Prof.Dr. İbrahim LAZOL DAÜ-2012 KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN DÜZENLENMESİ Prof.Dr. İbrahim LAZOL DAÜ-2012

Konsolide finansal tablo Tanım: Ana ortaklığın ve onun bağlı ortaklıklarının varlıklarının, borçlarının, özkaynaklarının, gelirlerinin, giderlerinin ve nakit akışlarının tek bir işletmeninki gibi sunulduğu, bir gruba ait finansal tablolardır. Aa Şirket

Konsolide finansal tablololar Amaç: Konsolide finansal tablo düzenlemenin önde gelen amacı, (azınlık pay sahipleri ve bağlı ortaklık kreditörlerinden çok) ana ortaklık yatırımcılarına bilgi sunmaktır .

TFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar Ana ortaklık: Bir veya daha fazla işletmeyi kontrol eden işletmedir. Bağlı ortaklık: Başka bir işletme tarafından kontrol edilen işletmedir.

(TFRS 10) Konsolide Finansal Tablolar Kimler Düzenler? TFRS 10 md.2a: Bir veya daha fazla işletmeyi (bağlı ortaklıkları) kontrol eden bir işletmenin (ana ortaklığın) konsolide finansal tablolar hazırlamasını zorunlu kılmaktadır;

Direkt Kontrol Ana Şirket Bağlı Şirket B A C %90 %70 %80

Dolaylı Kontrol Ana Şirket A %80 Ana Şirket Bağlı Şirket B %90 %30 C %70 %40 Bağlı Şirket C

Kontrol gücünün hesaplanması (ana ortaklık - bağlı ortaklık veya iştirak ilişkisinin belirlenmesi (Kaynak: jorissen s.620 activity 25.1-2-3) 1 2 A A %75 %100 %20 %15 B B1 B B1 %33 %40 2: A, B’nin %75’ine, B1’in de %15’ine doğrudan sahip. B de B1’in %40’ına sahip. Bu durumda , A, B yoluyla dolaylı olarak B1’in %40’ını ve kendi payı %15 le birlikte B1’i kontrol etmektedir (%75*%40+%15= %45’le). konsolide tablolarında gösterecek ve %55 azınlık payı raporlayacak (kontrol gücü olmayan pay). 1: A, B’nin %100’ne, B1’in de %20’sine doğrudan sahip. B de B1’in %33 üne sahip. Bu durumda, A, B1’i kontrol etmektedir (%100*%33+%20= %53) ve dolayısıyla konsolide tablosunda gösterecektir.

Kontrol gücünün hesaplanması (ana ortaklık - bağlı ortaklık veya iştirak ilişkisinin belirlenmesi (Kaynak: alexander, anne, ann, jorissen s.620 activity 25.1-2-3) 3 4 A A %75 %100 %60 %20 B2 B B B1 %30 %25 %20 B1 3: A, B’nin %100’ne, B2’nin%75’ine doğrudan sahip. B, B1’in %30’una; B2 de B1’in %25’ine sahip. Bu durumda , A, B1’i kontrol etmektedir (%100*%30+%75*%25= %48,75’le) konsolide tablolarında gösterecek ve %51,25 azınlık payı raporlayacak (kontrol gücü olmayan pay). 4: A, B’nin %60’ına, B1’in de %20’ine doğrudan sahip. B de B1’in %20’sine sahip. Bu durumda , A’nın B1 üzerinde önemli etkisi söz konusudur (iştirak), ancak tek başına kontrolü yoktur. (%60*%20+%20= %32).

TFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar KONTROL GÜCÜ OLMAYAN PAYLARIN RAPORLANMASI: Ana ortaklık, kontrol gücü olmayan payları konsolide finansal durum tablosunda özkaynaklar içerisinde, kendi ortaklarının özkaynaklardaki paylarından ayrı olarak gösterir. (md 22)

Şerefiye nedir? Nasıl Hesaplanır? Tek olarak tanımlanamayan ve ayrı olarak kaydedilemeyen bir iştirak ediniminde diğer varlıklardan kaynaklanan gelecekteki ekonomik fayda. Muhasebe açısından ŞEREFİYE, gerçekleşen alış fiyatıyla, şirketin net varlıklarının gerçeğe uygun değeri (GUD) arasındaki farkı ifade eder.

Şerefiye nedir? Nasıl Hesaplanır? İşletme birleşmesinde, şerefiye aşağıdaki gibi hesaplanır: Şerefiye = Satın alma maliyeti - (satın alınan şirketin net varlıklarının Gerçeğe Uygun Değeri x satın alma oranı) net varlıklar = varlıklar (aktif) – yabancı kaynaklar

Şerefiye nedir? Nasıl Hesaplanır? Şerefiye tutarının hesaplanmasında kullanılan eşitliğin sonucu negatif çıkarsa, elde edilen tutara Negatif Şerefiye denir. Negatif şerfiye, yani pazarlıkla ucuza alma durumu, genel olarak, gelecekte zarar edeceği beklenen bir şirketin, grup (holding) bünyesinde karlı çalışacağının beklenmesi gibi durumlarda sözkonusu olur.

Şerefiyenin Hesaplanması ÖRNEKLER: 1- A, B’nin %100’ünü 300.000L.’ya satın almıştır. B’nin defter değeri 250.000L., gerçeğe uygun değeri 280.000L.’dır. 2- A, B’nin net aktiflerini %80’ini 150.000L.’ya satın almıştır. B’nin net aktiflerinin gerçeğe uygun değeri 160.000L.’dır. 3- A, B’nin net aktiflerinin %70’ini 60.000L.’ya satın almıştır. B’nin net aktiflerinin gerçeğe uygun değeri 90.000L.’dır.

