“Değişen Dünyada Yönetim ve Liderlik” (“Supervision and Leadership in a Changing World”)

Doç. Dr. Dilek Zamantılı Nayır Almanya doğumlu (12 yaşına kadar) Alman Lisesi/IUIF 12 yıl özel sektör (yurt içi – dışı) 12 yıldır üniversite

Dersler Örgüt Teorisi İK Planlama ve Karar Verme Bilgi Yönetimi Uluslararası Yönetim Kurumsal Sosyal Sorumluluk Örgütsel Davranış Yenilik Yönetimi Değişim Yönetimi

Özel eğitimler IBSaM (yazın Ing. – Alman öğrencilere) Yurt dışı (Almanya) Özel sektöre eğitimler

Araştırmalar AIB, EGOS, EIBA Journal of International Management, Journal of Knowledge Management, Journal of Management Development, Industrial Marketing Management, International Journal of Technology and Innovation Management Management Research News

Dr. habil. Dilek ZAMANTILI NAYIR www.dileknayir.com Dr. habil. Dilek ZAMANTILI NAYIR

1. Saat “Değişen Dünyada Yönetim ve Liderlik” (“Supervision and Leadership in a Changing World”) 1. Saat

YÖNETİCİ/LİDER – KISA VAKA 1 Programın akışı (Gün 1) Başlangıç Bitiş Süre Akış/içerik 09:30 10:20 50 dakika YÖNETİCİ/LİDER – KISA VAKA 1 10:30 10 dakika 11:20 KARAR VERME – KISA VAKA 2 11:30 12:20 PLANLAMA VE KONTROL 12:30 13:30 1 saat Öğle Arası 14:20 UZUN VAKA - OKUMA 14:30 15:20 UZUN VAKA - TARTIŞMA 15:40 20 dakika 16:30 ELEMAN ALMA 16:40 17:30 MOTİVASYON

Programın akışı (Gün 2) Başlangıç Bitiş Süre Akış/içerik 09:30 10:20 50 dakika KENDİNE LİDERLİK ETMEK – YOLCULUK 10:30 10 dakika 11:20 KENDİNE LİDERLİK ETMEK – HARİTA 11:30 12:20 KENDİNE LİDERLİK ETMEK – ENGEBELER VE ENGELLER 12:30 13:30 1 saat Öğle Arası

Yöneticiler ne yapar? Becerikli bir yönetici, iyi gitmeyen, başarısız bir ekibi bile ele alıp başarıya yönlendirebilir.

Yöneticiler ne yapar? O kadar iyi olmayan yöneticiler de, iyi giden bir kurumu veya ekibi bile başarısızlığa sürükleyebilirler

Organizasyonlar Organizasyonlar hedef odaklıdır (ya da en azından öyle olmalılar) Organizasyonlar, belirlenmiş hedeflere ulaşmak amacıyla bir araya getirilmiş ve belirli roller üstlenmiş bireylerden oluşur. Bu hususta başarıya ulaşıp ulaşmayacakları ise yöneticilerine/liderlerine bağlıdır.

Peki ya yönetim? Yönetici, organizasyonun hedeflerine ulaşabilmesini sağlamakla yükümlüdür. Planlama Örgütleme Eşgüdüm Liderlik etme Kontrol

Bölüm yöneticisi ise belirli bir tip yöneticidir. Yönetim: Tanım Yönetim, bunun dışında yöneticilerin hedeflere ulaşmak amacıyla kullandıkları tüm davranışları, insanları, sistemleri, prosedürleri ve süreçleri içerir Bölüm yöneticisi ise belirli bir tip yöneticidir.

Üç türde sınıflandırmak mümkündür Yönetici türleri Üç türde sınıflandırmak mümkündür Organizasyon seviyesinde (üst kademe, orta kademe, alt kademe) Hiyerarşik durumuna göre (süpervizör, yönetici, müdür, direktör, başkan yardımcısı, CEO…) Ünvanına göre (Satış müdürü, finansman müdürü…) Bu yöneticilerin hepsi de üstlerine karşı sorumludur

Yönetici tipleri Pozisyona Kademesine göre göre Ünvana göre CEO, Satış Direktörü Üst kademe Reklam Direktörü, Satış Direktörü, Üretim Direktörü Üretim yöneticisi, satış müdürü Orta kademe Alt kademe Yönetim sorumluluğu yok

Başka ne yapar yöneticiler? Çeşitli şeyler Temsilci (“dış yüz”) Lider Bağlantı elemanı Sözcü Diğer

Yalnızca en alttaki yöneticilerin yönettikleri kişiler işçilerdir Başka? Üst ve orta kademe yöneticilerin yönettikleri başka yöneticiler de vardır Yalnızca en alttaki yöneticilerin yönettikleri kişiler işçilerdir

Başka? Üst kademe yöneticileri, planlama ve hedef belirlemeye daha fazla vakit harcar

Orta kademe yöneticiler hedefleri daha belirgin projeler haline getirir

Alt kademe yöneticiler de çalışanların bu projeleri gerçekleştirmeleri amacıyla günlük faaliyetleri denetler

