DİCLE ÜNİVERSİTESİ UYGULAMALARI” TANITIM SUNUSU, DİYARBAKIR T.C. Yükseköğretim Kurulu “BOLOGNA SÜRECİ VE DİCLE ÜNİVERSİTESİ UYGULAMALARI” TANITIM SUNUSU, DİYARBAKIR Yrd.Doç.Dr. İsmail YILDIZ Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Anabilim Dalı Öğretim üyesi DÜADEKK Danışmanı/D.Ü.Bologna Uzmanı Uz. Aslı AYDEMİR DÜADEKK Uzmanı BEK Üyesi

(Yüksek Öğretim Reform Hareketi) 10.04.2017 10.04.2017 BOLOGNA SÜRECİ (Yüksek Öğretim Reform Hareketi) Avrupa Düzeyinde 29 Ülkenin Eğitim Bakanları tarafından 19 Haziran 1999 tarihinde Bologna Deklerasyonu ile başlatılan ve 2010 yılında tamamlanması öngörülen Avrupa ülkelerinin yükseköğretim yapılanmasıdır. 4 ülke ile Sorbon’da başlatılan sürece günümüzde dahil olan ülkelerin sayısı 46’ya ulaşmıştır. Avrupa dışındaki ülkelerin de yükseköğretim sistemlerini etkilemektedir. Birkaç hedeften bir çok hedefe genişlemiştir (5 Ana, 11 detay hedef). Lisbon Stratejisinin (2000) gerçekleştirilmesinde en önemli itici gücü oluşturmaktadır. HEDEFLERİ: Avrupa yükseköğretimini yeniden yapılandırmak, Avrupa topluluğunun ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı oluşturmak, Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası bir çerçevede tanınır duruma getirmek, Yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini, hareketliliği ve mezunların istihdam edilebilirliğini artırmak 2 2

BOLOGNA SÜRECİ Tarihçe 1.Bologna Deklarasyonu,1999-İtalya (29 ülke) 2.Prag Bildirgesi, 2001-Çek C. (32 ülke, Türkiye’nin girişi) 3.Berlin Bildirgesi, 2003-Almanya 4.Bergen Bildirgesi, 2005- (Yüksek Öğretimde Yeterlilikler Çerçevesi) 5.Londra Bildirgesi, 2007-İngiltere (46 ülke) 6.Leuven Bildirgesi, Nisan 2009 (46 ülke) 7.Sonraki Toplantılar, 2010 Viyana, 2012 Bükreş, 2015, 2018 ve 2020, Yer sonra belirlenecek… 3

Bologna Süreci Değerlendirme Raporlarında Türkiye’nin Performansı BERGEN-2005 LONDRA-2007 LEUVEN-2009 DERECE SİSTEMİ MÜKEMMEL (4.67) ÇOK İYİ (4.33) İkili Sistemin Uygulama Düzeyi MÜKEMMEL (5) 1 den 2’ ye Geçiş ÇOK İYİ (4) İkili Sistemdeki Öğrenci Oranı - Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Uygulama Düzeyi İYİ (3) KALİTE GÜVENCESİ ORTA (2.00) ÇOK İYİ (4.00) AYA ile uyumlu Ulusal Kalite Sistemi Uygulama Düzeyi ORTA (2) Dış Kalite Güvence Sistemi Gelişme Düzeyi Öğrencilerin Katılım Düzeyi Uluslararası Katılım Düzeyi DİPLOMA VE ÖĞRENİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİ ÇOK İYİ (3.67) Diploma Eki Uygulama Düzeyi İYİ (4) Lizbon Tanınma Konvansiyonu ECTS Uygulama Düzeyi YAŞAM BOYU ÖĞRENİM İYİ (3.00) ZAYIF (1) Önceki Öğrenimin Tanınması ORTAK DERECELER MÜKEMMEL (5.00) Ortak Derecelerin Oluşturulması ve Tanınması GENEL İYİ (3,45) ÇOK İYİ (4.13) İYİ (3,34) 4 4

BOLOGNA SÜRECİ VE ÜLKEMİZDE YAPILAN ÇALIŞMALAR Leuven 2009 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Kalite güvencesi Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi Öğrenci Katılımı Uluslararası Katılım 3. Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Denkliği Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS 4. Yaşam Boyu Öğrenme Önceki öğrenimin tanınması 5. Ortak Dereceler Ortak derecelerin oluşturulması ve tanınması

