RUH HASTALIKLARI EPİDEMİYOLOJİSİ LEVENT ÖZDEMİR

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Nefize Gökmen, Ömer Deniz, Ayşe Yıldız
Advertisements

Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Olaylarda Mağdurların Ruh Sağlığı Boyutu
UYKU APNE SENDROMU KLİNİĞİ Olgunun Değerlendirilmesi
KADIN ve SOSYAL YAŞAM Prof.Dr. Gönül BUDAK Dokuz Eylül Üniversitesi
DEMOGRAFİ (Nüfusbilim)
Makale Sunumu Ayşe GÖKMEN Ankara
Eğitim Şube Müdürlüğü Mayıs Dünya Hipertansiyon Günü Y
Prof. Dr. Akile Sarıoğlu-Büke*, Doç Dr. Osman Özdel**,
1 Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, 2 Koç Üniversitesi
KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ
PSİKİYATRİK ACİLLER Dr. Elif USAL. Acil psikiyatri genel psikiyatrinin, acil terapotik girişimin sıklıkla gerekli olduğu durumlarla başetmek için özel.
KESİTSEL ARAŞTIRMALAR
OBEZİTE.
Toplum Sağlığını Geliştirme
TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU BAŞKANLIĞI 0-6 Yaş Çocuğun Psikososyal Gelişimini Destekleme Programı (ÇPGD)
TOPLUM TEMELLİ RUH SAĞLIĞI HİZMETLERİ Prof. Dr. Medaim Yanık
SAĞLIK.
Türkiye’de Kayıt Dışılık
1. Sağlık ve Sağlık Düzeyini Etkileyen Faktörler
PSİKOLOJİ VE PSİKİYATRİDE TEMEL KAVRAMLAR
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesine Başvuran Tip 2 Diyabet Hastalarının Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Grup CANDYmizce Ahmet Faruk ORHAN.
Depresyon Hastalarında Belirti Şiddeti ve Umutsuzluğun İntihar Davranışı Üzerindeki Etkisi Ülkü Kural
EPİDEMİYOLOJİ Toplumda görülen sağlıkla ilgili olayların dağılım ve nedenlerini inceleyen bilim dalıdır.
Çocuk Psikiyatrisinde acil durumlar
DSM-IV tanı ölçütlerine göre Major Depresyon
Calgary Depresyon Ölçeği
Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği 2004
İnsanlar neden sigara içer?
KİŞİLİK BOZUKLUKLARI.
1925 yılında tüketilen tütün ürünleri içinde sigaranın payı %33.8 iken, 1991 de %99 a ulaşmış, bunun da %94.4’ü filtreli sigaralar olmuştur. Ülkemizde.
Sağlık Ortamlarında İletişim
ALKOL VE MADDE BAĞIMLILIĞI
KÜTÜPHANE VE İLGİ ALANI
TÜRKİYE’ DE YAŞLI İNTİHARLARI. Yapılan son sayımda elde edilen verilere göre Türkiye’ de 70 milyon 586 bin 256 kişi yaşamakta ve bunların % 7.1’ i 65.
Dünya ve Türkiye’de Psikiyatrik Hastalıklarda Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavilerin Yaygınlığına Genel Bir Bakış Ümit Avşar1, Memet Işık1, Ümmü Zeynep.
Tarım İşçisi Kadınlarda Yaş İzlemi
BASINÇ YARASI PREVALANSI
KRONİK HASTALIKLAR *Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu olmayan, *Sürekli, *Yavaş ilerleyen, *Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan, *Oluşmasında.
Aile Hekimliğinin Temel Esasları
GRUP ADI LAST SEEN.
DİĞER TUTUMLAR.
YURTTA KALAN ÖĞRENCİLERİN KAYGI DÜZEYİNİN DEPRESYONA ETKİSİ NEDİR ?
Giriş ve Amaç: Sigara kullanımı dünyadaki önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelmektedir. Bu ölümlerin çoğu düşük ve orta gelirli ülkelerde oluşmakta,
Uzm. Dr. Çiğdem AYDEMİR Kriz Dergisi 7(1):
Suisit-İntihar-Özkıyım
GİRİŞ İki uçlu bozukluk: Manik episod Depresif episod Ötimi (iyilik hali) Kronik gidişli Kesin ilaç tedavisi gerektirir (akut episod ve koruyucu amaçlı)
PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ. Amaç; İşyerindeki sağlığa zararlı psikososyal risk etmenleri hakkında bilgi sahibi olmak.
BÖLÜM 2 NEREYE VARMAK ÜZEREYİZ: PROBLEM VE PROBLEMİN BÜYÜKLÜĞÜ.
Kişilik Yapısı Kesin bir kişilik yapısı tanımlanamamakla birlikte, dikkate değer ölçüde narsisistik özellikler taşıyan ve yalnızlığa eğilimli kişiler olduğu.
Doç.Dr. FİKRET RAMAZANOĞLU Hazırlayanlar ELİF OFLU & K.TANYA ŞAMDAN
YAŞLILIKTA DEPRESYON ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ Hazırlayan = Büşra Kocaman
Araş. Gör. Dr. N. Emel ELVERİCİ ARDIÇ
Prof Dr Süheyla Ünal Psikiyatri AD
KADIN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ÇOCUK SAĞLIĞININ DURUMU ÇOCUK HEMŞİRELİĞİ
Yrd. Doç. DR. Tülay KUZLU AYYILDIZ ERGENLİK DÖNEMİ SAĞLIK SORUNLARI
İnsan Yaşam Kalitesi Üzerine Tuz Mağaralarının Olası Etkileri
ÜLKEMİZDE NÜFUS / Nüfusumuzun Özellikleri
OP. DR. AYŞEGÜL ÖKSÜZOĞLU 6 Ekim 2016
Yrd. Doç. Dr. Tülay KUZLU AYYILDIZ
Bir Eğitim Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde Yatarak Tedavi Gören Gebe Olguların Değerlendirilmesi Gözde Salihoğlu, Burak Okumuş, Çiğdem Uygur, Ahmet Erkan,
Burak Okumuş, Mine Toptan, Fatma Kitapçı, Çiçek Hocaoğlu
Beslenme Durumunun Saptanması GİRİŞ
Acil Sağlık Hizmetlerinde Ölümlerin Değerlendirilmesi (Ankara ) Altuğ Aysun,Ahmet Haki Türkdemir,Gökhan Girgin,Vecihi M.Kutlay Ankara 112 Acil.
Fiziksel hastalıklara ruhsal tepkiler
10. hafta: Özel gereksinimli bireylerin korunması, ihmal ve istismar
Araş. Gör. Dr Abdullah Kaan KURT
Sunum transkripti:

