GENOGRAM NEDİR ? Özellikleri; Şekiller kullanılarak ifade eder. En az 2-3 kuşak içermelidir . Farklı kaynaklarda farklı şekiller görülse de temelde benzer şekiller kullanılarak yapılır.

GENOGRAM SEMBOLLERİ: ölmüş erkek kadın ayrılık ilişki düşük \ sonlandırma boşanma GENOGRAM

İlkokul Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Etkinlikte şu aşamaların izlenmesi önerilir: 1. Ders ya da seans sırasında aile ağacının bir kısmının tamamlaması için çocuğu/ çocukları cesaretlendirerek aile üyelerinin isimlerinin yanına mesleklerini yazmaları istenir. Yönergeler, çocuğun tek ebeveyniyle yaşadığı ya da evlat edinildiği durumlar için uyarlanır. Böylelikle çocuğun aile üyeleriyle görüşmeden önce onlar hakkında ne bildiği öğrenilmiş olur. 2. Okul danışmanı, etkinlik esnasında yaratıcılığı cesaretlendirerek, çocuğun farklı meslekleri değişik renk ve şekillerle ifade etmesine olanak tanır. Bu sayede çocukların aile üyelerinin mesleklerine ilişkin algılarını ifade etmede esneklik sağlar. Ayrıca çocuklardan kendi ağaçlarını çizmeleri de istenebilir.Çocuğun ailesiyle bu konudaki iletişimini kurabilecek kadar bir süre tanıyarak etkinliğin tamamlanması için bir süre belirlenir. 3. Ebeveynlere etkinliğin amacını ve hedefini anlatan bir mektup gönderilir. GENOGRAM

İlkokul Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı 4. Ağaç tamamlandığında etkinlikten elde edilen bilgiler irdelenir. Elde edilen bilgilerin incelenmesi aşamasında sorulabilecek sorulardan bazıları: Annen hayatını kazanmak için ne yapıyor? Baban hayatını kazanmak için ne yapıyor? Bu tür işleri hem kadınlar hem de erkekler yapabilir mi? Neden? Neden annen ve baban bu meslekleri seçmişler? Sence evdeki günlük işler işten sayılır mı? Neden? Bunlara ek olarak danışman; • Çocuklardan birbirleriyle kariyer ağaçlarını paylaşmalarının • Birebir seanslarda kariyer ağaçlarını yaratırken yaşadıkları deneyimleri kendisine anlatmalarını • Özel bir seansla ebeveyn ve çocukları bir araya getirerek elde edilen bilginin hep birlikte üstünden geçilmesini isteyebilir. GENOGRAM

GENOGRAM

GENOGRAM

Ailenin seçtiği meslekler neler? Bunun için neler yapmışlar ? Sonrasında; Ailenin seçtiği meslekler neler? Bunun için neler yapmışlar ? Şu an ne durumdalar ? Şu an ne yapıyorlar ? GENOGRAM

Ortaokulda Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Ortaokul yıllarında kariyer danışmanlığı, öğrencinin kendisi ve iş dünyası hakkında bilgi bulup bu bilgileri kavramanın yollarını öğrenmesine yardımcı olmayı hedefler. Kariyer soy ağacı öğrenciye; • Kişisel ilgi ve becerilerini • Geleneksel olan ve olmayan meslekleri • Ortaokul döneminde ve sonrasında kendisi için geçerli olabilecek iş seçeneklerini • Kariyer hedeflerine ulaşmak için gerekli olan eğitim olanaklarını belirlemesine yardımcı olma amaçlı kullanılır. GENOGRAM

Ortaokulda Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Eğer öğrenci ilkokulda bir kariyer soy ağacı oluşturmuşsa öğrenciden bu ağacı genişletmesini ve geliştirmesini isteyebilir. aile ağacına yeni eklemelerde bulunması ya da ailedeki değişikliklerden dolayı ağacı güncellemesi için öğrenciye belli bir zaman verebilir. ağaçtaki bilgilerin işlenmesi için zaman ayırır. Eğer öğrenci bu çalışmayı daha önce yapmamışsa, danışman bunu bir ödev olarak verebilir. bir kariyer soy ağacı şemasının nasıl yapılacağına ilişkin yönergeler verebilir. GENOGRAM