4.33 Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 5 Bologna Süreci ile uyumlu 2/3 aşamalı (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) sistem hali hazırda mevcut: Lisans (4 yıl) Lisansüstü - Master (1,5-2 yıl) - Doktora (3-4 yıl) FARKLILIK: Avrupa’da oluşturulmaya çalışılan 3+2+3= 8 yıl öğrenim süresine oranla uzun bir öğrenim süresi. 6

Mümkün olduğunca her isteyene olanak sağlanmalı, Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Kademeler (Düzeyler) arası geçiş belirli bir mevzuat ve sınav sistemi çerçevesinde uygulanabilir durumda: Mevzuat, yatay ve dikey geçişleri içerecek şekilde yapılandırılmakta olan UYÇ ile ilişkilendirilmeli ve şeffaflaştırılmalı, Mümkün olduğunca her isteyene olanak sağlanmalı, Çok disiplinli alanlara geçişlerde daha açık süreçler belirlenmeli, Üst kademelere geçişi olmayan disiplinler tanımlanmalı ve geçişe engel sorunlar ortadan kaldırılmalı,

Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Yeterlilik: Bir eğitim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceği,neleri yapabileceği ve nelere yetkin olacağının tanımıdır. Yeterlilikler çerçevesi bunları organize eden ve sınıflandıran yapıdır.

Ders Öğrenme Çıktıları (Kazandırılan Yetkinlikler) Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Sektörel (Alan) Yeterlilikleri Program Yeterlilikleri Ders Öğrenme Çıktıları (Kazandırılan Yetkinlikler)

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ NEDİR? Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ NEDİR? Ülkelerin toplumsal kültürel ve ekonomik gerçeklerine en yakın tanımları ve yaklaşımları içeren, Yüksek öğretim kurumları tarafından kabul gören ve uygulanabilen, Ulusal ve uluslar arası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, derecelerin verilebileceği bir sistem.

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ NEDEN? Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Kademeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ NEDEN? Yükseköğretim sistemleri arasında uluslararası ilişkilendirmeyi sağlamak (saydamlık), Yükseköğretim sistemlerinin birbirini tanımasını kolaylaştırmak (tanınma) Öğrenenlerin ve mezunların hareketliliğini artırmak (hareketlilik) sağlayan bir araçtır. 11

Kalite güvencesi Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi Öğrenci Katılımı Uluslararası Katılım ÜLKEMİZDE: Mevcut önemli birikim ABET (Accreditation Board for Eng. & Tech.) - 4 Üniversitemizde 42 mühendislik programı akredite olmuş durumdadır. MÜDEK (Mühendislik Değerlendirme Kurulu) - 6 Üniversitemizde 27 mühendislik programı akredite olmuş durumdadır. Öğretmen Eğitiminde Standartlar ve Akreditasyon EUA (Avrupa Üniversiteler Birliği) - 21 Üniversitemiz Kurumsal Değerlendirme Sürecinden geçmiştir. Üniversitelerimizde Kalite konusunda yüksek seviyede bilinçlenme ve yapılan çalışmalar. YÖK Yönetmeliği: “Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği” ( 20 Eylül 2005) Eğitim, araştırma ve İdari hizmetlerin değerlendirilmesi ve kalitesinin arttırılması Berlin Bildirisi ve ENQA (European Assoc. for QA in HE) prensipleri ile uyumlu Dış Değerlendirmeye açık. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu- 2006 Yükseköğretim Değerlendirme ve Kalite Güvencesi Kurumu Kanunu- 2009 ???

3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS Diploma eki: Diplomanın anlaşılması için diplomaya ek olarak verilen bir dökümandır. İlk çalışmalar 2001 yılında başlatılmıştır. 2005-2006 yılı sonu itibari ile tüm Yükseköğretim Kurumları’nda UNESCO-CEPES Standartları çerçevesinde 3 dilden (İngilizce, Almanca ve Fransızca) birinde tüm mezunlara talepleri doğrultusunda verilmektedir. Talep edilmeksizin verilmesi sağlanmalıdır.

