Omurga stabilizasyonu ve hasta nakli Yrd. Doç. Dr. F. Mutlu Kukul Güven CÜTF ACİL TIP AD SİVAS 2012

SPİNAL TRAVMA Oldukça sık görülmekte hayat boyu devam eden sakatlıklara neden alabilir büyük bir önem taşımaktadır Ülkemizde 1.800/ yıl yeni Erkeklerde 3-4 katı daha fazla parapleji quadripleji SPİNAL TRAVMA

nedenler Motorlu taşıt kazaları %40-50 Yüksekten düşmeler %20 Zeminden düşmeler %10 İş kazaları %18 Ateşli silah yaralanmaları %5-15 Spor kazaları %4 Diğerleri %3 nedenler

Hangi durumlarda spinal travma varlığı araştırılmalıdır? 1.Ağır travma geçirenler araçtan savrulanlar, motorsiklet kazaları 2 m den daha fazla yükseklikten düşenler... 2.Şuur kaybı olan travmalı hastalar, 3.Boyun, sırt ve bel ağrısı veya bir ekstremitede uyuşukluk ve kuvvetsizlik şikayeti olanlar, 4.Omurilik yaralanmasını gösteren bulgular; abdominal solunum, priapizm. 5.Anemnez ve muayene için yeterli mental fonksiyonu olmayanlar veya şüpheli ağrı tarif edenler. Hangi durumlarda spinal travma varlığı araştırılmalıdır?

OLUŞ MEKANİZMALARI Hyperextension Hyperflexion Compression Rotation Lateral Stress Distraction OLUŞ MEKANİZMALARI

servikal Spine yaralanma Figure 23-2 servikal Spine yaralanma Figure 23-2

http://www.nrhhealthtown.com

Erişkinlerde spinal yaralanmaların dağılımı Servikal %60 Torakal %8 Torakolomber %20 Lomber %10 Sakral %2 En çok yaralan vertebralar C5-C7 C1-C2 T12-L2 Erişkinlerde spinal yaralanmaların dağılımı

Dermatomes C3,4 C3, 4, 5 C5, 6 C7 C8, T1 T4 T10 motor:shoulder shrug sensory: top of shoulder C3, 4, 5 motor: diaphragm C5, 6 motor:elbow flexion sensory: thumb C7 motor: elbow, wrist, finger extension sensory: middle finger C8, T1 motor: finger abduction & adduction sensory: little finger T4 motor: level of nipple T10 motor: level of umbilicus Dermatomes

Dermatomes L1, 2 L3,4 L5 S1 S1, 2 S2,3,4 motor: hip flexion sensory: inguinal crease L3,4 motor: quadriceps sensory: medial thigh, calf L5 motor: great toe, foot dorsiflexion sensory: lateral calf S1 motor: knee flexion sensory: lateral foot S1, 2 motor: foot plantar flexion S2,3,4 motor: anal sphincter tone sensory: perianal Dermatomes

Patofizyoloji Primer nörolojik hasar Direk travma, Hematom 4 saatte beyaz cevherde enfarkt oluşur 8 saatte gri cevherde irreversible nefarkt oluşur. Sekonder hasar Hipoksi Hipoperfüzyon Nörojenik şok Patofizyoloji

Hipoksi C5 üzerindeki lezyonlar diafram paralizisine yol açar Interkostal sinir paralizisi Atelektazi öksürme gücü azalır. V/Q = ventilasyon /perfüzyon bozukluğu Solunum kaslarında zayıflama Hipoksi

Nörojenik şok T6 nın üzerindeki lezyonlarda Katekolamin yıkımı için dakikalar veya saatler gerekebilir. T1-L1 arasındaki tutulumlarda sempatik etkinlik kaybolur. Vagal tonus artar Periferik vazodilatasyon Hipotansiyon, Bradikardi & Hipotermi Nörojenik şok

Klinik bulgular Sinir kökünün inflamasyonuna bağlı sırt ağrısı. Tutulan bölgenin distalinde duyu ve motor kayıp. Klinik bulgular