Ortaokulda Kariyer Soy Ağacı Kullanımı İkinci aşamada çocukların ebeveynlerine: Neden bu eğitimsel ve mesleki seçimleri yaptıklarını, Hangi etkenlerin kararlarını etkilediğini, Bu kararları verirken kimlerden etkilediğini, Ne zaman bu kararları aldıklarını sormaları beklenmektedir. GENOGRAM

OrtaOkulda Kariyer Soy Ağacı Kullanımı İnceleme sırasında sorulabilecek bazı sorular: Kardeş(ler)inin, annenin, babanın, büyük anne ve babalarının, teyze(ler)inin, amca(lar)ının, büyük büyük anne ve babalarının ilgi alanları ve hobileri nelerdir? Aile üyelerinin sürdürdüğü geleneksel olan ve olmayan meslekler hangileridir? Annenin ve/veya babanın eğitimlerinin mesleki seçimlerine etkisi nedir? Ebeveynlerin işleriyle iş dışı aktivitelerini nasıl ayarlıyorlar? Ekonomi ebeveynlerinin, büyükanne ve babalarının ve büyük büyük anne ve babalarının iş durumlarını etkilemiş miydi? GENOGRAM

Ortaokulda Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Bu uygulamayla öğrenciler; Kariyer seçimlerinin nasıl ailevi değerler, ilgiler ve olanaklarla ilişkili olduğunu anlar. Mesleki yaşantının bu yönünü görmek, öğrencilerin mesleki kararlarını uygulamaya koymadaki istekliliklerini değerlendirmelerine yardımcı olur. GENOGRAM

Lise Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Lise öğrencileriyle kariyer soy ağacı çalışması yapmanın temel amacı; Aile içinde mesleki ve eğitsel kararlar almada etkili olan faktörlerin öğrencinin halihazırdaki kararlarını etkileyip etkilemediğini, Kararların kendisi için uygun olup olmadığını incelemesini sağlamaktır. GENOGRAM

Lise Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı İlköğretim öğrencilerine verilen yönergelere ek olarak öğrencilerden en az üç farklı kuşaktan aile üyeleriyle görüşerek kariyer, eğitim ve yaşam kararları (evlenme, boşanma, çocuk sahibi olma, vb.) üzerine görüşmeleri istenebilir. Yönergeler, çocuğun tek ebeveyniyle yaşadığı ya da evlat edinildiği durumlar için uyarlanmalıdır. GENOGRAM

Lise Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Öğrencilerden; aile üyelerinin her birinin eğitim, öğretim, iş/kariyer ve sahip olunan beceriler açısından özelliklerini belirlemeleri, kariyer/aile soy ağacının öğrenciye çizdirilmesi ve öğrenciden aile üyelerinin yapmış oldukları kariyer, eğitim ve yaşam seçimlerinin öğrencinin kendi kararlarını nasıl etkilediğine ilişkin bir yazı yazması istenebilir. GENOGRAM

Lise Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Etkinlik süresince öğretmen ve okul danışmanı ortaklaşa ders işleyebilir ve öğrencilerin araştırma bulgularına dair şu soruları sorabilir: Ailelerinize ilişkin hangi alanlarda bilgi edindiniz (meslek, eğitim, yaşam seçimleri)? Bu alanlardan herhangi biri ilginizi çekti mi? Bu alan hakkında nereden daha fazla bilgi edinebilirsiniz? GENOGRAM

Lise Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Bu bilgi size o kariyer hakkında ne öğretti? İlgi alanlarınız o kariyerle ne yönden ilişkili? İş bulabilecek misiniz? Bu sizin için önemli mi? Nasıl ve neden? Kişisel ilgi ve hobilerinizle mesleki ilgileriniz için nasıl bir önem sırası belirleyeceksiniz? GENOGRAM