1997 yılında hazırlanan bu sözleşmeye imza atan ülke sayısı:46 3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS 1997 yılında hazırlanan bu sözleşmeye imza atan ülke sayısı:46 Türkiye’de 1 Mart 2007 tarihinden itibaren geçerlidir. Sözleşmede yer alan tanınırlık konularından bazıları: Yükseköğretime geçiş yapmayı sağlayan yeterliklerin tanınması Bir başka ülkede eğitimde geçirilen sürenin tanınması Yabancı bir ülkenin yüksek öğretim yeterliklerin tanınması İki veya daha fazla ülkede yürütülen ortak derecelerin tanınması Yabancı ülkelerden alınan derecelerin ve sürelerinin tanınması çalışmaları YÖK çatısı altında ENIC (1998) ve NARIC (2003) ofisleri tarafından yürütülmektedir. Ulusal Yeterliliklere dayalı etkin ve verimli tanınma prosedürlerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS AKTS NEDİR? Öğrencinin bir eğitim programındaki her ders veya modül için tek tek ne kadar emek (zaman) harcadığını veya bir öğretim programı için toplam ne kadar emek (zaman) harcadığını bu emek/zamana denk düşen kredilerle gösteren bir değerlendirme sistemidir. Öğrencinin harcadığı zamana/emeğe öğrencinin iş yükü denir. Bu yük ortalama bir öğrenci göz önüne alınarak öğretim elemanı tarafından hesaplanır. Hesaplamaya öğrenci görüşlerinin de katılması, uygulamanın kalite güvencesini ve kabul edilebilirliğini arttırır.

3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS İŞ YÜKÜ NELERİ KAPSAR?

Bir öğrencinin dönem ve yıllara göre alması gereken AKTS miktarı 3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS 1 AKTS = 25-30 çalışma saati Bir öğrencinin dönem ve yıllara göre alması gereken AKTS miktarı 1 Yarıyıl = 30 AKTS 1 Yıl = 60 AKTS 4 Yıl = 240 AKTS 5 Yıl = 300 AKTS 6 Yıl = 360 AKTS

Derece Programı AKTS Kredisi Short Cycle (Ön Lisans) 120 ECTS 3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS Derece Programı AKTS Kredisi Short Cycle (Ön Lisans) 120 ECTS First Cycle (Lisans) 180-240 ECTS Second Cycle (Yüksek Lisans) 90-120 ECTS Third Cycle (Doktora)

Öğrenme Etkinliği Tahmin Edilen Süre (saat) Değerlendirme 3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Diploma eki Lisbon Tanıma Sözleşmesi AKTS Öğrenme Etkinliği Tahmin Edilen Süre (saat) Değerlendirme Teorik ders 4x14=56 Derse Katılım Rehberli problem çözme Bireysel çalışma 1x14=14 2x14=28 Aktif Katılım Haftalık ödev problemlerinin çözülmesi Dersin asistanları ile tartışma, yazılı rapor teslimi Dönem Projesi 15 Ara Sınav Sınav için 3 Bireysel çalışma 18 Açık kitap, yazılı sınav Yarıyıl Sonu Sınavı Bireysel çalışma 26 Quiz (4 adet) Sınav için 4 Bireysel çalışma 8 Kapalı kitap, yazılı sınav Toplam: 203

Kişilerin yaşamları boyunca değişik yer ve zamanlarda 4. Yaşam Boyu Öğrenme Önceki öğrenimin tanınması Yaşam Boyu Öğrenme: Kişilerin yaşamları boyunca değişik yer ve zamanlarda aldıkları eğitimlerin de kredilendirilmesi Kredi birikiminin, kişilerin istihdamında ya da sonraki eğitim aşamalarına devamında da bir ölçüt olarak kullanılması 20

5. Ortak Dereceler Ortak derecelerin oluşturulması ve tanınması Yükseköğretim kurumları’nın yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarıyla Ortak Eğitim ve Öğretim Programları oluşturması ile ilgili yönetmelik Yükseköğretim Kurulu tarafından 20 Aralık 2006 tarihinde kabul edilmiştir. AMACI: Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumları’nın yurt dışındaki yükseköğretim kurumları ve diğer kuruluşlarla işbirliği tesis ederek önlisans, lisans ve lisansüstü programlarında yürütecekleri uluslararası ortak eğitim ve öğretim programlarının işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemeyi amaçlamaktadır.

