KARACİĞER FONKSİYON TESTLERİ Yrd.Doç.Dr.Abdulkerim YILMAZ C.Ü.T.F. İç Hastalıkları AD.

Karaciğerin başlıca fonksiyonları

Karaciğerin karbohidrat metabolizması ile ilgili fonksiyonları glikojenin depo edilmesi ve parçalanması glukoneogenez glukozun pentoz fosfat yolunda yıkılımı galaktoz ve fruktozun glukoza dönüştürülmesi glukozun diğer monosakkaridlere ve yağa dönüştürülmesi

Karaciğerin lipid metabolizması ile ilgili fonksiyonları yağ asitlerinin sentezi ve oksidasyonu yağ asitlerinden trigliserid oluşumu fosfolipid sentezi lipoproteinlerin sentezi keton cisimlerinin sentezi kolesterol biyosentezi safra asitlerinin ve safranın oluşturulması

Karaciğerin amino asit ve azot metabolizması ile ilgili fonksiyonları deaminasyon transaminasyon endojen amino asitlerin sentezi plazma proteinlerinin sentezi üre sentezi ürik asit sentezi kreatinin sentezi porfirin sentezi safra asitleri sentezi

Karaciğerin bilirubin metabolizması ile ilgili fonksiyonları bilirubinin oluşturulması bilirubinin alınımı bilirubinin konjugasyonu bilirubinin atılımı

Karaciğerin hematolojik fonksiyonu pıhtılaşma faktörlerinden faktör I (fibrinojen), II (protrombin), V, VII, IX ve X sentezi hemoglobinin yıkılımı fetüste eritrositlerin yapılması

Karaciğerin ekskresyon ve detoksifikasyon fonksiyonu Amino asitler karaciğerde deamine edilirler, açığa çıkan amino grubu amonyağa dönüştürülür, amonyak da üreye çevrilir. Kolesterol değişmeden veya safra asitlerine dönüştürülerek safraya atılır. Steroid hormonlar karaciğerde metabolize edilirler. Çoğu ilaçlar, P450 sistemi içeren endoplazmik retikulum enzimleri tarafından metabolize ve inaktive edilirler.

Karaciğerin depolama fonksiyonu Glikojen Demir ve bakır Vitamin D ve B12

Karaciğerin immünolojik fonksiyonu Kupffer hücreleri, fagositoz, antikor oluşumu ve humoral savunmada rol oynarlar.

Karaciğer hastalıklarında patolojiler Hücre harabiyeti Hasarlanmış hepatositlerden enzimlerin salınımı ile karakterizedir. Kolestaz Konjuge bilirubin ve ALP retansiyonu ile karakterizedir. Fonksiyonel hücre kütlesinin azalması Protrombin ve albumin sentezinde azalma ile sonuçlanır.

Karaciğer patolojilerini belirleyen testler karaciğer hücre harabiyetini belirleyen testler kolestazı belirleyen testler karaciğer disfonksiyonunu belirleyen testler karaciğer hastalıklarının etiyolojisini belirleyen testler

Karaciğer hücre harabiyetini belirleyen testler serum transaminazlarının (ALT ve AST) tayini serum laktat dehidrojenaz (LDH, LD) tayini serum glutamat dehidrojenaz (GLDH) tayini izositrat dehidrojenaz (ICDH) tayini malat dehidrojenaz tayini alkol dehidrojenaz tayini

Serum transaminazları (ALT ve AST) Akut viral hepatitte klinik semptomlardan 1-2 gün veya birkaç hafta önce yükselmeye başlar 7-12. günlerde normalin 20-50 ve bazen 100 katı olmak üzere maksimum olur 2. haftadan itibaren B tipi viral hepatitte daha yavaş olmak üzere düşmeye başlar komplikasyon yoksa 3-5. haftada normal düzeye iner 6 aydan sonra da yüksek olması kronikleşmeyi gösterir

Serum laktat dehidrojenaz (LDH, LD) Akut viral hepatitte ALT ve AST’ye göre daha az olmak üzere serum LDH aktivitesi artar; en çok da LDH5 izoenzimi yükselir.

Kolestazı belirleyen testler serum alkalen fosfataz (ALP) aktivitesi tayini serum gama glutamiltransferaz (-GT, GGT) aktivitesi tayini serum 5'-Nükleotidaz (5'-NT) aktivitesi tayini serum lösin aminopeptidaz (LAP) aktivitesi tayini

Serum alkalen fosfataz (ALP) Karaciğer hastalıklarında, safra kanaliküllerini örten hücrelerin enzim üretmelerinde artışa bağlı olarak serum ALP aktivitesi yükselir.

Gama glutamil transferaz (GGT, -GT) Kolestazda serum GGT düzeyi, normalin 5-30 katı artar Alkolik karaciğerde kronik hepatit ve alkole bağlı olmayan siroz olgularına göre yüksek serum GGT düzeyi saptanır

Karaciğer disfonksiyonunu belirleyen testler karaciğerin alınım, konjugasyon ve atılım disfonksiyonunu belirleyen testler karaciğerin yapım disfonksiyonunu belirleyen testler karaciğerin çeşitli metabolik fonksiyonlarında bozulmayı gösteren testler karaciğerin detoksifikasyon fonksiyonunu inceleme testi

Karaciğerin alınım, konjugasyon ve atılım disfonksiyonunu belirleyen testler serum safra pigmentleri (bilirubin) düzeyi tayini idrarda bilirubin ve bilirubin yıkılım ürünü olan ürobilinojen tayini

Karaciğerin yapım disfonksiyonunu belirleyen testler serum proteinlerinin tayini protrombin zamanı tayini kanama ve pıhtılaşma zamanı tayini kolinesteraz tayini

Karaciğerin çeşitli metabolik fonksiyonlarında bozulmayı gösteren testler serum glukoz düzeyi tayini oral glukoz tolerans testi galaktoz ve fruktoz tolerans testleri serum NPN bileşiklerinin tayini serum total kolesterol düzeyi tayini serum demir düzeyi tayini

Karaciğerin detoksifikasyon fonksiyonunu inceleme testi Hippürik asit testi

Karaciğer hastalıklarının etiyolojisini belirleyen testler HBsAg ve diğer hepatit markerlerinin tayini, hepatit tanısı için önemlidir. AFP yüksekliği, karaciğer tümörlerinde saptanır. ANA, antimitokondriyal antikor, düz kas antikorları, kronik hepatitte pozitiftir