1 Hekim İstihdamı ve Çalışma Koşulları Tabip Odası - TTB Alp Ergör alp.ergor@deu.edu.tr 232 412 4001 DEÜTF HSAD Aralık 2010
Nasıl bir Türkiye’de, nasıl bir yerkürede hizmet sunabilirsiniz? Meslek örgütü… Nasıl bir Türkiye’de, nasıl bir yerkürede hizmet sunabilirsiniz? Nerelerde çalışabilirsiniz? Bu güne kadar neler değişti? Bundan sonra nereye doğru dönüşebilir..? Hangi yöntem ve koşullarla atama gerçekleşir? İkinci bölüm: Av.Mithat KARA soru ve yanıtlarla mezuniyet sonrası süreç… sağlık hizmetleri yalnızca hekimler ya da başka bir meslek üyesi tarafından yürütülemez. sağlık hizmetleri, değişik alanlarda eğitim görmüş ve dolayısıyla değişik bilgi ve beceriler edinmiş kişilerden oluşan bir ekip tarafından verilebilir. bu ekip üyelerinin sunduğu hizmetler bir araya geldiğinde, sağlık hizmetlerinin bütünü ortaya çıkacaktır. Ekip üyelerinin birbirlerini tamamlama özelliği, bir motorun dişlilerinin birbirini tamamlaması gibidir. Nasıl ki, motorun dişlilerinden biri eksik olduğunda düzgün ve verimli çalışmazsa, ekip üyelerinden birinin eksikliği ya da iyi çalışmaması sağlık hizmetlerini aksatır. EKİP NEDİR??? Bilgi, beceri, yetki ve sorumlulukları yönünden birbirlerini tamamalayarak aynı amaç için birarada çalışan, benzer ya da farklı meslek üyelerinin oluşturduğu çalışma grubuna ekip denir.
Seçenekler: TOPLUM MÖE Üçüncü Basamak ZH Birinci Basamak TUS ZH İkinci Basamak Birinci Basamak ZH Birinci Basamak İkinci Basamak TUS Üçüncü Basamak sağlık hizmetleri yalnızca hekimler ya da başka bir meslek üyesi tarafından yürütülemez. sağlık hizmetleri, değişik alanlarda eğitim görmüş ve dolayısıyla değişik bilgi ve beceriler edinmiş kişilerden oluşan bir ekip tarafından verilebilir. bu ekip üyelerinin sunduğu hizmetler bir araya geldiğinde, sağlık hizmetlerinin bütünü ortaya çıkacaktır. Ekip üyelerinin birbirlerini tamamlama özelliği, bir motorun dişlilerinin birbirini tamamlaması gibidir. Nasıl ki, motorun dişlilerinden biri eksik olduğunda düzgün ve verimli çalışmazsa, ekip üyelerinden birinin eksikliği ya da iyi çalışmaması sağlık hizmetlerini aksatır. EKİP NEDİR??? Bilgi, beceri, yetki ve sorumlulukları yönünden birbirlerini tamamalayarak aynı amaç için birarada çalışan, benzer ya da farklı meslek üyelerinin oluşturduğu çalışma grubuna ekip denir. ZH İkinci Basamak Üçüncü Basamak Birinci Basamak TOPLUM
TOPLUM Kamu Hizmeti Özel Sağlık Hiz. Birinci Basamak Birinci Basamak İkinci Basamak Üçüncü Basamak Özel Sağlık Hiz. Birinci Basamak Üçüncü Basamak TOPLUM sağlık hizmetleri yalnızca hekimler ya da başka bir meslek üyesi tarafından yürütülemez. sağlık hizmetleri, değişik alanlarda eğitim görmüş ve dolayısıyla değişik bilgi ve beceriler edinmiş kişilerden oluşan bir ekip tarafından verilebilir. bu ekip üyelerinin sunduğu hizmetler bir araya geldiğinde, sağlık hizmetlerinin bütünü ortaya çıkacaktır. Ekip üyelerinin birbirlerini tamamlama özelliği, bir motorun dişlilerinin birbirini tamamlaması gibidir. Nasıl ki, motorun dişlilerinden biri eksik olduğunda düzgün ve verimli çalışmazsa, ekip üyelerinden birinin eksikliği ya da iyi çalışmaması sağlık hizmetlerini aksatır. EKİP NEDİR??? Bilgi, beceri, yetki ve sorumlulukları yönünden birbirlerini tamamalayarak aynı amaç için birarada çalışan, benzer ya da farklı meslek üyelerinin oluşturduğu çalışma grubuna ekip denir.