RUH HASTALIKLARI EPİDEMİYOLOJİSİ LEVENT ÖZDEMİR

Biyopsikososyal bir varlık olan insanın, yaşamını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için bu üç ögenin birbirleriyle karşılıklı etkileşmesi ve dengeli bir ilişki içinde olması gerekmektedir.

Normal ve normal dışı davranışların tam olarak ayrımını yapmak mümkün olmadığından, ruh sağlığının tanımını yapmak da oldukça güçtür.

Ruh Sağlığı, Kişinin kendi kendisiyle, çevresini oluşturan kişilerle ve toplumla barış içinde olması, sürekli denge, düzen ve uyum sağlayabilmek için gerekli çabayı sürdürebilmesi

Ruh sağlığı bozuksa Düşünce ve davranışlarda değişik derecelerde tutarsızlık, uygunsuzluk ve yetersizlik olur.

Ruh sağlığı Ruhsal bozukluğu yansıtan duygu, düşünce ve davranışların olup olmaması, bunların şiddeti, süresi, ortaya çıktığı çevre, toplum, kültür, kişilik gelişmesi içindeki yeri, kişinin olanak ve yetenekleri, gerçekle bağlantısı, denge ve uyumunu bozup bozmaması gibi birçok değişkene göre değerlendirilir.

