ANLAM BAKIMINDAN SÖZCÜKLER Bir sonraki sayfaya geçiniz. 4.) Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler 5.)Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler 1.) Gerçek Anlamlı Sözcükler 2.) Mecaz Anlamlı Sözcükler 6.) Deyim Anlamlı Sözcükler 3.) Eş Anlamlı Sözcükler Bir sonraki sayfaya geçiniz. 1

Bir sonraki sayfaya geçiniz. 1. GERÇEK ANLAMLI SÖZCÜKLER Bir sözcüğün herkesçe bilinen en yaygın ve en genel anlamına gerçek anlamlı sözcükler denir.Dilimizin konuşulduğu her yerde aynı anlamı taşır. GÖZ; Gerçek anlamı görme organıdır. Yan anlamı ise ; bakma , çekmece , kaynak ,deliktir. BAŞ ; Gerçek anlamı insanın başıdır. Yan anlamları ise ; Varlıkların en uç kısmı ( örn ; Köprünün iki başını tuttuk.) Önder,lider kişi ( örn; Cumhur başkanı devletin başıdır.) Birşeyin iki ucu ( örn; Toplu iğne başı kadar delik.) Yukarıdaki örnekleri göz önünde tutarak yüz sözcüğünün gerçek ve yan anlamlarını yazınız. …………………………………………………………………………. …………………………………………………………………............ ………………………………………………………………………….. Bir sonraki sayfaya geçiniz. 2

2. MECAZ ANLAMLI SÖZCÜKLER Sözcükler,gerçek anlamları dışında başka bir sözcüğün yerinede kullanılırlar. Bir sözcük,anlam inceliği elde etmek için gerçek anlamından sıyrılarak başka bir sözcüğün ya da kavramın yerine kullanılabilir. Sözcüğün bu durumda kullanılmasına mecaz anlamda kullanılması denir. Örnek; - Köpek arkada tilki önde koşuyordu. - O tilki gibi bir adamdı. Birinci tümcede geçen tilki sözcüğü gerçek anlamında kullanılmıştır.Buna sözcüğün gerçek anlamı denir. İkinci tümcede geçen tilki sözcüğü gerçek anlamı dışında kurnaz adam anlamında kullanılmıştır.İşte sözcüğün bu durumuna mecaz anlamı denir. Kuru üzümü severim. Kuru kalabalığı sevmem. ( Gerçek anlamında ) ( Mecaz anlamında ) Balkondaki çamaşırlar yere düştü. ( Gerçek anlamında ) O çocuk artık gözümden düştü. ( Mecaz anlamında ) Bir sonraki sayfaya geçiniz. 3

Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. ALIŞTIRMA-1 Aşağıdaki tümcelerde mecaz anamda olan sözcüklerin altlarını çiziniz. 1 Arkadaşımın sözlerine doğrusu çok kırıldım. 2 Yazarın dili çok ağırdı. 3 Sıcak insanlarla anlaşmak daha kolay oluyor. 4 Arkadaşımın ince davranışından çok etkilendim. 5 Sözleri insana çok acı dokunuyordu. 6 Babam bana ağır konuştu 7 Artık evin yükünü taşıyamıyordu. 8 Dostun iyisi kara günde belli olur. Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. 4

ALIŞTIRMA-1'in CEVAPLARI 5 kırıldım acı 2 6 ağırdı ağır 3 7 sıcak yükünü 4 8 ince kara Bütün cevaplarınız doğru ise Diğer sayfaya geçebilirsiniz. . Yanlış cevabınız varsa 3. sayfaya geri dönünüz. 5

Bir sonraki sayfaya geçiniz. 3. EŞ ANLAMLI SÖZCÜKLER DOKTOR HEKİM TABİP Aşağıdaki tümceleri okuyalım.Koyu yazılı sözcüklere dikkat ediniz. - Kerem ayakkabılarını giyip dışarı çıktı. - Kerem pabuçlarını giyip dışarı çıktı. - Kerem kunduralarını giyip dışarı çıktı. Okuduğunuz her üç tümcenin de anlamları aynıdır. Fakat bu tümcelerdeki koyu yazılmış olan sözcüklerin okunuş ve yazılışları aynı değildir.Ancak farklı sözcük olmalarına karşın birbirinin yerini tutmaktadırlar. Anlamları aynı yada yakın anlamlı, yazılış ve okunuşları tamamen farklı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir. Bir sonraki sayfaya geçiniz. 6

Bir sonraki sayfaya geçiniz. ÇALIŞMA-1 Aşağıda verilen sözcüklerin yanlarına eş anlamlılarını yazınız. Verilen sözcüğü örnekteki gibi tümcede kullanınız. SÖZCÜK EŞ ANLAMLISI ÖRNEK TÜMCE ak beyaz Suna’nın ak saçlı dedesi okula geldi. al görev bayat vatan fakir kanun sınav öğrenci güz Bir sonraki sayfaya geçiniz. 7

Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. ALIŞTIRMA-2 Aşağıdaki tümcelerde geçen eş anlamlı sözcüklerin altlarını çiziniz. 1 Aynı hanede oturduğumuz kişilerle akşam evimize dönerdik. 2 Bu işleri başarmak kabiliyet ve yetenek ister. 3 Bu dersi öğrenmek için çok çaba ve gayret ister. 4 Her ettiği yanına kalıyor;kanun yasa dinlemiyor. 5 Rüyamda gördüklerimi anlatınca düşlerimin gerçek olduğunu gördüm. 6 Arkadaşlarıma duyduğum özlem ve hasreti tarif edemem Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. 8

