2005 KARDİYO-PULMONER RESÜSİTASYON KILAVUZU Öğr. Gör 2005 KARDİYO-PULMONER RESÜSİTASYON KILAVUZU Öğr. Gör. Sinan YENAL DEÜ-SHMYO AABT programı

13 Aralık 2005

Giriş: ABD de 330 bin kişi koroner kalp hastalıklarından hayatını kaybetmektedir. Ani kardiyak arrestlerdeki ölümlerin büyük çoğunluğunun sebebi VF dir. VF nin tedavisi: Erken CPR ve defibrilasyondur Efektif ve etkili yapılan CPR, kardiyak arreste yaşama geri döndürme şansını 2-3 misli daha arttırır

Hatırlatma: Klas I: Mükemmel; Kesinlikle önerilmektedir. Çok iyi çalışma sonuçlarıyla desteklenmektedir. Etkisi ve yeterliliği ispatlanmıştır. Klas II a: Çok iyi; Kabul edilebilir ve yararlıdır. Çok sayıda çalışma ile desteklenmektedir ve kanıtlanmıştır. Klas II b: İyi; Kabul edilebilir ve yararlıdır. Az sayıda çalışma vardır ve az sayıda kanıt ve destek vardır. Belirsiz Klas: Araştırma ve çalışma aşamasındadır. Sonuç verebilmek için yeterli kanıt yoktur. Sonuçlar umut vericidir. Ancak ilave desteğe gereksinim vardır. Zararı yoktur ama yararı da belli değildir. Klas III: Kabul edilemez. Kaydedilmiş yararı yoktur. Zararlı olabilir.

2005 Guidelinlarının 5 majör yeniliği: 1- Etkili-efektif göğüs kompresyonlarının önemini vurgulanmıştır. 2- Tek kurtarıcı uygulamaları için kompresyon ventilasyon oranı tek rakama dönüştürülmüştür. (yeni doğan hariç) 3- Her biri 1 saniyenin üzerinde sürüp hastanın göğsünü yükseltmeye yetecek kadar iki kurtarıcı nefes verilmesini getirmiştir. 4- VF/Ani Kardiyak arrest durumunda defibrilasyon öncesi 2 dakika boyunca CPR uygulanması; Defibrilasyonun monofazik defibrilatorlerde 360 joule'luk tek bir şok ile gerçekleşmesine ve hemen ardından CPR'a başlanması 5- 1-8 yaş ve üstü çocuklarda OED kullanılmasını tasfiye etmiştir. (2003 İLCOR tavsiyesine uygun olarak)

1- Etkili-efektif göğüs kompresyonlarının önemi Efektif göğüs kompresyonları CPR sırasında kan akımını yayar (Class1). -Etkili göğüs komp. tüm kurtarıcılar için “sert ve hızlı bastır” şeklinde yapılmalıdır. Tüm kardiyak arrest vakalarında dakikada 100 kompresyon olacak şekilde masaj yapılmalıdır. (yeni doğanlar hariç)

1- Etkili-efektif göğüs kompresyonlarının önemi - Göğüs her bir kompresyondan sonra normal pozisyona gelmesine izin verilmelidir. Komp. ve relaksasyon zamanı eşit olmalıdır. - Göğüs komp. her durdurduğunuzda kan akımını da durmuş olur. Zorunda kalmadıkça komp. ara verilmemeli normal limitte devam edilmelidir.

2- Tek kurtarıcı uygulamar için kompresyon ventilasyon oranı Tek kişi CPR yaparken kompresyon /ventilasyon oranı 30 KM / 2 SS oranında olmalıdır (erişkin-çocuk- bebek dahil yeni doğan hariç). Bu önerme tek kişilik kurtarıcılarda geçerlidir kurtarıcının sağlık personeli olması veya olmaması dikkate alınmaz.