ANIMSAYALIM (Çağdaş) Sağlık Hizmeti kavramı Nüfusa dayalı Herkesi kapsayan Tümelci Eşitlikçi Ekip hizmeti Ulaşılabilir Öncelikli Ücretsiz Tek elden yönetilen Toplum katılımlı sağlık hizmetleri yalnızca hekimler ya da başka bir meslek üyesi tarafından yürütülemez. sağlık hizmetleri, değişik alanlarda eğitim görmüş ve dolayısıyla değişik bilgi ve beceriler edinmiş kişilerden oluşan bir ekip tarafından verilebilir. bu ekip üyelerinin sunduğu hizmetler bir araya geldiğinde, sağlık hizmetlerinin bütünü ortaya çıkacaktır. Ekip üyelerinin birbirlerini tamamlama özelliği, bir motorun dişlilerinin birbirini tamamlaması gibidir. Nasıl ki, motorun dişlilerinden biri eksik olduğunda düzgün ve verimli çalışmazsa, ekip üyelerinden birinin eksikliği ya da iyi çalışmaması sağlık hizmetlerini aksatır. EKİP NEDİR??? Bilgi, beceri, yetki ve sorumlulukları yönünden birbirlerini tamamalayarak aynı amaç için birarada çalışan, benzer ya da farklı meslek üyelerinin oluşturduğu çalışma grubuna ekip denir.
Türkiye, 2005 – 2015 Arası Demografik yapı WHO 2009 Indicator 2005 2010 2015 Population (thousands) 71 169 75 705 79 966 Male population (thousands) 35 788 38 016 40 108 Female population (thousands) 35 381 37 689 39 857 Population sex ratio (males per 100 females) 101.1 100.9 100.6 Percentage aged 0-4 (%) 9.2 8.7 8.1 Percentage aged 5-14 (%) 19.3 17.7 16.3 Percentage aged 15-24 (%) 18.8 17.6 17.1 Percentage aged 60 or over (%) 8.2 9.0 10.1 Percentage aged 65 or over (%) 5.7 6.0 6.6 Percentage aged 80 or over (%) 0.6 0.8 1.0 Percentage of women aged 15-49 (%) 55.1 55.4 Median age (years) 26.5 28.3 30.2 Population density (population per sq. km) 91 97 102
Türkiye, 2005 – 2015 Arası Demografik yapı WHO 2009 Indicator 2005-2010 2010-2015 Population growth rate (%) 1.24 1.10 Crude birth rate (births per 1,000 population) 18.4 17.1 Crude death rate (deaths per 1,000 population) 6.0 6.1 Total fertility (children per woman) 2.13 2.04 Net reproduction rate (daughters per woman) 1.00 0.97 Infant mortality rate (infant deaths per 1,000 live births) 27.5 24.0 Life expectancy at birth, both sexes combined (years) 71.8 72.7 Life expectancy at birth, males (years) 69.4 70.3 Life expectancy at birth, females (years) 74.3 75.2
Kimlerle Çalışacaksınız? Hekim: ~115 000 %49 pratisyen Hemşire: 85 bin … ~ 410 bin SAĞLIK PERSONELİ Diğer personel:? TTB 2007 – TÜİK 2008 – SB 2007 - 2009
Hekim özelinde sağlık insan gücü değişimi… Türkiye’de Yıllara Göre Fakülte Sayılarındaki Değişim – Üretim! 74 61 + 13 Türkiye'de 1980’li yıllardan başlayarak her onyılda bir tıp fakültesi sayısı yaklaşık 2 katı artırılmış ve günümüzde 50'ye varmıştır. Özellikle 1990-2000 arası dönemde çok sayıda tıp fakültesi açıldığı gözlenmektedir. Son 4 yıllık dönemde ise bu artışın kısmen yavaşladığı görülmektedir 2009 17 kuruluş aşamasında / 49 eğitim yapan TF TTB, Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Raporu 2008 Türkiye’de Sağlık Eğitimi ve Sağlık İnsangücü Durum Raporu, 2010
6655 %27 artış Tıp fakültelerine alınan öğrenci sayısının 1985 yılına kadar sürekli olarak artırıldığı görülmektedir. 1975-76 döneminde toplam 1917 öğrenci alınmışken bu sayı 1985-86'da en yüksek değeri olan 5440'a çıkmıştır. Sonraki yıllarda tıp fakültelerine alınan öğrenci sayısında bu derece büyük bir değişim olmamıştır. Son 15 yıllık dönemde öğrenci sayılarında küçük iniş ve çıkışlarla karakterize bir dalgalanma gözlenmektedir 2009
Gerekçe …
Bayındır, Durak. Türkiye’ de Tıp-Sağlık Bilimleri Alanında Eğitim ve İnsan Gücü Planlaması Raporu, 2009.
