50. Kütüphanecilik Haftası Özgür Yazılım ve Kütüphanecilik Mustafa Akgül Bilkent Üniversitesi / INETD

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası2 Özet Özgür Yazılım Ailesi İnternet ve Özgür Yazılım Özgür Yazılımın Boyutları Özgür Yazılımın Yansımaları Özgür Yazılım ve Güvenlik Kütüphanecilik için FLOSS yazılımlar Öneriler

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası3 Özgür Yazılım Ailesi Özgür Yazılım, Açık Kaynak, Ücretsiz Yazılım FLOSS (Free/Libre/Open Source Software) FLOSS'da belirleyici para değil özgürlüktür 0. kısıtsız çalıştırma, 1. kaynağı inceleme ve kendin için değiştirme, 2. eşe dosta verme ve satma hakkı, 3. değişikliği yayınlama hakkıdır Farklı lisanslar arasında fark 3. madde

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası4 Kimler Kullanıyor? Android... Google, twitter, facebook, yahoo Top500 – Linux (4 mixed, 2 windows, 1 BSD) Web'in %67 (apache, nginx, google ) ISP'ler, Beyazsaray, Wikipedia Acik-donanım ve özgür yazılımla dizustu 100$lik laptop, 40$ tablet...

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası5 İnternet ve Özgür Yazılım Internet dağıtık ve çok merkezli; FLOSS da Internet ve FLOSS sarmal ilişki içinde FLOSS İnternet sayesinde gelişir İnternet de FLOSS ürünleri üzerinde çalışıyor Katılım, saydamlık ve paylaşım: ortak özellik Linux çekirdek listesinde 2000 kişi vardı, Debianda geliştirici 1300 kişi civarında Çekirdeğin bir sürümünü 16 yaşında meksikalı Demokratik, merit temelli, katılımcı yapılar söz konusu

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası6 Özgür Yazılımın Boyutları GNU/FSF Software Directory: 8400 yazılım sf.net: 430K yazılım, 3.7 M geliştiri, 42M kul. Github: 5M geliştirici, 11.9M depo Freecode.net: yeni sürüm webi Linux.com (Linux Vakfi): 243 secilmiş Using linux: 20 K Eşdeğer yazılımlar: acik-kaynak.org.tr: 3 bağlantı Blackdock software: 1M proje, 10M+ geliştirici

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası7 Özgür Yazılımın Yansımaları Açık Erişim Açık Ders Malzemeleri Açık kitap Wikipedia, stanford felsefe, open street map Açık donanım: ardino, raspberypie Açık biyoloji, açık bilim, açık ilaç geliştirme Creative commons

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası8 Özgür Yazılım Güvenlik ve iş modeli Yazılım güvenliği bir süreç, tasarım işidir Özgür yazılım süreci, açıklık ve katılım → güvenli Istatistikler: kapalı da çözüm süresi daha uzun Güvenlik açık kaynak olmalı Ssh, ssl, kripto algoritmaları FLOSS Özgür yazılım ekonomisi (wealth of networks) İkili lisans: FLOSS ve ticari,... Nagius: kapalı kaynaktan → FLOSS Pardus: GPL olmadan camia desteğı olmadı

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası9 Kütüphane için FLOSS Evergreen, 250 kutup. Equinox software Greenstone, digital kutuphane Invenio CERN, digital lib. /Kurumsal KOHA, perl temelli, yaygın, halk kütüphaneleri, AU NewGenLib, Hindistan, yaygın OpenBiblio, küçük ve kırsal, PhpMyBlbll(PMB), Fransa yasalarına uygun Vufind, Google benzeri arama

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası10 Kurumsal Arsivler Dspace, MIT - HP eprints Alfresco Bricks, Eu desteklı, distributed, Avrupa, British, Rus Islandora, Kanada, XML, Drupal Museolog, müze, Unesco Heritage Network Omega, basit DSpave, Fedora Refbase, self-archive RefDB, self-archive, istemci-sunucu, tarama zengini SobekCM, Florida, çok amaçlı, Nil'deki timsah LOCKSS, stanford, digital makalerin kopyası için

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası11 Öneriler FLOSS: tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet, eğitim/insan gücü yetiştirmek için önemli Açık standartlar, açık kaynak rekabet ve beraber çalışabilmek için önemli Bilişimci yetiştirmek ve bilişimi geliştirmek icinde de önemli Özgür yazılım ve FLOSS ilişkin konuları göndeme getirmeli Katilimci yapılarla ulusal politikalar oluşturulmalı

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası12 Öneriler-II Alışkanlıkları kırmak zordur: en başında FLOSS seçenekleri öğretilmeli, her sistemde çalışabilecek okur yazar düzeyine insanlar yetişmeli Üniversitelere bu konuda öncülük görevi düşüyor; keza STK ve kamuya Bir FLOSS araştırma ve danışma, destek yapısı oluşmalı; kademli çalışmalı

03 Nisan Kütüphanecilik Haftası13 Sorular Teşekkürler inetd.org.tr, inet-tr.org.tr, ab.org.tr Blog.akgul.web.tr, akgul.web.tr, akgul.bilkent.edu.tr Akgul-duyuru, edu-net duyuru listeleri