3- CPR sırasında 1 saniyenin üzerinde suni solunum Her kurtarıcı solunum 1 sn üzerinde verilebilir (Class 2a). Bu öneri tüm kurtarıcılar için geçerlidir. Her kurtarıcı solunum göğsü yükseltir(havalandırır) (kurtarıcı göğsün yükseldiğinin görebilmelidir). Bütün kurtarıcılar önerilen sayıda kurtarıcı solunumun vermelidir. Bütün kurtarıcılar önerilenden fazla sayıda veya çok güçlü ve fazla solunum vermemelidir.

4- Şok uygulama Defibrilasyon uygularken bütün kurtarıcılar için önce tek bir şok takibinde de hemen CPR’a kompresyonla başlanmalıdır. CPR ın 5. siklusundan sonra (yaklaşık 2 /dk) ritim tekrar değerlendirilmelidir. OED defibrilatörler ritmi kendisi her iki dakikada bir değerlendirecektir.

5- Bir yaş ve üzerindekiler için OED kullanımı: Bir yaşın üzerindeki çocuklar için OED kullanımı önerilir. Çocuklarda tanıklık edilen ve ani gelişen kollapslarda OED mümkün olduğunca hızlı kullanılmalıdır. Bir yaşın altında bebeklerde OED kullanımıyla ilgili çalışmalar yetersizdir (clas interminate).

5- Bir yaş ve üzerindekiler için OED kullanımı: Hastane dışındaki alanda tanıklık edilemeyen kardiyak arrestlerde OED 5 siklus (yaklaşık 2 dakika ) CPR yapıldıktan sonra kullanılmalıdır. İdeal bir OED güvenilir ve denenmiş olmalı, pediyatrik ritimleri tanıyabilmeli ve çocuklar için enerji düzeyi ayarlanabilir olmalıdır. Bir çok OED ün çocuk için pedleri ve enerji düzeyleri yoktur. Asla çocuk pedallarını ve çocuk dozlarını yetişkin kardiyak arrest vakalarında kullanmayınız.

2005 CPR Değişiklikleri (ilkyardımcı için): 1-Bilinçsiz kişi eğer çocuk veya bebek ise 5 siklus CPR uyguladıktan sonra (yaklaşık 2 dakika), 112 yi arayın . 2-Travmalı yaralı için asla baş-çene metodunu kullanmayın, tüm bilinçsiz hastalar için alt-çene metodunu kullanın 3- Solunum kontrolü için en fazla 10 sn de kontrol edin (5-10 sn)

2005 CPR Değişiklikleri (ilkyardımcı için): 4- Kurtarıcı suni solunum yaparken normal nefes vermeli suni solunum yapmak için derin nefes almamalıdır. 5- Her biri 1 saniye sürüp hastanın göğsunu yükseltmeye yetecek kadar iki kurtarıcı nefes verilmelidir. 6- İlk kurtarıcı nefeste hastanın göğsü havalanmazsa başa tekrar alt-çene metoduyla pozisyon verip nefes verilmelidir.

2005 CPR Değişiklikleri (ilkyardımcı için): 7- Dolaşım bulgularını kontrol etmeyin. İki kurtarıcı suni solunum yaptıktan sonra göğüs kompresyonuna başlayın -(A-B-C) (A-B) 8- Göğüs kompreyonsuz kurtarıcı solunum öğretilmemelidir. 9- Herkes için KM/SS oranı 30/2 olmalıdır.

2005 CPR aynı kalanlar (ilkyardımcı için): Bilinç kontrolü Erişkinler için kalp masajı yeri Kompresyon hızı Kompresyon derinliği CPR yaş dağılımları (0-1, 1-8, 8 ve üstü) Yabancı cisimle boğulmalarda adımlar İlkyardım uygulamaları

