Hazırlayan Büşra AKIN 112105004 Doğum Yılı:1992 Memleketi: Çanakkale Lise: Ali Haydar Önder Lisesi – Eşit Ağırlık Üniversite: Yeni Yüzyıl Üniversitesi – Tıbbi Görüntüleme Teknikleri

Nükleer Tıp Tanımı Tarihçesi ve İçeriği

Nükleer Tıp İçin Önemli Tarihler 1800`lü yılların başında İngiliz kimyager John Dalton`un atom teorisini ortaya atması 1895`de Alman Wilheim Conrad Roentgen`in X ışınlarını bulması 1928`de Amerika`da Ernest Lawrence`ın siklotronu yapması 1934 yılında Marie Curie`nin yapay radyoaktiviteyi keşfetmesidir. Ancak birçok tarihçi nükleer tıbbın gerçek başlangıcı olarak radyoaktif iyodun toksik guatr (zehirli guatr) tedavisinde kullanılmaya başlandığı 1940`lı yılları göstermektedir. Nükleer tıp görüntülemelerinde en sık kullanılan radyoaktif madde olan teknesyum yapay olarak 1937 yılında üretilmiş, 1965 yılından sonrada ticari üretim, dağıtım ve kullanımı başlamıştır. Nükleer tıp alanında ilk uzmanlar 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri`nde yetişmeye başlamıştır.

Tanımı ve İçeriği Nükleer tıp, canlılara verilen radyoaktif maddelerin yaydıkları ışınların özel yöntemler veya cihazlarla dışarıdan sayımı veya görüntü halinde izlenmesi veya tanımlanması ile tehşis konulmasını sağlayan tıp dalıdır.Anatomik bilgiler veren tanısal radyolojiden farklı olarak nükleer tıp yöntemleri ile herhangi bir organın yapı ve fonksiyonu hakkında bilgi sahibi olunur.

Kullanılan cihazlar, radyoaktivite sayıcıları, Gamma kamera veya Pozitron Emisyon Tomografisi olarak adlandırılır. Görüntüleme için kullanılan maddeler, radyonüklidler veya radyonüklidler ile birleştirilen farmasötiklerdir. Bu maddeler vücutta fizyolojik işlevsellikleri ile görüntü sağlarlar. Görüntü almak için kullanılan en basit cihaza "Gamma kamera" adı verilir. Bu cihazların daha gelişmiş türleri "SPECT" (Single Photon Emission Tomography) adını alır. En son kullanıma giren Nükleer Tıp cihazı PET/CT ve PET/MR'dır. Bu sistemlerde amaçlanan fizyolojik görüntüleme ile anatomik görüntülemenin tek bir görüntüde birleştirilmesidir.

Sintigrafiler incelenecek her organ için farklı bir radyoaktif ilaç verilerek, o ilacın incelenen organda tutuluşu, dağılımı, atılışı gibi özellikleri inceleyen bir tanı yöntemidir. Radyolojik tetkiklerin aksine nükleer tıpta organların yapısından çok işlevi ve çalışma bozuklukları incelenir. Özel radyoaktif ilaçların hedef organda tutulma özelliğinden yararlanarak yüksek doz radyoaktif ilaçlar tedavi amacıyla da kullanılırlar. Bir çok hastalıkta hasta için son derece kolay ve rahat tedavi olanağı da sunmaktadır.

Kullanılan radyoaktif madde ve görüntüleme aygıtının özelliklerine göre üçe ayrılmaktadır: Planar Görüntüleme: Planar görüntülemede gama ışını yayan radyoaktif maddelerle gama kamera adı verilen cihazlar kullanılarak iki boyutlu görüntü alınması söz konusudur ve rutin çalışmaların çoğunluğu bu niteliktedir. SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography) :Vücut içerisindeki radyoaktif madde dağılımının üç boyutlu olarak, bir başka deyişle tomografik olarak görüntülenmesidir. PET (Positron Emission Tomography) :Pozitron ışıması yapan radyoaktif moleküller ve özel görüntüleme aygıtları ile yapılan tomografik görüntüleme yöntemine verilen isimdir. Günümüzde radyoaktif şekerin (FDG) vücuda verilmesinden sonra, dağılımının görüntülenmesi en sık yapılan uygulamadır. Kanser dokularının gösterilmesinde halen mevcut en duyarlı yöntem olduğu bilinmektedir.

PET/CT Kullanım Alanları 1- PET/CT ve Kanser: Tümörün iyi ya da kötü huylu olduğunun saptanması, Kanserin vücuda yayılımının saptanması, Verilen tedaviye cevabın saptanması.. 2- PET/CT ve Beyin: Alzheimer (Bunama) hastalığının erken teşhisi, Epilepside (Sara) nöbete neden olan odakların saptanması.. 3- PET/CT ve Kalp: Tıkalı olan kalp damarının kalp kasına verdiği zararın saptanması, Kalp hastalığının yaygınlığının saptanması, Kalp krizi sonrası PTCS/Stent cerrahisinden hastanın ne kadar yararlanacağının saptanması..

Nükleer görüntüleme için çok küçük miktarda radyoaktif madde ve radyofarmasötik kullanılır. Farmasötikler vücuda verildiğinde özgül olarak herhangi bir organa, kemiğe veya dokuya bağlanan maddelerdir. Verilen radyofarmasötiğin organ tarafından tutulum oranı ve vücuttan temizlenme miktarı göz önüne alınarak organın fonksiyonu hakkında bilgi sahibi olunur. Radyoaktif madde ile bağlandığında radyofarmasötik adını alır ve görüntülenmesini istediğimiz organa gidip bağlanır ve beraberindeki radyoaktivite sayesinde gamma ışınları yayarak o organın gamma veya PET kameraları ile görüntülenmesini sağlar. Nükleer tıp uygulamaları ile vücudun aldığı radyasyon dozu radyolojik X-ışını tanı yöntemleri ile yaklaşık aynı seviyelerdedir.

Nükleer tıp yöntemleri ile ciddi rahatsızlıkların teşhisi, tedavisi ve takibi mümkün olur. Genellikle hastalıklar diğer radyolojik yöntemlerle saptanabilir hale gelmeden ve klinik bulgular gelişmeden önce, yani hastalığın erken döneminde nükleer tıp yöntemleri ile tespit edilebilirler. Böylece hastalık daha fazla ilerlemeden ve daha başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.

Dinlediğiniz İçin Teşekkürler…