Ruh sağlığı sorunları gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, her sosyoekonomik katmanda, her ırkta ve her kültürel grupta görülebilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, her dört kişiden biri ruhsal ya da nörolojik hastalık geçirme riski ile karşı karşıyadır.

Bir toplum sağlığı sorunu Dünyada en çok sakatlığa neden olan on hastalıktan beşi ruhsal kaynaklıdır Birleşmiş Milletler Raporları’na göre, yeryüzünde 450 milyon kişi halen bir ruhsal veya nörolojik hastalıkla mücadele etmektedir. Birçok ülkede yapılan toplum taramaları, ruhsal hastalıkların sanılandan çok daha yaygın olduğunu göstermektedir.

Dünyada tarihsel gelişim süreci içinde ruhsal hastalıklar 18. yüzyılın sonlarına doğru Fransız ruh hekimi P. Pinel’in ruh hastalarını zincirden kurtararak bu hastalıkların bakımında insancıl hareketi başlatması 19. yüzyılın sonlarında S. Freud’un geliştirdiği psikanalitik kuramı ile ruhsal hastalık anlayışını ve tedavi yöntemlerini köklü bir şekilde etkilemiş olması 20. yüzyılın ikinci yarısında çağdaş anlamda psikiyatride ilaç kullanımının başlaması ve hızla artması Toplum ruh sağlığı kavramı.

Psikiyatrik epidemiyoloji Psikiyatrik araştırmaların bir dalı olarak ruhsal bozuklukların toplumdaki dağılımını, bu dağılımı etkileyen fiziksel, biyolojik ve toplumsal etkenleri inceler.

Ruhsal bozukluklar Yüksek yaygınlık oranları, Kronikleşme eğilimleri, Tedavi güçlükleri ile bir toplum sağlığı sorudurlar ABD’de tedavi görmesi gereken düzeyde bir ruhsal bozukluğu olanların oranının %15, Türkiye’de %20

Bir Toplumda Ruhsal Bozuklukların Yaygınlığının, sıklığının, hastalanma riski altındaki bireylerin saptanması; Toplumun ruhsal bozukluklarla ilgili tutum ve inanışlarının, Toplumun bu alanda nasıl eğitilebileceğinin belirlenmesi; En uygun klinik uygulamaların ve ülkenin ruh sağlığı politikasının geliştirilmesi için epidemiyolojik çalışmaların yapılması gereklidir.

Halk Sağlığı açısından ruhsal sağlık sorunları dört nedenle önem taşır: 1. Yaşam kalitesi, önemli oranda kişinin ruhsal durumu tarafından belirlenir. 2. Tıbbi bakıma gereksinim duyan kişilerin büyük bölümü aynı zamanda ruhsal veya nörolojik bozukluklara sahiptir. 3. Birçok bedensel hastalığın önemli ruhsal yönü vardır. 4. Erken ölümler ya da kalıcı hasar geliştirebilirler.

İkinci Dünya Savaşı’ndan önce, kayıtlardan çıkarılan bilgilerle tüm ruhsal bozuklukların toplumdaki yaygınlık oranı %3.6 olarak saptanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan 1970’lere kadar, ruhsal bozukluğun şiddetini belirlemek amacıyla psikolojik ve psikosomatik belirti ölçekleri kullanılarak toplumu temsil eden örnekler üzerinde doğrudan görüşmeler yapıldığında ruhsal bozukluk oranı %20’lerde bulunmuştur.

1970’lerden başlayarak, yapılandırılmış tanı görüşmeleri ve yeni sınıflandırma sistemleri kullanılarak yapılan çağdaş çalışmalarla ruhsal bozuklukların yaşam boyu yaygınlığı %30’lara çıkmıştır. Sonuçta, ruhsal bozuklukların toplumdaki yaygınlığı hakkında bedensel hastalıklardaki gibi geçerli bulgulara ulaşılmıştır.

