TRYPANOSOMALAR VE OLUŞTURDUKLARI HASTALIKLAR

Trypanosomatidae ailesinin iki cinsi insanların kan ve dokularında yerleşir. Bu cinsler; Trypanosoma ve Leishmania’lardır. Her iki cinsin evrimlerinde; amastigot, promastigot, epimastigot ve trypomastigot dönemleri vardır.

İki cinsin de türleri, evrimlerini biri omurgalı diğeri omurgasız iki konakta tamamlar. Leishmania cinsinin evriminde amastigot ve promastigot, Trypanosoma cinsinin evriminde amastigot, promastigot, epimastigot ve tripomastigot dönemleri bulunur.

Trypanosomlar Afrika uyku hastalığı (afrika trypano-somiyozu) (dolaşım sisteminde, lenf kanallarında, BOSda trypomastigot şeklinde, bulunmuştur) Chagas (amerika trypanosomiyozu) (kanda trypomastigot, kalp kası hücrelerinde ve bazı dokularda hücrelerin içinde amastigot şeklinde bulunmuşlardır)

TRYPANOSOMA TÜRLERİ T. brucei (afrika tripanozomiyazı etkeni) T.b. gambiense T.b. rhodesiense Çeçe sinekleri vektörleridir. Afrika uyku hastalığının kuluçka süresi 2-3 haftadır. Parazitler, dolaşım sisteminde, lenf kanallarında, ve BOS da tripomastigot şeklinde bulunur.

İmmunoloji Afrika trypanosomiyozunda hasta ölmediyse bir bağışıklık gelişebilir. Trypanosomlar, yüzey antijenlerini değiştirerek oluşan antikorlardan kaçarlar, Parazitle infekte kişilerde immun sistemin devamlı uyarılması nedeniyle yüksek seviyede Ig oluşur. Ancak oluşan Ig M ve Ig G parazite spesifik olamaz.

KLİNİK BELİRTİLER VE PATOLOJİ Parazitin vücuda girdiği yerde yara oluşur. Parazitler kana ve lenf sistemine girer ve çoğalırlar Ateş, baş ağrısı ve uykusuzluk vardır. Lenfadenopati (post servikal lenf bezlerinin zincir şeklinde şişmesi=Winterbottom belirtisi), anemi, döküntü ve ödem görülür. 6 ayda MSS istila olur, Meningoensefalit, uyku hali başlar. Çoğu zaman ölümle sonlanır. T. rhodesiense, T. gambiense ye göre daha akut seyreder ve ölümcüldür.

TANI Kan ve BOS incelenir. Kan yaymasında saptanır. Şişmiş lenf bezlerinden de örnek alınıp incelenebilir. BOS da, belirtiler aseptik menenjit gibidir. Lenfosit sayısı yüksek, şeker normaldir. Yüksek IgM trypanosomiyaz için karakteristiktir.

TEDAVİ MSS tutulmadan önce Suramin ile tedavi edilir. T.b.gambiense’ye karşı Pentamidine isethionat, T.b. rhodesiense’ ye karşı suramin İlerlemiş dönemde melarsoprol kullanılır.

Trypanosoma cruzi (AmerikanTrypano- zomiyazı)(ABDnin güneyinde, Meksika, orta Amerika ve Arjantin’e kadar güney Amerikada görülür) Chagas hastalığının etkeni Vektör Redüvid böceklerdir. Parazit hücre içinde amastigot şeklinde, kanda ise hücre dışında ve trypomastigot şeklinde bulunur.

KLİNİK VE PATOLOJİ Chagas en çok 5 yaşından küçük çocuklarda görülür. Parazit vücuda girdiği yerde amastigot şeklinde çoğalır ve bu bölgede eritomatöz ve endurasyonlu bir bölge oluşur. Buna chagoma=Romano belirtisi denir. Chagoma genellikle yüzde oluşur.Daha sonra lenf bezlerine ve kana geçer. Lenfadenopati, ateş, halsizlik, HSM, miyokardit, meningoensefalit, megakolon, megaözefagus görülür.

TANI Kan preparatı incelemesi Deney hayvanına enjeksiyon Xenodiagnosis TEDAVİ Bayer 2502, Primaquine phosphate denenebilir.