İki meme arasına göğsün ortasına Adımlar Yetişkin (8 yaş ve ) Çocuk (1-8 yaş) Bebek (1 yaş ve ) Havayolu Baş- Çene veya Alt-Çene Manevrasıyla hava yolu açıklığı sağlanır Yabancı cisimle boğulmalarda hava yolu obstrüksiyonu Abdominal itme Sırta vurma ve göğse bastırma Kompresyon Kompresyon Yeri İki meme arasına göğsün ortasına İki meme arasındaki çizginin hemen altına Kompresyon uygularken “sert ve hızlı bastır” ilkesi uygulanmalı ve göğsün normal pozisyona gelmesine izin verilmelidir. 2 Elle: Bir elin topuk kısmı diğer elinde el üzerine konması 2 Elle: Erişkinle aynı 1 Elle: Bir el topuğuyla 2 parmak ile Kompresyon derinliği 3,5-5cm (1,5-2 inch) Göğsün 1/3 - ½ kadar derinliği Kopmresyon Sayısı Yaklaşık 100/dk Kompresyon/Ventilasyon oranı 30 KM / 2 SS Defibrilasyon OED (Otomatik Eksternal Defibrilasyon) Yetişkin pedallar kullanılmalıdır. Asla çocuk pedallarını ve sistemini kullanmalıdır 5 Siklus CPR yapıldıktan sonra uygulanmalıdır. 1-8 yaş için uygun sistem kullanılmalı asla erişkin pedalları kullanılmamalıdır. Belirsiz.

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 1- Çocuk CPR yaş aralığı 1 ve ergenlik dönemi başına kadar dönem olarak kabul edillir. 2- Sağlık personeli yanlızsa girişimini tüm yaşlar için kardiyak arrestin olası sebebine göre düzenlemelidir. -Önce telefon: Yetişkin ve çocuklar için ani kollapsta; önce telefon, OED getirilmesi, sonra CPR a başlanması ve OED kullanılması -Önce CPR: Hipoksik gibi görünen (örn. Aşırı doz ilaç kullanımı, injuri, boğulma) tüm kurbanlar için ve bilinçsiz çocuk ve bebekler (ani veya tanıksız kollaps olan çocuk ve bebekler hariç) için 112 aranmadan önce önce CPR uygulanmalıdır. (5 siklus yaklaşık 2 dakika)

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 3- Servikal yaralanma şüphesi olan tüm travmalı bilinçsiz hastalar için hava yolu açıklığı sağlanmalıdır. Baş çene manevrasıyla baş ekstansiyona getirilerek hava yolu açılmamalı sağlık personeli alt çene manevrasını uygulamalıdır. 4- Temel sağlık görevlisi kurtarıcı solunum vermeden önce çocuk ve bebeklerde solunumu varlığını, erişkinde ise solunumun yeterliliğini de kontrol etmelidir. İleri sağlık personeli tüm yaşlar için solunumun yeterliliğini kontrol etmeli ve oksijen ve ventilasyon hazırlıklarının yapmalıdır.

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 5- Sağlık personeli bebek ve çocuklarda aynı anda iki işlemi birden yapmaya çabalamalıdır. Örneğin; hava yolunu tekrar açarken aynı zamanda solunumun etkinliğini de değerlendirebilmelidir. 6- Aşırı verilen solunumun (dakikadaki solunum sayısı ve solunumun güçlü ve fazla olması) yararı olmadığı gibi zararlı olabilecektir.

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 7- Oksijenizasyon ve ventilasyona rağmen zayıf perfüzyon bulguları olan çocuk ve bebeklerde kalp hızı dakikada 60 dan az ise göğüs kompresyonu önerilir. 8- Kurtarıcı göğüs kompresyonunu yeterli sayıda, derinlikte, göğsü bırakmadan ve minimal ara vererek yapmalıdır.

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 9- Çocuklar için bir yada iki elinizle kompresyon yapabilirsiniz. Basıncı sternumun üzerinde iki meme arası çizginin ortasına yapın bebeklerde meme ucu çizgisinin biraz aşağısına yapın. 10- Bebeklerde iki kişi CPR yaparken iki baş parmağınızı kullanabilirsiniz.

