ÇOCUKLA İLETİŞİM VE ETKİLİ DİSİPLİN Doç. Dr. Işık Gürşimşek DEÜ Buca Eğitim Fak. Okul Öncesi Eğitim ABD i.gursimsek@deu.edu.tr

Disiplin Kuralları tanıma ve uyma Sorumluluk üstlenme Haklara saygılı olma İşbirliği yapma Doğru ile yanlışı ayırt etme İlişkilerde denge ve düzeni sağlama Çevreyle uyum içinde yaşama Özdenetim geliştirme

Disiplin –ceza arasındaki fark “Dur düşün, doğruyu seç” “hatalısın ve kötüsün” Başarı odaklı Başarısızlık odaklı Süreç odaklı Sonuç odaklı Düşünce ürünüdür Kızgınlık ürünüdür Davranışa odaklanır Kişiliğe odaklanır

Ceza örnekleri…. “Sen yemeğini yeme bakalım parka götürecek miyim seni” “Ne yaramazsın sen öyle bak bardağı devirdin kek yok sana“ “Etkinlikte uslu durmadın bahçeye çıkmak yok” “Arkadaşına vurduğunu annene söyleyeyim de sana şeker almasın” Dükkanda bağırıp ağladığın için artık sana oyuncak almak yok” Sonunda vazoyu kırdın, iyi bir dayağı hak ettin sen” vb. vb. vb. vb. vb. vb. vb. vb. vb. vb. vb.

Eğitimin amacı: ceza yoluyla çocuğu pasifleştirmek değil kendi haklarını bilen ve diğerlerine karşı sorumlu vicdanlı çocuklar yetiştirmektir…..

Vicdan gelişimini destekleyen disiplin Hatalı davranış nedir? Neden hatalıdır? Nasıl telafi edilebilir? Örnek: “Arkadaşını ağlattın bu güzel bir davranış değil….”

Sakinleşin- kızgın durumda disiplin uygulamayın Uygun zamanda disiplin uygulayın Telafi edici disiplin uygulayın Çocuğa seçme hakkı sunun Güç kullanmayın Problem davranışı iyi tanımlayın ve değiştirmeye odaklanın

Disiplin yöntemleri Dış kontrollü disiplin 1-sözel olumsuz yöntemler -korkutma tehdit -alay ve küçümseme -bağırma-beddua 2-sevgiyi esirgeme 3-fiziksel ceza (dayak) İç kontrollü disiplin (özdenetim)

Gerçekten bunları mı demek istiyoruz???? Bir daha ellersen ellerini kırarım senin Geberesice Canım çıksın da kurtulayım Polislere vereyim seni de gör gününü İğneci teyze iğnesini çıkardı bak Sokağa atarım köpekler yer seni Hımbıl sen de Allah belanı versin Seni artık sevmiyorum Vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.vb.

Duygu, davranış ve düşünceleri yönetme becerisi: İç disiplin Mantıksal açıklamalar Problem çözme ve karar verme Empatik duyarlılık İç kontrol (vicdan) gelişimi Sorumluluk ve duyarlılık kazanma Kurallara uyma bilinci

kurallar

Ceza uygulama aşamaları 1. aşama: Uyarma 2. aşama: Konuşma 3. aşama: Cezayı hatırlatma 4. aşama: Cezalandırma

Ceza yöntemleri Doğal sonuçlar: dikkatsiz oynarsan oyuncağın kırılır,yemek yemezsen aç kalırsın Mantıklı sonuçlar: paltonu giymeden sokağa çıkamazsın, etkinliğe katılmayacaksan sessizce oturmalısın Davranış cezası: odanı toplamazsan yatarken kitap okuyamazsın, yemeğini bitirmeden Tv seyredemezsin Mola vermek: 5 dakika sessiz köşeye git ve davranışını düşün

Ödül mü övgü mü? Ödül: İstenen davranışın ortaya çıkmasını sağlayan her tür uyaran Övgü: Ödülün manevi boyutu Yararlı övgü: “Benim için çizdiğin resmi çok beğendim çok güzel olmuş” Yararsız övgü: “Çok düşüncelisin”