BOLOGNA SÜRECİ VE ÖĞRENCİLER 10.04.2017 BOLOGNA SÜRECİ VE ÖĞRENCİLER ÖĞRENCİ MERKEZLİ SİSTEM SOSYAL BOYUT Öğrenci Katılımı Hareketlilik AKADEMİK TANINMA 22 22

ÖĞRENCİ KONSEYLERİ Ekonomik ve siyasi bağımsızlık 10.04.2017 ÖĞRENCİ KONSEYLERİ Ekonomik ve siyasi bağımsızlık Öğrenci haklarının savunulması Öğrencilerin bilgilendirilmesi Öğrencilerle yetkililer ve diğer paydaşlar arasında iletişimin sağlanması Demokrasi ve şeffaflık kültürü Öğrenci yetki ve sorumluluğu 23 23

BOLOGNA SÜRECİNİN ÖĞRENCİLERE SUNDUĞU FIRSATLAR 10.04.2017 BOLOGNA SÜRECİNİN ÖĞRENCİLERE SUNDUĞU FIRSATLAR Özet olarak Bologna süreci öğrencilere, Her düzeyde eşit fırsata dayalı katılım (Kredi-burs olanakları) Uygun çalışma ve yaşam koşulları sağlanması (Yurt- yemek vb.) Demokratik, katılımcı, adil ve rekabetçi bilgi toplumunun yaratılması İstihdam edilebilirlik Akademik tanınma ve hareketlilik Karar alma süreçlerinde eşit paydaşlar olarak yer almak Üye ülkelerdeki akademik ve kültürel ortamı tanımak Öğretilen değil; öğrenen birey olmak konularında önemli fırsatlar sunar. 24 24

BOLOGNA DİCLE ÜNİVERSİTESİ SÜRECİNDE YAPILANLAR BEK Komisyonu Oluşturuldu(07.01.2009). YÖK’e BEK komisyonu ve çalışma sistematiği bildirildi(23.01.2009). “Bologna Süreci’ne Hazırlık ve Katılım Bilgilendirme” toplantısı düzenlendi(24.03.2009). Birim BEK’leri oluşturuldu(08.04.2009). BEK Görev tanımları ve işleyiş yöntemleri belirlendi(08.04.2009). http://www.dicle.edu.tr/birimler/euoffice/bologna/ oluşturuldu. “BOLOGNA SÜRECİ ve DİCLE ÜNİVERSİTESİ UYGULAMALARI” adlı seminer verildi(12.05.2009).

BOLOGNA DİCLE ÜNİVERSİTESİ SÜRECİNDE YAPILANLAR 8. Bologna süreci kapsamında 16 toplantı yapılmış olup, toplantılar devam etmektedir. 9.Tüm birimlerden YÖK’e gönderilmek üzere BEK faaliyet raporu istendi (12.05.2009). 10.Dicle Üniversitesi BEK raporu YÖK’e gönderildi (01.06.2009). 11.Tüm Birimlerden %30’u seçmeli olacak şekilde Müfredatlarını revize etmeleri ve 30.06.2009’a kadar Ders Bilgi Paketi hazırlamaları istendi(02.06.2009). 12.Prof.Dr.Mustafa ARICA, Doç.Dr.İlhan KAYA ve Y.Doç.Dr.İsmail YILDIZ; Ankara’da düzenlenen YÖK Bologna Kapanış toplantısına katıldı(16.06.2009).

BOLOGNA DİCLE ÜNİVERSİTESİ SÜRECİNDE YAPILANLAR 13. DÜADEK tarafından Birim BEK değerlendirme rapor formatı hazırlandı (Temmuz 2009). 14. Birimlerden gelen ders bilgi paketleri incelendi ve her birim için BEK değerlendirme raporu hazırlandı. (Ağustos 2009) 15. Tüm birimle için BEK değerlendirme raporu kapsamında İyileştirilmesi gereken alanlar belirlendi ve ilgili birime gönderilmesi sağlandı (Eylül 2009).