Günümüzde ruhsal hastalıkların yaygınlık ve sıklık oranlarının çoğu, ABD’de yapılan araştırmalarla elde edilmiştir. Epidemiyolojik çalışmaların dünyada artırılması için uygun ölçme araçlarına gereksinme vardır. Genel anlamda psikiyatrik epidemiyoloji araştırmalarında yaygın olarak aşağıda belirtilen ölçekler kullanılmaktadır:

- Şimdiki Durum Muayenesi (Present State Examination-PSE), - Nöropsikiyatride Klinik Değerlendirme Ölçeği (The Schedules of Clinical Assessment in Neuro-Psychiatry-SCAN), DSM-III/DSM-III-R için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (Structured Clinical Interview for DSM-III/DSM-III-R-SCID-I), -Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Ölçeği (Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia- SADS), - Tanı Koydurucu Görüşme Ölçeği (Diagnostic Interview Schedule-DIS), - Uluslararası Tanı için Bileşik Görüşme (Composite International Diagnostic Interview-CIDI), - Genel Sağlık Anketi (General Health Questionnaire- GHQ), - Belirti Tarama Listesi (Symptom Check List- SCL-90-R),

-Hamilton Anksiyete Derecelendirme Ölçeği (Hamilton Anxiety Rating Scale-HAS), -Klinik Global İzlenim/Değişim Ölçeği (Clinical Global Impressions Change Scale- CGI-C), -Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği (Brief Psychiatric Rating Scale- BPRS), -Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (Hamilton Depression Rating Scale-HDS), -Montgomery-Asberg Depresyon Derecelendirme Ölçeği (Montgomery-Asberg Depression Rating Scale, MADRS), -Beck Depresyon Ölçeği (Beck Depression Inventory-BDI),

-Spielberg’in Sürekli-Durumluk Anksiyete Ölçeği (Spielberg’s State-Trait Anxiety Inventory - STAI-I and STAI-2), -Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (Hospital Anxiety Depression Scale-HAD), -Yale-Brown Obsesif-Kompulsif Ölçeği (Yale- Brown Obsessive-Compulsive Scale- Y-BOCS). Bu araçların yaygın biçimde kullanılması toplumun ruhsal profilini ortaya çıkarmada önem taşımaktadır.

Latin Amerika ve Karayip’lerde 5-17 yaş grubundaki yaklaşık 17 milyon kişinin tedavi gerektirecek kadar ciddi ruhsal bozukluklar yaşamaktadır. Mısır-İskenderiye’deki okul çocuklarının %10’unun depresyonda olduğu, ortaokuldaki çocukların %17’sinde de anksiyetenin yoğun yaşandığı bulunmuştur. Depresyonun Brezilya’da %7, Almanya’da %10, Türkiye’de %4.2 oranında olduğu belirtilmiştir. Rusya’da her yıl 35 bin kişinin alkol zehirlenmesinden öldüğü belirlenmiştir.

Dünyada 40 milyon kişide şizofreni ve demans gibi ağır ruhsal bozukluk olduğu 20 milyonunda epilepsi bulunduğu İkiyüz milyon kişide şiddetli nevroz, zeka geriliği ve periferik nöropati den zarar görüyor. Bunlara alkol ve ilaca bağlı sorunlar ve bedensel hastalıklara ikincil gelişen ruhsal bozukluklar eklenince hastalar ve toplum açısından sorunun büyüklüğü ortaya çıkmaktadır. (Örnek kronik GİS bozukluğu olanların %20 inde depresyon görülmektedir)

Türkiye’de yapılan psikiyatrik epidemiyoloji çalışmalarına göre ruhsal bozuklukların ortaya çıkmasında belli başlı risk faktörleri cinsiyet, yaş, medeni durum, yerleşim bölgesi, sosyoekonomik düzey eğitim düzeyi olduğunu belirlemiştir.