Acaba sizde yönetici “kumaşı” var mı? Araştırmalara göre yöneticilerin bazı kişisel özellikleri ve becerileri var Sosyal yön Girişimci yön

Acaba sizde yönetici “kumaşı” var mı? Hangi yetenekler olmalı yöneticilerde? Analitik yetenekler İlişkisel yetenekler Duygusal yetenekler

Acaba sizde yönetici “kumaşı” var mı? Hangi beceriler olmalı yöneticilerde? Teknik beceriler İlişkisel beceriler Kavramsal beceriler

Yöneticilik size göre mi? Bazı unvanlar Üretim süpervizörü Satış sorumlusu Satış müdür İK müdürü Şube müdürü Bölge müdürü Departman müdürü Ekip yöneticisi

Yöneticinin görevleri, günlük faaliyetleri, becerileri ve özellikleri Bunların arasında … Şikayetleri dinlemek ve çözmek Çalışanların performansını gözlemlemek Çalışanları işe almak, eğitmek ve değerlendirmek Şirketin diğer yöneticileriyle “istişarede bulunmak” Çalışanlara yol göstermek

Yöneticinin görevleri, günlük faaliyetleri, becerileri ve özellikleri Bunun için nelerde iyi olmanız gerekiyor? Kişilerarası ilişkileri iyi yürütmek Astlarla iletişim kurmak Başka kişilere yol göstermek ve onların gelişmesini sağlamak İyi kararlar vermek

Yöneticinin görevleri, günlük faaliyetleri, becerileri ve özellikleri Konuşmak İkna etmek “Pazarlık” etmek Eleştirel düşünmek Aktif olarak dinlemek Becerileriniz …

Yöneticinin geleceği nedir? Hemen hemen her sektörde, yönetim sorumluluğu üstlenebilecek bireylere ihtiyaç, ekonominin büyümesiyle beraber artacak. Reklamcılık, pazarlama, eğitim, mühendislik, tarımcılık, finans, otelcilik, satın alma … ve telekomünikasyon

Yöneticinin geleceği nedir? Bazı sanayi dallarında bu ihtiyaç diğerlerine göre daha fazla olacak Bilgi/işlem, İK ve eğitim, inşaat, tıp ve sağlık hizmetleri vb.

Yöneticinin değişen dünyası Demografik trendler işi zorlaştırıyor Yaşlanma, kadın işgücü, yurt dışı faaliyetler/çalışmalar, yabancı yöneticilerle çalışma …

Yöneticinin değişen dünyası “Y” Nesli – Milenyum çocukları Kimdir bunlar?? 1977 – 2002 arası doğanlar “X Nesli”nin yerini alıyorlar (1965 – 1976)

Yöneticinin değişen dünyası “Y” Nesli – Milenyum çocukları Ne isterler? Yöneticilerinin adil ve direkt olmasını – kariyer gelişimiyle ilgilenmelerini Yaratıcılıklarını “konuşturabilecekleri” görevler istiyorlar İlk günden itibaren ciddiye alınmak ve işlerine damgalarını vurmak istiyorlar

Yöneticinin değişen dünyası “Y” Nesli – Milenyum çocukları Ne isterler? Kısa sürede gerçekleştirebilecekleri küçük hedefler gösterilmesini istiyorlar (ki görevlerini benimsesinler) Hızlı ve diğerlerinden iyi olmak istiyorlar

Yöneticinin değişen dünyası Küreselleşme, rekabet ve “dünya ölçeğinde iş çıkarma” baskısı Maliyetler düşmeli Çalışanlar daha verimli olmalı Yapılan iş daha iyi yapılmalı – daha düşük fiyata

Yöneticinin değişen dünyası Çok değişik gruplara yöneticilik edeceksiniz! Cinsiyet Din Engelli çalışanlar Etnik gruplar? Genç/yaşlı çalışanlar

Tüm bunlar yöneticiler için ne anlama geliyor? Güçlü liderlik özellikleriniz/becerileriniz olmalı Astlarınızdan saygı görmeli ve liderlik özelliklerinizi çalışanları yönetmek ve motive etmek için kullanmalısınız

Tüm bunlar yöneticiler için ne anlama geliyor? Birçok alt kültürle baş etmeyi öğrenmelisiniz Önyargılar Ayrımcılık Taciz Diğer … Çeşitlilik birlikte çalışmayı zorlaştırabilir

1. saat/ 2. bölüm “Değişen Dünyada Yönetim ve Liderlik” (“Supervision and Leadership in a Changing World”) 1. saat/ 2. bölüm

Liderlik nedir? Liderlik, başkalarını etkileyerek onların belirlenmiş hedeflere kendi istekleriyle gitmelerini sağlamaktır.