D.Ü.BİRİM DEĞERLENDİRME RAPORU SN GENEL DEĞERLENDİRME SONUÇ 1 Birimde BEK ile ilgili yapılan Eğitim/Bilgilendirme sayısı  1-2  3-4  5 + 2 Birim BEK Ekibi  Var  Eksik  Yok 3 Birim BEK’lerinin Organize ettiği Toplantı sayısı 4 Birimde Bologna Süreci ile ilgili alınan Karar Sayısı 5 Birimde Bologna Süreci ile ilgili Gerçekleştirilen Faaliyet Sayısı 6 Birimde belirlenen Kıyas Ortağı (Referans Alınan Üniversite/ler)

D.Ü.BİRİM DEĞERLENDİRME RAPORU 7 Birim Özdeğerlendirme Çalışması  Var  Eksik  Yok 8 Birim Stratejik Planı 9 Birim Misyon, Vizyon ve Temel Değerleri 10 Birim Kalite Yönetim Sistemi 11 Birim Kalite/Performans Göstergeleri 12 Birim Müşteri memnuniyet anketleri uygulaması (Öğrenci, akademik ve idari personel, Toplum, Öğretim Üy.) 13 Birimde Hareketliliğin artırılması ve sürekliliği (Öğretim Üyesi/Öğrenci Değişimi, Erasmus/Farabi) 14 Mezunlarla İletişim 15 İç denetim sistemi 16 Dış denetim sistemi

D.Ü.BİRİM DEĞERLENDİRME RAPORU İYİLEŞTİRİLECEK ALANLAR 1 2 3 4 5 …

D.Ü.BİRİM DEĞERLENDİRME RAPORU ………………………………………………………………… PROGRAMI/ANABİLİM DALI/BÖLÜMÜ 1 Ders müfredatlarının revizyonu (Önceki Müfredatı ve Sonraki Müfredatı)  Var  Eksik  Yok 2 Ders Bilgi Paketinin hazırlanması (Türkçe-İngilizce) 3 Ders Bilgi Paketlerinde AKTS hesaplaması 4 Her dersin AKTS hesaplama (formu/formatı) bilgisi 5 Yeni Ders Müfredatı (Dersler+Krediler+AKTS) 6 Seçmeli Ders belirlemesi 7 Diploma Eki 8 Program Yeterliklerinin Tespiti

D.Ü.BİRİM DEĞERLENDİRME RAPORU 9 Ders Müfredatlarının Sektörel (Alan) Yeterlik Çerçevesi ile İlişkisi  Var  Eksik  Yok 10 Ders Müfredatlarının Ulusal Yeterlik Çerçevesi ile ilişkisi 11 Çalışmalarda Anabilim Dalı> bölüm>Dekanlık /Müdürlük zinciri 12 Dekanlık /Müdürlük Yönetim Kurulu Kararı 13 Birim BEK çalışmalarına Öğrencilerin Katılımı ve Bilgi Paylaşımı 14 Birim BEK çalışmalarına Öğretim Elemanlarının Katılımı ve Bilgi Paylaşımı 15 İlgili Kurum-Kuruluş ve STK’ların Katılımı ve Bilgi Paylaşımı 16 Ders bilgi paketlerinin Web’e konulması (Türkçe-İngilizce)

Ekim ayındaYapılacaklar: 1. Öğrenci konseyi üyeleri ve birim öğrenci temsilcileriyle “Dicle Üniversitesi Bologna Süreci Çalışmaları” konusunda paylaşım toplantısı yapılacak. 2. Üniversitemiz BEK kurulu ve Birim BEK temsilcileriyle bilgi paylaşımı bağlamında, Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.Mehmet DURMAN, Diyarbakır’a davet edilecek. 3. Diyarbakır’daki Paydaşlarımızın (Vilayet, Belediye, Meslek Odaları, Vakıflar, Dernekler vb.) temsilcileriyle “Dicle Üniversitesi Bologna Süreci Çalışmaları” konusunda paylaşım toplantısı yapılacak. 4. Birim BEK Değerlendirme Raporları takip edilecek. 5. Birim BEK’leri için görev ve iş tanımları oluşturulacak. 6. Kalite Güvence için çalışmalar başlatılacak.

http://bologna.yok.gov.tr http://www.ua.gov.tr Teşekkür ederim… Daha fazla bilgi için; http://bologna.yok.gov.tr http://www.ua.gov.tr http://www.dicle.edu.tr/birimler/euoffice/bologna/