1.6 hekim / 1000 kişi 1.2 hemşire / 1000 kişi Türkiye – SB verisi / 2008 ABD 3.2 hekim / 1000 kişi WHO HFA Database 2009 Türkiye’de Sağlık Eğitimi ve Sağlık İnsangücü Durum Raporu, 2010
1.6 hekim / 1000 kişi 1.2 hemşire / 1000 kişi Türkiye – SB verisi / 2008 ABD 3.2 hekim / 1000 kişi WHO HFA Database 2009 Türkiye’de Sağlık Eğitimi ve Sağlık İnsangücü Durum Raporu, 2010
Sağlıkta İnsan Kaynakları Politika Oluşturma Çalıştayı, SB, 2007
Nerelerde çalışacaksınız? Sağlık İnsan gücünün Kurumsal Dağılımı TTB 2006 SB 2010
Sağlıkta İnsan Kaynakları Politika Oluşturma Çalıştayı, SB, 2007
Türkiye’de Sağlık Eğitimi ve Sağlık İnsangücü Durum Raporu, 2010
Sağlıkta İnsan Kaynakları Politika Oluşturma Çalıştayı, SB, 2007
Sağlıkta İnsan Kaynakları Politika Oluşturma Çalıştayı, SB, 2007
Sağlıkta İnsan Kaynakları Politika Oluşturma Çalıştayı, SB, 2007
Sizleri, küresel düzeyde, nasıl bir sağlık ortamı bekliyor?
9.07 milyar %62 - Afrika, Güney ve Doğu Asya 2050 yılında yerkürenin NÜFUS YOĞUNLUĞUNA göre durumu (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=11) 9.07 milyar %62 - Afrika, Güney ve Doğu Asya
2004 yılında yerkürenin HIV+ NÜFUSA göre görüntüsü (http://www
2004 yılında yerkürenin TÜBERKÜLOZ HASTASI nüfusa göre görüntüsü 9 milyon↑ (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=228)
2005 yılında yerkürenin DİYARELİ ÇOCUK nüfusuna göre görüntüsü 82 milyon↑ 0-5 yaş (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=223)
2006 yılında yerkürenin SİGARA İÇEN ERKEK nüfusuna göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=242) 2006 yılında yerkürenin SİGARA İÇEN KADIN nüfusuna göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=241)
2002 yılında yerkürenin GÜNDE 2$ VE ALTINDA geliri olan nüfusa göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/)
2002 yılında yerkürenin YAŞLI NÜFUSA göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/)
2002 yılında yerkürenin BEBEK ÖLÜM HIZINA göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/)
2002 yılında yerkürenin BESLENME YETERSİZLİĞİNE göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/)
2004 yılında yerkürenin TOPLUM SAĞLIĞI HARCAMALARINA göre görüntüsü Kamu, özel, sigorta, araştırma fonları vb bütün harcamalar PPP üzerinden düzeltilmiş! (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=213)
En yüksek harcama en düşük harcamanın 100 katı!!! 2004 yılında yerkürenin CEPTEN YAPILAN SAĞLIK HARCAMALARINA göre görüntüsü En yüksek harcama en düşük harcamanın 100 katı!!! (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=214)
2004 yılında yerkürenin HEKİM dağılımına göre görüntüsü 7.7 milyon hekim – Hekimlerin %50’si yerküre nüfusunun 1/5’ini oluşturan ülkelerde hizmet sunuyor. En çok gereksinimi olan 1/5 tüm hekim nüfusunun %2’sinin hizmetinden yararlanabiliyor! (http://www.worldmapper.org/display.php?selected=219)
2006 yılında yerkürenin sunulan TEMEL SAĞLIK HİZMETİ NİTELİĞİNE göre görüntüsü (http://www.worldmapper.org/)
Yıllara ve Bölgelere Göre Hekimi Olmayan Sağlık Ocaklarının Yüzde Dağılımı Temel sorun(lar)… Coğrafi koşullar eşitsizlikleri yaratan temel yapılardır. Türkiyede sağlık hizmetlerinin birinci basamağında yani sağlık ocaklarında hekim ve ebe başına düşen nüfus sayılarında en kötü ilk 10 il arasında batıdan sadece İstanbul ili yeralmaktadır. Üstelik istanbul ebe sayısı açısından en kötü il durumundadır.