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 11- CPR da ventilasyon/kompresyon oranı 30/2 dir. Sadece çift kişilik bebek yada çocuk CPR’ında 15/2 oranında uygulanmalıdır. 12- Alanda 2 kurtarıcıyla temel hava yolu uygulamaları ile açılarak yapılan CPR sırasında ventilasyon için kompresyona uzun ara verilmemelidir. Kompresyon yapan sürekli kompresyona devam etmeli soluk veren kurtarıcı her 8-10 sn de solunum vermelidir. (Bir dakikada yaklaşık 6-8 solunum)

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 13- 2 veya daha fazla kurtarıcıyla yapılan CPR da kompresyon yapan kurtarıcı her iki dakikada bir değişmelidir

2005 CPR Değişiklikleri (Sağlık çalışanları için): 14- Yabancı cisimle boğulmalarda hastaya yapılan girişimlerin adını kullanmak yerine kısmi yada tam tıkanıklık terimleri kullanılmalıdır. Kurtarıcı hava yolu tıkanıklığının bulgularını gözlemelidir. Şiddetli hava yolu obs. bulguları: Zayıf hava değişimi, artmış solunum güçlüğü, sessiz öksürük, siyanoz, konuşamama veya nefes alamama. Kurtarıcı “boğuluyormusunuz?” diye sorar. Boğulan kişi evet anlamında başını sallarsa yardıma ihtiyacı vardır. Eğer kurban bilinçsizse bütün kurtarıcılar 112 yi aktive etmeli ve uygun CPR a başlamalıdır. Kurtarıcı her zaman hava yolunu açmalı ve kurtarıcı solunum vermeli, ağız içini açarak görünür bir obje var mı kontrol etmeli yabancı cisim görünüyorsa çıkartılmalıdır. Parmakla körlemesine temizlik yapılmamalıdır.

Yetişkin (Adölesan ve ) Çocuk(1 yaş-Adölesan) Bebek (1 yaş ve ) Manevralar Yetişkin (Adölesan ve ) Çocuk(1 yaş-Adölesan) Bebek (1 yaş ve ) 112’nin aranması (yalnız kurtarıcı) Bilinçsiz kişinin bulunduğunda aranması gerekir. Eğer hasta asfiksiden dolayı arrest olmuşsa 5 siklus CPR ın ardından aranmalıdır. 5 Siklus CPR uygulandıktan sonra aranmalıdır. Ani tanıklı kollapslarda hastanın bilinçsizliği doğrulandıktan sonra 112 aranmalıdır Hava yolu Baş-çene manevrası (Travma şüphesi olanlarda alt çene manevrası kullanılmalıdır. Kurtarıcı Solunum 2 Kurtarıcı Suni solunum (1sn/sol.) Suni Solunum 10-12/dk (5-6 sn - 1 SS) 12-20/dk (3-5 sn - 1 SS) Temel hava yolu ile CPR yapılırken 8-10 /dk solunum ( yaklaşık 6-8 sn bir SS.) Yabancı Cisimle Havayolu Obs. Abdominal İtm. Sırta vurma- göğsü bastırma Kopmresyon Sayısı Yaklaşık 100/dk DOLAŞIM (en fazla 10 sn nb.kont.) Karotis (Çocuklarda femorali kullanabilinir) Brakiyal veya femoral Masaj Yeri Göğsün ortasına meme ucları arasına Meme uçları arasındaki hayali çizginin biraz altına Kompresyon Metodu Sert ve hızlı bastır göğsün normale gelmesine izin ver 2 elle el-el üzerine konularak 1 elle elin topuğuyla 1 kurtarıcı 2 parmak ile 2 Kurtarıcı 2 baş parmakla Kompresyon Derinliği 3,5-5cm (1,5-2 inch) Göğsün 1/3 - ½ kadar derinliği Kompresyon Hızı Kompresyon Ventilasyon Oranı 30/2 (1 yada 2 kurtarıcı) 30/2 (1 kurtarıcı) - 15/2 (2 kurtarıcı) DEFİBRİLASYON OED Erişkin pedallarını kullanın. Eğer yardım 4-5 dakikadan uzun ve ya tanıksız arrestlerde şoktan önce 5 siklus CPR yapılmalıdır. SP: Hastanede meydana gelen ani kollapslarda mümkün olduğunca hızlı kullanılmalıdır. Herkes: Hastane dışında 5Siklustan sonra önerilmiyor