Tüm ruhsal sorun ve bozuklukların genellikle kadınlarda erkeklere göre daha yaygın yaş arttıkça ruhsal sorun ve bozuklukların yaygınlığının arttığı, tüm ruhsal bozuklukların evli kadınlarda evli erkeklere göre daha yaygın olduğu, genel olarak ruhsal bozukluk yaygınlığının kırsal kesimden kente doğru gidildikçe artış gösterdiği, düşük sosyoekonomik kesimlerde daha yaygın olduğu, öğrenim görmemiş kişilerde daha yüksek yaygınlık oranları ortaya çıkmıştır.

Doğan ve arkadaşlarının Sivas il merkezinde yaptıkları alan çalışmasında, eğitim düzeyi düşük olan kişilerde somatizasyon, anksiyete ve fobik bozuklukların daha çok görüldüğünü belirtmişlerdir.

Dünyada en çok yeti yitimine neden olan 10 hastalıktan 5’i ruhsal kaynaklıdır. ABD’de, çocukların %12’sinin, erişkinlerin %15’- inin bir ya da birden çok psikiyatrik bozukluk saptanmıştır. Polikliniklere başvuran hastaların %20-40’ı ruhsal sorunlar taşımaktadır. Türkiye Ruh Sağlığı Profili sonuçlarına göre, ruhsal hastalıklar toplumun %17.2’sinde görülmektedir.

Aydın iline bağlı bir köyde görülen “histeri epidemisi” sırasında 100 kişide konversiyon bozukluğu saptanmıştır. 7-45 yaşlar arasında olan vakaların %98 ikadın ve çoğunluğu da evli (%84) Köy ruhsal toplumsal özellikleri bakımından Geleneklerine bağlı Bireysellik bilinci gelişmemiş Edilgen bağımlı ve kapalı bir toplum olduğu sonucuna varılmıştır.

Tüm ruhsal sorun ve bozukluklar kadınlarda erkeklere göre daha yaygın Kadınlarda özellikle nevrozlar, psikosomatik hastalıklar, depressif bozukluklar, uyku bozuklukları, depresyonda kronikleşme ve yaşam boyu depresyon prevalansları daha yüksek

cinsiyet Erkeklerde Alkolizm, ilaç alışkanlıkları ve kişilik bozuklukları daha yaygın Hiç ruhsal belirtisi olmayan erkeklerin aynı durumdaki kadınlardan iki kat fazla olduğu görülmektedir

yas Yaş artıkça ruhsal sorun ve bozuklukların prevalans hızlarıda artış göstermektedir. 45 yaş üzerinde nevrozların 65 yaş üzerinde organik kökenli ruhsal bozukluklar ön olandadır. Yine 40 yaş üzerinde depresif belirtilerin, depresyonun ve uyku bozuklukları ile ilgili uyku ilacı almanın daha yaygın olduğu görülüyor

medeni durum Tüm ruhsal bozuklukların evli kadınlarda evli erkeklere göre daha yaygın Dullarda evli ve bekarlara göre psikoz, nevroz, psikosomatik hastalıklar ve depresif bozukluklar daha yaygın. Evlilerde ise bekarlara göre nevroz ve psikosomatik hastalık prevalansları daha yaygın. Uyku bozuklukları bekar, dul ve boşanmışlarda evlilere göre daha yaygın.

yerleşim yeri Genel olarak ruhsal bozukluk prevalansları kırsal kesimden kente doğru gidildikçe artış eğiliminde, psikozlar ise kırsal kesimde daha yaygın

sosyoekonomik düzey Genel olarak ruhsal bozukluklar alt sosyoekonomik düzeylerde daha yaygın Alkolizm ve alışkanlıklar ise üst gelir gruplarında daha yüksek

öğrenim düzeyi Genel olarak ruhsal bzukluklar öğrenim düzeyi düşük olanlarda daha yüksek prevalans hızlarına sahip Ama bir ara değişkendir. Yaş, cins, sosyoekonomik düzey gibi diğer değişkenlere bağlı olduğu için gerçek bir risk etkeni olarak görünmemektedir.