AN / İNORGANİK KİMYA Kim351 / Kim207 An / İnorg. Kim. PROGRAMI 1. Hf - 07 / 08.02.08 - Atomik yopı……...........................20 2. “ - 14 / 15.02.08 - Periodik Özellikler………...….…..40 3. “ - 21 / 22.02.08 - Molekül Yapısı.............……….….60 4. ” - 28 / 29.02.08 - Kovalent Bağ ve DBT……………90 5. “ - 06 / 07.03.08 - Molekül Orbital Teori….…….…125 6. ” - 13 / 14.03.08 - İyon Bağı...……….......................135 7. “ - 20 / 21. MART.2008- VİZE-1 8. ” - 27 / 28.03.08 - İyonik Kristaller…......................145 9. “ – 03 / 04.04.08 - Metal Bağı……………......…….....160 10.“ - 10 / 11.04.08- Taneciklerarası Etkileşimler……180 11.” - 17 / 18.04.08- Asit-Baz-Çözeltiler......................215 12.” - 24 / 25.NİSAN.2008- VİZE-2 13.” - 01 / 02.05.08 -Koordinasyon Bileşikleri…….…240 14.” - 08 / 09.05.08 -Koordinasyon Bağı yapısı..…….285  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo ¼ ½ ¾ √ ∛ ∜

TANECİKLERARARASI ETKİLEŞİMLER Kimyasal Bağlar : 1)İyonik Bağ (Z+Z-e2/α.r) 400kj/mol (NaCl,CsF) 2) Kovalent Bağ --- 400kj/mol (H2,O2,CH4 ) 3)Koordinasyon Bağı --- 400-600 kj/mol [Ag(NH3)2]Cl 4)Metalik Bağ 100 kj/mol --- (Fe, Cu, Al, Ni, Co…) Van Der Waals Kuvvetleri : 1) İyon-dipol Kuv.(-Zμ/r2) 40kj/mol (NaCl-H2O) 2)Dipol-dipol Kuv. (-2μ2/r3) 10kj/mol (EtOH-H2O) 3)İyon-İnd.Dipol (n.mlkl) Kuv. (-α.Z2/2r4) 1kj/mol (NaCl-CCl4) 4)Dipol-İnd.Dipol (n.mlkl) Kuv. (-α. μ2/r6) 0,01kj/mol (H2O-CCl4) 5)LONDON KUV. (İnd.Dipol-İnd.Dipol (ani dipol-apolar mlkl) Kuv.) (-3IEα2/4r6) 1,75kj/mol (He.I2-CCl4) PAULİ İTMESİ k / r n Tüm maddelerde belirli mesafe yaklaşımdan sonra görülür aniden çok büyür. H-KÖPRÜ KUVVETLERİ H’nin elektronegatif elementlerle yaptığı H2O, EtOH, HF.HA gibi bileşiklerde görülür k. μ.ΔI/R bağıntısıyla bulunabilir 7,5-30 kj/mol enerjilidir.  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo

Van der Waals Kuvvetleri ANLIK ve İNDÜKLENMİŞ DİPOLLER. e yük yoğunluklarının farklı bölgelerde farklı şekillerde dağılması apolar karekterli bileşiklerde zaman zaman oluşan polar karekterli ANLIK DİPOL nedeniyle molekülün DİPOL MOMENTi de oluşur. Bu da komşu atom ve moleküllerdeki e’ların yer değiştirip dipolleşmesine neden olur. Bu bir İNDÜKLENME Olayı olup böylece İNDÜKLENMİŞ DİPOL ve moleküllerarası çekim (Anlık Dipol-İndüklenmiş Dipol Çekimi = Dağılma Kuvvetleri = LONDON KUVVETLERİ ) meydana gelir. İndüklenme = kutuplaşma = polarlaşma e sayısı ve ısı ile artar. Bu nedenle maddelerin EN ve KN’ları e sayısı (dolayısıyla Mol kütleleri) artışıyla artar. Örneğin 4He KN= 4 K 222Rn KN = =221 K dir. Benzer özellik Halojenler de de görülür. DİPOL DİPOL ETKİLEŞİM Dipoller kendiliğinden bir dipolün + ucu ötekinin – ucuna gelecek şekilde düzenlenir ve buda maddenin EN ve KN değerlerini etkiler. Anlık Dipol-İndüklenmiş Dipol Çekimi = Dağılma Kuvvetleri = LONDON KUVVETLERİ Bütün Moleküllerde görülür Mw ve molekülün şekliyle ilgili olarak artar. KALICI DİPOL Moment Polar karekterli Dipol Momenti olan bileşiklerde görülür. Mw ları yakın moleküllerin EN,KN, HBB farklılıkları dipol mometlerinde ileri gelir. Mw ları çok farklı olan bileşiklerde London Kuvvetleri dipol Momentten daha etkindir.  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Prentice-Hall © 2002