Tedavi ve immobilizasyon Erken spinal immobilizasyonu sağla Hipoksiden koru Hızlı sıvı replasmanı yap. Hastane öncesinde temel hedef Tedavi ve immobilizasyon

İmmobilizasyonda temel hedef Kafa ve vertebralar düz bir hat üzerinde sabit olarak korunmalıdır. İmmobilizasyonda temel hedef

1.Spinal immobilizasyon Hastanın ilk muayenesi esnasında ve taşınmasında bir kırığın olabileceği düşünülerek çok dikkatli olunmalı ve hastayı sarsmadan taşımalıdır. Nörolojik defisitlerin %10-25’i yanlış transport esnasında gelişmektedir. Omurganın aktif veya pasif hareketlerini önlemek için hasta araçtan çıkartılırken veya transport esnasında immobilizasyon koşuldur. 1.Spinal immobilizasyon

1.Spinal immobilizasyon a.Boyunluk takılması, b.Hastanın düz bir zemin üzerinde (tahta gibi) taşınması, kum torbası veya bantlarla tesbiti, c.Gerektiğinde (kusma gibi) hastanın baş, boyun ve gövde aynı eksende olacak şekilde çevrilmesi. 1.Spinal immobilizasyon

Normal solunumun sağlanması Kan gazlarına bakılmalıdır. Ajitasyon, huzursuzluk ve oryantasyon bozukluğu yetersiz oksijenizasyon bulgusu olabilir. a.Nazal kanülden oksijen b.Gerektiğinde entübasyon endotrakeal entübasyonda servikal omurgaların hareket etmemesine dikkat edilmelidir. Gerektiğinde hastanın solunumu ventilatörle sağlanabilir C4 ve üzerindeki omurilik zedelenmesinde solunum paralizisi olabilir Normal solunumun sağlanması

Normal kan basıncının korunması Sistolik kan basıncı 90 mmHg'nın üzerinde tutulmalıdır. a.Venöz göllenmenin önlenmesi için alt ekstremitenin elastik bandajla sarılması, b. Dikkatli hidrasyon: (Laktatlı ringer sol, serum fizyolojik) c.Pressörler: dopamin d.Hipotansiyon ile birlikte bradikardi varsa atropin, Hipotansiyon omurilikte ek yaralanmalara neden olabilir. Kafa travması eşlik ediyor ise overhidrasyondan kaçınılmalıdır. Anormal sıvı yüklenmesi pulmoner ödeme neden olabilir Normal kan basıncının korunması

Düz bir hattın sağlanması (yandaysak) Figure 23-6 Figure 23-6

Önden Figure 23-7 Figure 23-7

Supin pozisyonundaki hastada Figure 23-8 Figure 23-8

AĞAÇ YUVARLAMA- sırüstü yatan hasta kurtarıcı 1 baş kısmında, kurtarıcı 2 ve 3 toraks kalça ve bacaklarda Figure 23-9 A AĞAÇ YUVARLAMA- sırüstü yatan hasta Figure 23-9 A

KALAS-AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient İmmobilizasyon sağlanarak hasta döddürülür Figure 23-9 B KALAS-AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Figure 23-9 B

AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Kurtarıcı 4 spin board yerleştirir. Figure 23-9 C AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Figure 23-9 C

AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Hasta spin board üzerine alınır Figure 23-9 D AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Figure 23-9 D

AĞAÇ YUVARLAMA – YÜZÜSTÜ YATAN HASTADA Kurtarıcı 1 döndürme öncesi stabilizasyonu sağlar Figure 23-10 A AĞAÇ YUVARLAMA – YÜZÜSTÜ YATAN HASTADA Figure 23-10 A

Düz bir eksende yan döndürülür ve spin board arkasına yerleştirilir Figure 23-10 B AĞAÇ YUVARLAMA Figure 23-10 B

AĞAÇ YUVARLAMA-yüzüstü Hasta spin board ile birlikte sırtüstü pozisyona düz eksen bozulmadan getirilir. Figure 23-10 C AĞAÇ YUVARLAMA-yüzüstü Figure 23-10 C