ALIŞTIRMA-2'nin CEVAPLARI 1 4 hane - ev kanun - yasa 2 5 kabiliyet - yetenek rüya - düş 3 6 çaba - gayret özlem - hasret Bütün cevaplarınız doğru ise Diğer sayfaya geçebilirsiniz. . Yanlış cevabınız varsa 6. sayfaya geri dönünüz. 9

Bir sonraki sayfaya geçiniz. 4. KARŞIT ( ZIT ) ANLAMLI SÖZCÜKLER GÜLMEK AĞLAMAK ZAYIF ŞİŞMAN Aşağıdaki tümceleri okuyalım.Aynı tümce içindeki koyu yazılı sözcükler arasındaki anlam ilişkisine dikkat edelim; - Bu adam büyük küçük demeden herkese bağırıyor - Durmadan ileri geri konuşuyor. - İrili ufaklı ne varsa birbirine kattı. - Güzel çirkin demeden hepsini alıverdi. Dikkat ettiyseniz bu tümcelerde geçen koyu yazılı sözcükler birbirinin anlam bakımından karşıtıdır. Anlamları birbirinin karşıtı olan bu tür sözcüklere karşıt (zıt) anlamlı sözcükler denir. Bir sonraki sayfaya geçiniz. 10

Bir sonraki sayfaya geçiniz. ÇALIŞMA-2 Aşağıda verilen sözcüklerin yanlarına karşıt anlamlılarını yazınız.Verilen sözcüğü örnekteki gibi tümcede kullanınız. SÖZCÜK KARŞIT ANLAMLISI ÖRNEK TÜMCE uzun kısa En kısa olan en öndeydi. açık aşağı sert fakir yorgun alçak geniş hayır son Bir sonraki sayfaya geçiniz. 11

Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. ALIŞTIRMA-3 Aşağıdaki tümcelerde bulunan karşıt anlamlı sözcükleri kutulara yazınız. 1 Tümsek ve çukur iki ayrı kavramdır. 2 Zengin fakir demeden ekmek kuyruğuna girmişlerdi. 3 Gençliğin kıymeti,ihtiyarlıkta bilinir. 4 Çocuklar sağa sola dağıldılar. 5 Güvenme varlığa,düşersin darlığa. 6 Dost başa bakar,düşman ayağa. 7 Ölüm yaşlı genç anlamaz. 8 Barışı ve savaşı birlikte yaşadım. Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. 12

ALIŞTIRMA-3'ün CEVAPLARI 1 5 tümsek - çukur varlık - darlık 2 6 zengin - fakir dost - düşman 3 7 genç - ihtiyar yaşlı - genç 4 8 sağ - sol barış - savaş Bütün cevaplarınız doğru ise Diğer sayfaya geçebilirsiniz. . Yanlış cevabınız varsa 10. sayfaya geri dönünüz. 13

Bir sonraki sayfaya geçiniz. ÇALIŞMA-3 Aşağıda verilen sözcüklerin yanlarına eş ve karşıt anlamlılarını yazınız. . SÖZCÜK EŞ ANLAMI KARŞIT ANLAMI afacan ağır zarar berrak gerçek çok katı övmek cevap ihtiyar siyah beyaz Bir sonraki sayfaya geçiniz. 14

Bir sonraki sayfaya geçiniz. 5. EŞ SESLİ ( SESTEŞ ) SÖZCÜKLER 100 GÜL GÜL YÜZ YÜZ Aşağıdaki tümcelerde koyu yazılı sözcükleri ses ve anlamları bakımından inceleyelim: - Bu yaz çok sıcak geçiyor. - Bana iki şiir yaz. Yaz sözcüğünün her iki tümcede de yazılışı ve okunuşu aynıdır.Ancak anlamları farklıdır. Birinci tümcedeki yaz sözcüğü bir mevsimi ifade etmektedir. Oysa ikinci tümcede geçen yaz sözcüğü yazı yazmak anlamında kullanılmıştır. Yazılış ve okunuşları aynı olan fakat anlamları farklı olan sözcüklere eş sesli (sesteş) sözcükler denir. Bir sonraki sayfaya geçiniz. 15

Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. ALIŞTIRMA-4 Aşağıdaki tümcelerde bulunan eş sesli sözcüklerin altlarını çiziniz. 1 Anne bugün pazar,pazar kurulmuştur. 2 Çakının ağzını, ağzı ile açmaya çalışıyordu. 3 Yat gezisinin üç gününü yatarak geçirdi. 4 Renk renk güllerin açtığını görünce yüzü güldü. 5 Yaşlı dedesinin İzmir’e gidişini,yaşlı gözlerle izledi.. 6 Teyze ineği sağ tarafından sağ.. 7 Karaya çıkınca kara kara düşünmeye başladı. 8 Elinde saz,sazlıktaki kuşları izliyordu. Cevapları kontrol etmek için bir sonraki sayfaya geçiniz. 16

ALIŞTIRMA-4'ün CEVAPLARI 1 5 pazar yaşlı 2 6 ağız sağ 3 7 yat kara 4 8 gül saz Bütün cevaplarınız doğru ise Diğer sayfaya geçebilirsiniz. . Yanlış cevabınız varsa 15. sayfaya geri dönünüz. 17