İndüklenme  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Bir balonun bir yüzey tarafından çekilmesi indüklenmenin en bilinen örneğidir.Balon sürtünmeyle yüklenir ve yüklü balon yüzeyin zıt yükle yüklenmesine (İNDÜKLENMEYE) neden olur Prentice-Hall © 2002

ANLIK ve İNDÜKLENMİŞ DİPOLLER a) Apolar karekterli maddede homojen, simetrik bir yük dağılımı vardır. b) e’ların hareketliliği molekülde kutuplaşma (polarlık) ve ANLIK DİPOL oluşturur c) Bir moleküldeki kutuplaşma diğer molekülleride İNDÜKLENME ile polarlaştırır..  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Neopentan yuvarlak homojen (simetrik) yapısı nedeniyle zincir yapılı pentan’dan daha zor polarlaşır. Kolay Polarlaşma nedeniyle pentanın KN daha yüksektir. Prentice-Hall © 2002

a)Kovalent Molekül b)Dipol Yapı c) Dipol-Dipol Etkileşim  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 2-Dipol-Dipol Etkileşim Hidrürlerin Kaynama Nok./Erime Nok./Buharlaşma Entalpileri Dipoller çekim nedeniyle kendiliğinden bir dipolün pozitif ucu ötekinin negatif ucuna gelecek şekilde düzenlenirler. Normalde ısıl hareketler bu düzeni bozar.Maddenin şeklinden de kaynaklanan böyle bir düzenlenme eğilimi EN, KN, BB gibi fiziksel özelliklerin artmasına neden olur.

H-KÖPRÜ KUVVETLERİ HF ‘de H-Köprüleri a)Su da H-Köprüleriyle b) Buz da H-Köprüleri c) Suda H-Köp. HalkalıYapı Bir Molekülün Çevrilmesi  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo HF ‘de H-Köprülerinin uzun zincir hali

 ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo

H-Bağlı diğer Bileşikler  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Prentice-Hall © 2002

HALOJENLERİN EN ve KN 266 332 ? Prentice-Hall © 2002  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo ? 332 266 Prentice-Hall © 2002

3.Periyot Elementlerinin EN=ERİME NOKTALARI  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Prentice-Hall © 2002

C’lu ve H’li Halojenürlerin EN  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Prentice-Hall © 2002

1A v 2A grubu elementlerinin İNDİRGEME Yetenekleri 2 K(s) + 2 H2O(l) → 2 K+ + 2 OH- + H2(g) K içinI1 = 419 kJ Ca için I1 = 590 kJ Ca için I2 = 1145 kJ  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Ca(s) + 2 H2O(l) → Ca2+ + 2 OH- + H2(g) Prentice-Hall © 2002

Halogenlerin YÜKSELTGEME yetenekleri  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Cl2 + 2 I- → 2 Cl- + I2 2 Na + Cl2 → 2 NaCl Prentice-Hall © 2002

Element Oksitlerin Asit Baz Özellikleri Alkali ve toprakalkali metal oksitler baz anhidritleridir. Li2O(s) + H2O(l) → 2 Li+(aq) + 2 OH-(aq) Ametal oksitler asit anhidritleridir: SO2 (g) + H2O(l) → H2SO3(aq) Na2O ve MgO suda bazik çözelti oluştururlar. Cl2O, SO2 ve P4O10 ‘in çözeltileri asidik çözeltidir. SiO2 suda çözünmez ancak asidik özellikte olması dolayısıyla kuvvetli bazlarda bir miktar çözününerek silikatları oluşturur. SiO2 + Na2O → Na2SiO3 Al2O3 hem asit hem baz özellikte AMFOTER bir oksittir. Al2O3(k) + 6 HClaq → 2AlCl3(aq) + 3 H2O Al2O3(k) + 6 NaOHaq → 2Na [Al(OH)4](aq)  ⇄ ⇌   ‾ + ≡ ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≠ ≡ ≈ Δ δ ðƌ π σ υ λ α β  y ў γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Prentice-Hall © 2002