Lise Gelişimsel Rehberlik Programlarında Kariyer Soy Ağacı Kullanımı Kariyer soy ağacının ders müfredatı içinde kullanılması okul danışmanlarına; üzerinde çalışılabilecek somut veri sağlama açısından Konuşulan konuları öğrencinin algılayabileceği ve temellendirebileceği konuma getirme açısından Yarar sağlayacaktır. GENOGRAM

KARİYER DANIŞMANLIĞINDA GENOGRAM KULLANIMI

İlk olarak aile danışmanlığından kullanılan genogram ilk olarak Okiishi , Gysbers ve Moore tarafından kariyer danışmanlığına adapte edilerek 1987 de kullanılmıştır . Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırma öğrencilerin %23,2 sinde meslek seçiminde ailenin etkisi olduğu saptanmıştır.

3 aşamada kullanılmaktadır. Danışanın verdiği bilgiler doğrultusunda danışman soy ağacını çizer Danışman soy ağacında geçen mesleklerle ilgili olarak danışanı bilgilendirir. Danışman danışanla birlikte soy ağacını inceler ve aile üyeleri hakkında değerlendirmede bulunur.

KULLANIM AMACI Kullanıldığı seviyeye göre farklı amaçlarla kullanılır. İlköğretimde mesleklerle ilgili farkındalık için Ortaöğretimde (2. kademe) kendisi ve iş dünyası hakkında daha detaylı bilgilere sahip olabilmesi için Lisede ya da üniversitede kariyerle ilgili kararların verilmesinde aile faktörleri ve ailenin etkilerini belirlemek için kullanılabilir.

Vaka Örneği Kariyer Seçimi isimli seçmeli ders uygulamasının başında öğrencilerde kendi ailelerine ait kariyer soyağaçlarının çizilmesi istendi ve ilk 5 hafta bu ağaçlar üzerinde çalışıldı. Tüm öğrenciler dersin sonunda kariyer ağacı yönteminin faydalı olduğunu ifade ettiler. Malot ve Magnusson ‘un Seçmeli Ders Çalışması Akt: Erkan IŞIK Soy Ağası tekniğinin Aile ve Kariyer Psikolojik Danışmanlığında Kullanımı

Bazı geribildirimler; Meğer ne kadar da çok aileme benziyormuşum İlk başta bana çok sıradan bir aktivite gibi gelmişti ancak tamamladıktan sonra çok faydalı olduğunu düşündüm.Soy ağacı çizmek ailemdeki kariyer ve ilgi eğilimini daha iyi anlamamı sağladı.

Danışma sürecinde bir diyalog;

Sınırlılıkları; Zaman Alması ( Kısa Formlar Kullanılabilir) Evlat edinilmiş, anne babasından biri vefat etmiş bireylerle kullanılırken özel düzenlemelere gidilmesi gerekliliği ( Bu yüzden önce birey ile ilgili bilgi edinmek yararlı olabilir) Self Report bir teknik olduğu için edinilen bilginin geçerliliği ve güvenilirliği sorgulanmalıdır. ( Nitel Değerlendirmelerde uzmanlaşma ile bu sorun halledilebilir) Konudan sapma Tehlikesi Faydalı bulmayan , çekinceleri olan danışmanlar kullanmamalıdır.

Amaç Belirleme Formu

Örnek Vakalar

Okul Psikolojik Danışmanın Rolü Kariyer eğitimi/mesleki rehberlik programlarının planlanmasında ve uygulamasında okul psikolojik danışmanı; Koordinatör olarak okulun kariyer eğitimi programın uygulanmasını ve program kapsamındaki etkinliklerin yürütülmesini koordine eder.

Müşavir olarak okul psikolojik danışmanı okul ortamında öğretmenlere, anne babalara ve yöneticilere çocukların kariyer gelişimlerine nasıl yardımcı olabilecekleri konusunda bilgi ve beceri kazandırmak için bireysel ve grup toplantıları yapar. Uzman olarak mesleki bilgi ve becerilerini kullanarak sınıf öğretmeninin mesleki gelişimi kolaylaştırıcı etkinlikleri ders programına kaynaştırmasına ve etkinlikleri uygulamasına yardımcı olur.

ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ Teşekkür Ederiz . YOZGAT REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