Servikal boyunluk uygulaması kurtarıcı 1 omurga eksenini düz stabilize edr kurtarıcı 2 boyunluk yerleştirir kurtarıcı 1 hasta sırt tahtasına alınıncaya kadar destek verir. Figure 23-11 Servikal boyunluk uygulaması Figure 23-11

kısa Spine Boards-sırt tahtası servikal ve torasik vertebralara destek için kullanılırlar genellikle oturur pozisiyondaki travmalılara destek için kullanılır. Bununla uzun sırt tahtasına alınır kısa Spine Boards-sırt tahtası

short spine board KED Figure 23-12 Short Spine Boards Figure 23-12

Figure 23-13 KED uygulaması Figure 23-13

Hastanın araçtan çıkarılması Aracın ve kişinin araç içindeki durumuna göre değişir. Hastanın araçtan çıkarılması

Hızlı çıkarma kurtarıcı 1 düz bir hattın sağlar Figure 23-14 A

Kurtarıcı 2 midthorax desteği Kurtarıcı 3 alt ekstremiteleri destekler Figure 23-14 B Hızlı çıkarma Figure 23-14 B

Hızlı çıkarma Hasta uzun sırt tahtasına alınır. Figure 23-14 C

Hızlı çıkarma Uzun sırt tahtasına sıkıca sabitlenir Figure 23-14 D

Uzun sırt tahtası Çeşitli tipleri mevcut: Plastic and synthetic spine boards Metal alloy spine boards Vacuum mattress splints Uzun sırt tahtası

Uzun sırt tahtası -Supine hasta Kafa her zaman sabitlenmelidir. Uzun sırt tahtası -Supine hasta

Uzun sırt tahtası -Supine hasta basamaklar: Omuz ve göğüsü tutun Orta gövde etrafında çevirin İliak kanadı tutun İmmobilizasyon sonrasında kafa ve omurlar nötral pozisiyonda olmalılar. Uzun sırt tahtası -Supine hasta

Uzun sırt tahtası- sırtüstü yatan hasta Kafa altına kılıflar konabilir Kılıflar omuzdan itibaren kafanın alt seviyesine kadar uzatılabilinir. Figure 23-15 A Uzun sırt tahtası- sırtüstü yatan hasta Figure 23-15 A

Uzun sırt tahtası- sırtüstü yatan hasta Çocuklarda kafa daha büyük olduğundan nötral pozisiyonun sağlanması için omuzların altına konabilir. Figure 23-15 B Uzun sırt tahtası- sırtüstü yatan hasta Figure 23-15 B

Long Spine Board -Supine Patient Figure 23-16 Long Spine Board -Supine Patient Figure 23-16

Uzun sırt tahtası ayaktaki hastada Kurtarıcı 2 ve 3 hastaya destek verir. Kurtarıcı 1 stabilizasyonu sağlar Organize hareketlerle hasta sırt tahtası üzerine alınır. Figure 23-17 Uzun sırt tahtası ayaktaki hastada Figure 23-17

Elle kafanın nötral pozisyon verilmesi Traksiyon uygulamadan kafanın servikal vertebralar üzerindeki ağırlığı kalkacak şekilde hafifçe tutulur. Elle kafanın nötral pozisyon verilmesi

Elle kafanın immobilizasyonu Kontrendikasyonları Harekete karşı direnç gösteriyorsa Kas spazmı varsa Ağrı artıyorsa Hareket esnasında nörolojik defisit görülüyorsa veya artıyosa Hava yolunu veya solunumu zorlaştırıyorsa Elle kafanın immobilizasyonu Kontrendikasyonları

Kaskın çıkarılması Kaskın yan taraflarından tutarak yukarı çekin Figure 23-19 B Kaskın çıkarılması Figure 23-19 B

Kaskın çıkarılması Kaskı ve kafayı immobilize edin Figure 23-19 A

Kaskın burun üzerinden rahat çıkması için çevirerek çıkarın Figure 23-19 C Kaskın çıkarılması Figure 23-19 C

Kaskın çıkarılması Boyunluk takıp immobilize edin. Figure 23-19 D