HARİTACILIK TEMEL BİLGİSİ

HARİTA TANIMI Genel anlamda harita, dünya üzerinde bulunan yüzeysel (topoğrafik) şekillerle, insan yapısı tesislerin bir izdüşüm düzlemi üzerinde sistematik (çizgiler, renkler ve şekillerle) gösterimidir.

HARİTALARIN SINIFLANDIRILMASI 1. Genel Haritalar: Dünyanın tümünün ya da bir kısmının yüzeysel yapısını gösteren haritalardır. (a) Topoğrafik Haritalar; arazinin topoğrafik yapısını gösteren, ölçeğin büyüklüğüne göre her türlü arazi bilgilerini göstermeyi amaçlayan haritalardır. (b) Geniş Bölge Haritaları; bir ülkeyi ya da bir kıtayı gösteren, o bölgeyle ilgili genel bilgileri içeren haritalardır. (c) Dünya Haritaları; dünyanın bütününü bir arada göstermeyi amaçlayan, çizildiği ölçeğin olanakları çerçevesinde gerekli bilgileri içeren haritalardır.

HARİTALARIN SINIFLANDIRILMASI 2. Özel haritalar: Özel bir kullanım amacına yönelik haritalardır. Özel haritalar şunlardır.   Kadastro Haritaları Kent Haritaları Deniz Ulaşım Haritaları Yol Haritaları Çeşitli Bilim Haritaları Turistik Haritalar Tematik Haritalar

KOORDİNAT SİSTEMLERİ Arazi veya harita üzerindeki bir noktanın kabul edilen bir başlangıç sistemine göre yerini bulmak için haritalara çizilen çizgilere koordinat sistemi denir. Bu sistemde noktanın yerini belirlemeye yarayan elemanlara da koordinat denir. En Önemli Koordinat Sistemleri -Coğrafi koordinat sistemi (enlem, boylam) -Dik koordinat sistemi(sağa, yukarı) -Kutupsal koordinat sistemi (Azimut, mesafe)

COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİ Dünyayı kuzey ve güney yarımküre diye ikiye ayıran ekvatora paralel olan dairelere paralel yada enlem daireleri denir. Paralel daireleri kuzey ve güneyde 90’ar tane olmak üzere 180 tanedir.  Ekvatora dik kutuplarda birleşen dairelere de meridyen (ya da boylam) daireleri denir. Londra’ da Greenwich’teki gözlem evinden geçen meridyen başlangıç meridyenidir. Başlangıç meridyeninin doğusundaki meridyenler doğu, batısındaki meridyenler batı meridyeni olarak adlandırılır. Meridyenler 180 doğu ve 180 batı meridyeni olmak üzere toplam 360 tanedir.  Bu koordinat sisteminin başlangıcı Greenwich meridyeni ve ekvatorun kesim noktasıdır. Koordinat eksenleri de Greenwich meridyeni ve ekvatordur.

DİK (Projected) KOORDİNAT SİSTEMİ Koordinatların, düzlemde, ekvatordan “X(yukarı değer)”, dilim orta meridyeninden “Y(sağa değer)” olarak ifade edildiği koordinat sistemidir. Ekvator X=0 Yukarı değer=4400000m DOM=33 27 30 33 36 39 42 45 250km 250.000 500.000 750.000 270km

PROJEKSİYON SİSTEMLERİ Harita yapılırken yer yüzündeki bilgiler, düzlem, silindir ya da koni üzerine izdüşürülürler.Bu esnada uzunluk, alan ve şekilde mutlaka bozulmalar olur. İzdüşümler; Açı koruyan (Konform) Alan koruyan (Equivalent) Uzunluk koruyan (Equdistance)

UTM PROJEKSİYONU Dünya, 60 adet, 6 derecelik dilimlerde izdüşürülür. Her bir dilim bir projeksiyon sistemini belirtir. Silindir, dilim orta meridyeni boyunca dünyaya teğettir, DOM nin 3 derece sağı ve 3 derece solu aynı dilimdedir,

Türkiye’de 6 derecelik DOM lar : 27,33,39,45 dir. UTM PROJEKSİYONU Türkiye’de 6 derecelik DOM lar : 27,33,39,45 dir. Bunların bulunduğu zone’lar : 35,36,37,38 dir. Zone numaraları 180 dereceden itibaren 1 ile başlıyor. 35 inci zone: 35x6=210 – 180 = 30 uncu derece 27 33 39 45 35 36 37 38