Defibrilasyon: 2005 değişikliğinde göğüs kompresyonunun aralıklarını minimale indirmiştir. Ek olarak VF veya VT de ilk şoku yüksek Joulle (360J) yapılması önerilmelktedir

Defibrilasyon: Değişiklikler: 1- OED erken defibrilasyon ani gelişen tanıklı kollapslarda tüm kurtarıcılar için uygundur (1 yaşın üstündekiler için). Ani kollapslarda EMS personeli olay yerine çağrıdan 4-5 dakika sonra ulaştığında defibrilasyondan önce kompresyon uygulamalıdır.

Defibrilasyon: 2- Bir şokun takibinden sonra CPR a kompresyonla başlayın. Kardiyak ritmi 5 siklus sonunda veya 2 dakika sonra kontrol edin. 3- Erişkin için monofazik defibrilatörlerle 360 J. defibrile edin

Defibrilasyon: 4- OED 1-8 yaş çocuklarda kullanılmalıdır. 1-8 yaş arası çocuklar için pediyatrik dozlu defibrilatörler kullanılmalıdır. 5- OED programları revize edilmeli 6- Polimorfik VT nin VF gibi tedavi edileceği eğiticilere öğretilmelidir.

Defibrilasyon: Değişmeyenler: 1- Çocuk ve bebekler için monofazik ve bifazik defibrilasyon dozu değişmedi (ilk doz 2 J/kg, ikinci doz 4 J/kg) 2- Bebek ve çocuklar için senkronize kardiyoversiyon dozu değişmedi 3. Subraventriküle aritmi ve stabil monofazik VT li yetişkinler için senkronize kardiyoversiyon dozu değişmemiştir.

Neonatal Temel Yaşam Desteği:

{ { 30 sn 30 sn Doğum Miyadında mı? Amniotik sıvı temiz mi? Ağlama veya solunum? Kas tonusu iyi mi? Rutin Bakım Sıcaklığı sağlayın Gerekirse havayolunu temizleyin Kurulayın Rengi değerlendirin Evet Hayır Sıcaklığı sağlayın Posizyon: hava yolunu temizleyin* (eg.) Kurulayın, uyarın, tekrar pozisyon verin 30 sn Soluyor, Nb>100, Pembe. { Solunum, Nabız ve cildi değerlendirin Gözlem Soluyor, Nb>100, Siyonotik. Apneik, Nb<100, Pembe. İlave oksijen desteği Efektif ventilasyon Nb>100, Pembe. 30 sn İanatçı siyanoz Pozitif basınçlı ventilasyon* Post resüsitasyo bakım

{ Nb<60 Nb >60 Pozitif basınçlı oksijen uygulayın* Göğüs kompresyonuna başlayın (3KM/1SS Yaklaşık 120/dk) 30 sn Nb<60 Epinefrin uygulayın (0.01-0.03 mg/kg) * Endotrakeal entibasyon düşünülebilir.