Şerefiyenin İtfası KOBİ ler için TFRS şerefiyenin beklenen yararlı ömrü boyunca (ençok 10 yılda) itfa edilmesini gerektirmektedir (Paragraf 14.8c). Tam set TFRS/TMS ler şerefiyenin itfa edilmesine izin vermez, TMS 28 Pragr.23a).

KONSOLİDE MALİ TABLO ÖRNEKLERİ

Bu sunumda ele alınan örneklerin tamamında aşağıda verilen A ve B şirketlerinin bilançoları esas alınacaktır. Örneklerde varsayımlar farklılaştırılacaktır.

A ve B Şirket Bilançoları

Ör. 1: A işletmesi, B İşletmesi hisselerinin tamamını, defter değeri üzerinden (80L.) satın almıştır.

Konsolide Bilanço eliminasyon kaydı

Satınalma Sonrası A ve B Bireysel Bilançoları ve A Grup konsolide Bilançosu

Ör. 2: A işletmesi, B İşletmesi hisselerinin tamamını (defter değeri 80L.) 100 L.ya satın alsaydı bireysel ve konsolide mali tablolar nasıl olacaktı? Şerefiye=100-80=20

Konsolide Bilanço eliminasyon kaydı

Satınalma Sonrası A ve B Bireysel Bilançoları ve A Grup konsolide Bilançosu

Ör.3: A işletmesi, B İşletmesi hisselerinin %80 ini, defter değeri üzerinden (80L.*%80 =64) satın alsaydı bireysel ve konsolide mali tablolar nasıl olacaktı? Şerefiye=64-80*%80=0 A payı =80*%80=64 Azınlık payı =80*%20=16

Konsolide Bilanço eliminasyon kaydı

Satınalma Sonrası A ve B Bireysel Bilançoları ve A Grup konsolide Bilançosu

Satınalma döneminin sonunda A ve B bireysel ve A Grup konsolide Bilançolarının düzenlenmesi ÖRNEK 4: Ek Bilgiler: 1. 03.01.20x1 de A, B'nin %80'ini 76.000L.'ya satın alıyor 2. Alış tarihinde B'nin özkaynak tutarı 80.000L. 3. Şerefiye amorti edilmiyor... 4.20x1 yılında temettü dağıtımı yapılmıyor. B, 31.12.20x1 de 10.000L. kar raporluyor. 5.A'nın B'den 8.000L.diğer alacağı vardır. 6.Finansal yatırımlar özkaynak yöntemiyle izlenmektedir.

Satınalmadan hemen sonra (03. 01 Satınalmadan hemen sonra (03.01.20x1) A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilançoları

Satınalma döneminin sonunda A Bireysel ve A Grup konsolide Bilançoları için hesaplamalar

Satınalma döneminin sonunda B Dağıtılmayan Karlar hesabı

Satınalma döneminin sonunda A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilançolarının düzenlenmesi eliminasyon kaydı

31.12.20x1 (Satınalma dönemi sonunda) A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilançoları Not: üstteki hesaplamalar dışındaki bireysel tablo hesap tutarları yıl sonu itibariyle, bilanço eşitliği gözetilerek varsayımsal olarak belirlenmiştir.

Satınalma döneminin sonunda A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilançolarının düzenlenmesi ÖRNEK 5: Ek Bilgiler: (önceki örnekten farkı temettü olmasıdır) 1. 03.01.20x1 de A, B'nin %80'ini 76.000L.'ya satın alıyor 2. Alış tarihinde B'nin özkaynak tutarı 80.000L. 3. Şerefiye amorti edilmiyor... 4.20x1 yılında B, önceki yıl karından 5.000L.temettü dağıtıyor ve 31.12.20x1 de 10.000L. kar raporluyor. 5.A'nın B'den 8.000L.diğer alacağı vardır. 6.Finansal yatırımlar özkaynak yöntemiyle izlenmektedir.

Satınalma döneminin sonunda A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilanço hesaplama işlemleri

B’nin Dağıtılmayan Karlar Tablosu

Satınalma döneminin sonunda A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilançolarının düzenlenmesi eliminasyon kaydı

Satınalma döneminin sonunda A ve B Bireysel ve A Grup konsolide Bilançoları

Satınalma tarihinden sonraki konsolide bilanço: Bağlı Ortaklıklar Özkaynak Yöntemi ile izlenirse: 80.000 Maliyet yönteminde, bağlı ortaklıklar hs. bakiyesi 76.000 L.; kar ilavesi 4.000L. iken, özkaynak yönteminde bağlı ortaklıklar hs. bakiyesi 80.000L.; kar ilavesi 8.000L.’dır. Yani, aradaki kar-zarar farkı 4.000L.’dır (135+4=139).

özkaynak yöntemine göre düzenlenen mali tabloların, bağlı ortaklıkların izlenmesinde maliyet yöntemi uygulanması durumunda düzenlenmesi

B- Satınalma tarihinden sonraki konsolide bilanço: Bağlı Ortaklıklar Maliyet Yöntemine göre:

B- Satınalma tarihinden sonraki konsolide bilanço hesapları Bağlı Ortaklıklar Maliyet Yöntemi ile izlenirse: (Temettü= 5.000*%80)