Yıllara ve Bölgelere Göre Ebesi Olmayan Köy Sağlık Evlerinin Yüzde Dağılımı 2004’te Sağlık Ocaklarına Bağlı Mahalle Sağlık Evlerinin “Sağlık Ocağı Ebe Bölgesi” Olarak Değerlendirilmesi ve Binası Olmayan Köy Sağlık Evlerinin iptal Edilmesi Hakkında Genelgeye göre sayılar azaltılmıştır
Hekim başına düşen nüfus, dağılımın en kötü olduğu iller 81 il içindeki gelişmişlik sırası Hekim başına düşen nüfus AĞRI 80 30 503 İSTANBUL 1 14 238 URFA 68 12 116 ŞIRNAK 78 12 084 BATMAN 70 12 074 VAN 75 9 837 BİTLİS 79 9 559 TÜRKİYE - 4 708 SB, TSH Raporu 2004
Türkiye’de Yıllara Göre Uzman-Pratisyen Hekim Dengesi (1950-2002) 57 bin + 56 bin + 2008
Kamuda Çalışan Uzman ve Pratisyen Hekim Maaşları 1978-2000 (ABD Doları) 1200-1400 800-900 1980 sonrası uygulanan kamu ücret politikası Bugün kamuda çalışan , 80’e kıyasla yüzde 50’den fazla reel gelir kaybına uğramış. 2009
Devlet Hizmeti Yükümlülüğü!? 1982 – (2003-4) – 2005 Devlet Hizmeti Yükümlülüğü!? Tıp Dünyası- Özel Sayı/Kasım 2005
Hekim adayları mecburi hizmet ve hekimlik becerileri hakkında ne düşünüyorlar? Intern doktorların % 83,9'u: ''Adil koşullar altında mecburi hizmet yaparım!” Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi / İ Belek ve ark. HSAD - 2005
% 52 göz dibi bakısı Yeterlilikler: % 96,5 kan alma Öz değerlendirme Yetersizlikler: %88 LP % 82 doğum yaptırma % 70 otopsi % 57 entübasyon % 52 göz dibi bakısı Yeterlilikler: % 96,5 kan alma ''İntern doktorların 6 yılda en çok yaptıkları iş kan alma… Doğumu hemen hemen hiç yaptır(a)mıyorlar. … kendilerini yetersiz hissediyorlar. Uygulama arttıkça, yeterlilik düşüncesi de artıyor'' Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi / İ Belek ve ark. HSAD - 2005
www.ttb.org.tr www.saglik.gov.tr http://personel.saglik.gov.tr www.yenipbs.saglik.gov.tr/
Mecburi hizmet yükümlülüğü nedir Mecburi hizmet yükümlülüğü nedir? Mecburi hizmet (yasal ifadesiyle Devlet hizmeti yükümlülüğü), 5371 sayılı Kanun ile Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa eklenen hükümler uyarınca, 05.07.2005 tarihinden sonra mezun olan, uzmanlığını tamamlayan ya da yan dal uzmanlığını tamamlayan tabiplerin, Sağlık Bakanlığı tarafından atandıkları yere göre değişen 300 ila 600 gün süreyle görev yapması zorunluluğudur.