Pediyatrik Temel Yaşam Desteği

1 2 3 4 5 5A 6 7 Hareketsizliği ve bilinçsizliği belirleyin Bir kişiden yardım için 112 aramasını isteyin 1 2 Tek kurtarıcıysanız ani kollapslarda önce telefonla yardım isteyin ve OED getirin 3 Hava yolunu açın, solunumu kontrol edin Eğer solunum yoksa göğsü yükseltecek kadar 2 kurtarıcı soluk verin 4 Nb. var Her 3sn de bir soluk verin ve her 2 dk bir nabzı kontrol edin 5 Nabzı kontrol edin (max. 10 sn) 5A Nb. yok Tek kurtarıcı: 30 KM / 2 SS Kompresyonu “hızlı ve sert” uygulayın (100/dk) göğsün relaksasyonuna izin verin Kompresyon aralarını minimale indirin İki kurtarıcı: 15 KM / 2 SS 6 Daha önceden yapmadıysanız; 112 yi arayın çocuk için OED getirin. Bebek için: ambulans gelinceye veya nabız gelinceye kadar CPR a devam edin. (< 1 yaş) Çocuklar için: 5 Siklus CPR’dan sonra OED/defibrilatör uygulayın (> 1 yaş) (Mümkünse anı ve tanıklı kollapslarda mümkün olduğunca erken OED kullanın) 7

8 9 10 1 yaşından büyük çocuklarda Şoklanması gereken bir ritim mi kontrol edin? 8 Şok edilebilinir Şok edilemez Bir şok verin ve CPR a devam edin Her 5 siklusta bir ritmi kontrol ederek hasta dönene veya ambulans gelene kadar CPR a devam edin 9 10

Erişkinde Temel Yaşam Desteği

1 2 3 4 5A 5 6 7 Hareketsizliği ve bilinçsizliği belirleyin 112 yardım için arayın ve OED getirin Eğer mümkünse bunu bir başkasına yaptırabilirsiniz 2 3 Hava yolunu açın, solunumu kontrol edin Eğer solunum yoksa göğsü yükseltecek kadar 2 kurtarıcı soluk verin 4 5A Nb. var 5 Nabzı kontrol edin (max. 10 sn) Her 5-6 sn de bir soluk verin ve her 2 dk bir nabzı kontrol edin Nb. yok Defibrilatör/OED veya ambulans gelene veya hasta dönene kadar 30 KM / 2 SS olacak şekilde CPR a devam edin. Kompresyonu “hızlı ve sert” uygulayın (100/dk) göğsün relaksasyonuna izin verin Kompresyon aralarını minimale indirin 6 7 OED/defibrilatör ulaştığında

8 9 10 Şoklanması gereken bir ritim mi kontrol edin? Şok edilebilinir Şok edilemez Her 5 siklusta bir ritmi kontrol ederek hasta dönene veya ambulans gelene kadar CPR a devam edin Bir şok verin ve CPR a devam edin 9 10

Nabız<60/dk ve semptomatik BRADİKARDİ Nabız<60/dk ve semptomatik 1 *Havayolunu açın ve gerekirse solunuma yardımcı olun *Oksijen verin *EKG çekin (ritmi tanıyın), Tansiyonu ölçün, puls oksimetreyi takın *IV yolu açın 2 Bradikardinin sebep olduğu düşük perfüzyon bulgularını var mı? Belirleyin. Örn.:Ani değişken mental durum, devam eden göğüs ağrısı, hipotansiyon veya değer şok bulguları 3 Yeterli perfüzyon Zayıf perfüzyon 4 *Transcutan Pacingi hazırla: - 2. Derece Tip 2 blok ve 3. derece tam blok için gecikmeksizin kullan. *Pace’i beklerken 0,5mg Atropin IV yolla uygula (total doz 3mg) *Pace’i beklerken yada efektif olmadığında Adrenalin (2-10µg/dk.) yada Dopamin (2-10 µg/dk her dakikada) infüzyonu düşün. 4A Monitör-gözlem NOT: *Eğer arrest gelişirse TYD uygula *Katkı dabulunan diğer sebepleri araştır. -Hipovolemi -Toksin -Hipoksi -Tamponat (Kardiyak) -Hidrojen (asidoz) -Tansiyon Pnömotoraks -Hipo/hiperklemi -Trombüs (Koroner-pulmoner) -Hipoglisemi -Travma -Hipotermi *Transvenöz pacing hazırla *Diğer nedenleri tedavi et *Yardım iste 5