Liderlik nedir? Bir denge halidir … Sizin beceri ve özellikleriniz Nasıl davrandığınız (liderlik davranışınız) Durum neyi gerektiriyorsa

En öneml liderlik teorileri Liderlikle ilgili üç bilimsel yaklaşım vardır: Liderin özellikleri ve becerileri Liderin davranışı Durum

Kim olduğun önemlidir: Liderlik özellikleri İlk araştırmacılar, tarihteki başarılı liderleri inceleyerek onları başarılı kılan özellikleri tespit etmeye çalışmışlar “Büyük Adam Teorisi”ni benimseyen araştırmacılar, insanın ancak lider doğarsa lider olabileceğini öne sürmüşlerdir – günümüzde bu düşünce artık benimsenmemektedir

Kim olduğun önemlidir: Liderlik özellikleri Liderlerin içinde itici güç vardır Liderler yönetmeyi isterler Liderler dürüsttür Liderlerin kendine güveni tamdır Liderler zekidir Liderler “işi bilir” Liderlik özellikleri

Bir de “güç “meselesi var Elinde “güç”ü olmayan liderlere lider bile denemez, çünkü etki edebileceği kimsesi yok demektir İşte otorite sağlamayı öğrenmeniz bu nedenle çok önemlidir

“Güç” nerelerden alınır? Birçok kaynağı olabilir Bazı pozisyonlar, diğer bazı pozisyonlardan üstündür (Yönetim Kurulu başkanı – Fabrika müdürü) Bir de insanları ödüllendirme gücünüz olabilir (Ya da yaptırım uygulama/cezalandırma)

“Güç” nerelerden alınır? Uzman gücünüz olabilir (İnsanlar dediğiniz şeyleri yapar, çünkü uzmanlığınıza güvenirler) Örnek oluşturma gücünüz olabilir (Kişisel cazibeniz ya da karizmanız nedeniyle) Bilgiye sahip olma da size güç verebilir (Bu bilgileri kontrol edenlerin elinde güç var demektir)

“Güç” nerelerden alınır? Gücünüzün kaynağı ne olursa olsun, gücünüz MEŞRU olmaldır Unutmayın: İnsanların yönlendirilmeyi kendilerinin de istemesi gerekir.

Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları Sizde gerekli özelliklerin bulunması ve elinizde güç bulunması, başarılı lider olacaksınız anlamına gelmez Bunlar yalnızca iyi birer temeldir Liderin, kişileri hareket geçirmek için belirli davranışlarda bulunması gerekir Ekip, departman vs. Davranışlar

Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları Liderin işe ilişkin davranışları, elemanlarının ne yapmaları gerektiğini gösterir … ve gerçekten de öyle davranmalarını sağlar Liderin insanlara ilişkin davranışları, direncin kırılması ve motivasyonun yükselmesini sağlar

Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları Ohio State Üniversitesi ve Michigan Üniversitesi’nde yapılan araştırmalar belirli liderlik tarzları ortaya koymuş Araştırma Merkezi İnsan odaklı yönetim tarzı İş odaklı yönetim tarzı Ohio Anlayışlı olmak Yapı oluşturmak Michigan Çalışan odaklı İş odaklı

Nasıl davrandığın önemlidir: Liderlik davranışları İyi bir şirketi mükemmel bir şirket haline getiren tek bir liderlik tarzı var mı acaba?

Hersey’in Durumsal Liderlik Modeli Dört liderlik tarzı Yetki devreden liderlik tarzı …grup üyelerine karar verme yetkisini devreder Katılımcı liderlik tarzı …grup üyelerine ne yapılması gerektiğini sorar, ama son kararı kendi verir “Satışçı” liderlik tarzı …kararı verir, ama sebeplerini anlatır “Açıklayıcı” liderlik tarzı …kararı verir ve gruba ne yapılacağını söyler

Fikirlerini izah et ve soru sorulmasına izin ver Lider davranışı Hayır Fikirlerini izah et ve soru sorulmasına izin ver Fikirlerini paylaş ve karar verme konusunda yardımcı ol Satıcı Katılımcı Elemanın işi yapma isteği Yetki devreden Karar verme yetkisini devret Açık yönlendirmeler ver ve performansı sıkı şekilde gözlemle Açıklayıcı Evet Elemanın işi yapma becerisi Evet Hayır

Hersey’in Durumsal Liderlik Modeli Liderlik becerlerinizi nasıl geliştirirsiniz? Beceri 1 – Gerçekten lider olmak isteyip istemediğinize karar verin. Beceri 2 – Tarzınızı duruma göre ayarlayın. Beceri 3 – Hangi durumun geçerli olduğunu anlamak konusunda deneyim edinin. Beceri 4 – Size neyin güç verdiğini tespit edin. Beceri 5 – Muhakeme yeteneğinizi geliştirin. Beceri 6 –Diğer liderlik özelliklerinizi de geliştirmeye bakın

Küçük vaka Krizdeki ekip

Tartışma sorular Sizce Leyla’da liderlik “kumaşı” var mı? Hangi özellikler onu iyi bir lider yapıyor, hangileri aleyhine işliyor? Başka bir lider düşünülebilir mi? Yetenekler ve beceriler açısından mesela Ahmet gibi biri lider olsa daha mı iyi olurdu? Dönüşümlü liderlik ne gibi avantajlar/dezavantajlar getirebilir?