Personel dağılım cetveli doluluk oranına göre iller: - Her unvan ve branşta en yüksekten en düşüğe doğru A, B, C, ve D olarak dört hizmet grubuna ayrılır. Doluluk oranı en yüksek ilk 20 il A, ikinci 20 il B, üçüncü 20 il C kalan iller D hizmet grubu olarak belirlenir.
İlk defa atamada: Sırasıyla 6 ve 5 inci hizmet bölgesi iller D ve C hizmet grubu iller ve ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre 6, 5 ve 4 üncü gelişmişlik grubunda yer alan ilçelerde bulunan kadrolar ilan edilir. Bu yerlerde münhal kadro bulunmaması durumunda diğer bölgelerde bulunan kadrolar ilan edilir.
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından hazırlanan İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasında yer alan: Altıncı grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerlerinde 300 Beşinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile altıncı grup ilçe merkezlerinde 350 Dördüncü grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile beşinci grup ilçe merkezlerinde 400 Üçüncü grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile dördüncü grup ilçe merkezlerinde 450 İkinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile üçüncü grup ilçe merkezlerinde 500 Birinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri ile ikinci grup ilçe merkezlerinde 550 Birinci grup ilçe merkezlerinde 600
Birinci grup ilçe merkezlerinde 600, Birinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri 550 Kaynak:”ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması” http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/dincerb/ilce/
İkinci grup ilçe merkezlerinde 550; İkinci grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri 500 Üçüncü grup ilçe merkezlerinde 500, Üçüncü grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerleri 450
Altıncı grup ilçe merkezlerine bağlı yerleşim yerlerinde 300 Altıncı grup ilçe merkezlerinde 350
SB Atama Dönemleri İlk Kez Atama Kurum İçi Atama Kurumlar Arası Atama Eş Durumu Ataması Sağlık Durumundan Atama OCAK İlk defa atamada atama dönemi yoktur Bakanlık gereksinim doğdukça açık bulunan kadrolar ile atama usul ve esaslarını ilan eder Müracaat Belirlenen bir atama dönemi yoktur Her zaman müracaat edilebilir Her ayın ilk Cuma gününde Sağlık Komisyonu karar için toplanır Başvuruların yetersiz olması durumunda komisyonun toplanması gecikebilir ŞUBAT Yerleştirme MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK
15 gün SB 2 ay!? Mezuniyet Dekanlık Başvurular - belgeler ilan http://personel.saglik.gov.tr Başvurular - belgeler Kura İlan – tebligat yerine 15 gün! Atama kararları tamamlandıktan sonra tebligat yerine geçecek ilan, http://personel.saglik.gov.tr internet adresinde yayınlanır. İlgililerin atamaları ve atama tebligatları, ilan tarihinden itibaren yapılmış olur. Yükümlülerin göreve başlamalarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 62 ve 63’üncü madde hükümleri dikkate alınır. DHY – MH 657 – DM ya da Sözleşmeli
15 gün SB 2 ay!? YASAL OLARAK HEKİMLİK HAKLARI KULLANILAMAZ! Mezuniyet Dekanlık Kura ve Atama Süreci GİDİLMEZSE…? YASAL OLARAK HEKİMLİK HAKLARI KULLANILAMAZ! Mustafilik ya da istifa 1 yıl – 6 ay TUS Girme hakkı var! İstifa ya da mustafilik / sürenin son 3 ayı
http://personel.saglik.gov.tr www.yenipbs.saglik.gov.tr/ 34. Kura Mazeret Kurası (Eş durumu) Münhal kadrolar Personel Dağılım Cetveli
karanlık günlerin aydınlık yüzlü dostu seni, yapraklara yazacağım sarı çınar yapraklarına seni yazılmamış kitaplara seni karanlıkta anlam bulan aydınlıkta yitip gidecek her şeye seni. Günler, B Aysan
SORULAR – YANITLAR Av.Mithat KARA
Yolunuz Açık Olsun!