ULUSAL GRID ÇALIŞTAYI 2005 TR-GRID ve GRID PROJELERİ Dr. Burcu AKCAN Eylül ANKARA

TR-GRID ve GRID PROJELERİ Grid Grid Projeleri TR-Grid Girişimi TR-Grid Altyapı Projesi AB 6. Çerçeve Altyapı Projeleri – EGEE – EGEE2 – SEE-Grid – SEE-Grid2 – EUMEDGrid - 2

GRID Grid, genel olarak farklı coğrafi konumlardaki organizasyonlar aracılığı ile bilgisayarların hesaplama, uygulama, depolama ve ağ kaynaklarının paylaşılmasının bir yolu olarak tanımlanabilir. 3

GRID Web'in internet üzerinden bilgi paylaşımını sağlaması gibi, grid de bilgisayar kaynaklarının ve depolama kapasitelerinin internet ü zerinden paylaşımını sağlayan bir servis olarak düşünülebilir. 4

GRID – Da ğıtık Hesaplama Kavramı 1973 – Ethernet Ağı 1990 – İnternetin küresel kullanımı “dnet” (distributed.net) Seti (Search for Extraterrestrial Home 1997 – Grid Kavramı 2000 – Grid Projeleri, grid organizasyonları

GRID Hedef Kaynak Paylaşımı - İşlemci - Hafıza - Disk - Veri - Donanım Kaynak Kullanımı - İzleme - Yönetim

GRID Hedef Güven(li) Erişim - Erişim Politikası - Kimlik Doğrulama - Yetkilendirme 7

GRID Hedef Uzaklığın kayboluşu - Ağ Teknolojisi Açık standartlar - GGF – Global Grid Forum - OGSA - Open Grid Services Architecture 8

GRID Moleküler Araştırmalar 9

GRID Yüksek Enerji Fiziği 10

GRID Görüntü İşleme 11

GRID Genetik Araştırmalar 12

GRID Tıbbi araştırmalar Hava tahminleri Çevresel araştırmalar Petrol ve doğalgaz rezerv araştırmaları Görme ve beyin dinamikleri araştırmaları 13

GRID PROJELERİ Grid Teknoloji Projeleri – BIOGRID – CONDOR – CROSSGRID – DAMIEN – DATAGRID – DATATAG – DOE SciDAC – ESnet – GEANT – GLOBUS 14

GRID PROJELERİ 15 Grid Teknoloji Projeleri – GRACE – GRIDBUS – GRIP – LEGION – NAREGI – NSF MIDDLEWARE INITIATIVE – UNICORE Plus

GRID PROJELERİ Test Yatağı Projeleri – DATAGRID – DOE SCIENCE GRID – EUROGRID – GriDis – GRIDPP – IPG – NORDUGRID – Open Science Grid Consortium – TERAGRID 16

GRID PROJELERİ Özel Uygulama Alanları – ASTROGRID – BIOINFORMATICS – BIRN – Earth System GridII – ECOGRID – EUROGRID – FUSIONGRID – GriPhyN – IVDgL – NEESGRID – PPDG 17

GRID PROJELERİ Endüstriyel Grid Etkinlikleri – IBM – SUN Microsystems – ORACLE – AVAKI – Axceleon – Data Synapse – Entropia – Grid Frastructure – Grid System – GridXpert – Parabon – Platform Computing – United Devices 18

GRID PROJELERİ Grid Forum Projeleri – AP GRID – GLOBAL GRID FORUM – PRAGMA – DUTCHGRID – GRID-IRELAND – UNICORE FORUM 19

GRID PROJELERİ Grid Portalları – EnterTheGrid – GridComputingPlanet – GridSphere – GridStart – GRIDtoday – NPACI - Hotpage 20

GRID Projeleri – Home – Home – Home – Home – Compute Against Cancer – Distributed Folding – Climeteprediction.net – Mersenne Prime Search – Screensaver Lifesaver – The Smallpox Protection 21

TR-GRID GİRİŞİMİ Katılımcılar ULAKBİM Bilkent Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi 22

TR-GRID GİRİŞİMİ Hedefler Ulusal kullanıcı kitlesini yüksek başarımlı bilgi işleme, grid yapıları ve uluslarası grid projeleri konularında bilgilendirmek Bölgesel uygulamalar geliştirmek Ulusal grid altyapısını kurmak Uluslararası grid projelerinde etkin olarak yer almak Akademik ve ticari dünya ile yüksek başarımlı kaynakları geliştirmek ve artırmak için çalışmak 23

TR-GRID ALTYAPI PROJESİ Amaç Yüksek başarımlı bilgisayar merkezlerinin kurularak bu merkezlerin aşamalı olarak grid yapısı altında bileştirilmesi sonucunda ulusal grid altyapısının (TR-Grid) oluşturulması Kurulacak TR-Grid altyapısı ile öncelikle EGEE olmak üzere Avrupa grid yapılarına katılımın sağlanması 24

TR-GRID ALTYAPI PROJESİ Kapsam Altyapı kurulumu Altyapı işletimi Eğitim, Bilgi Yayma ve Bilinçlendirme Avrupa Grid yapılarına katılım Altyapının ulusal kullanımı – Yüksek Enerji Fiziği – Biyoinformatik – Moleküler Araştırmalar – Yer, Atmosfer ve Uzay Araştırmaları –

EGEE (Enabling Grids for E-sciencE) EGEE, Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve grid teknolojisindeki yeni gelişmelere dayalı olarak araştırmacılara kesintisiz hizmet veren bir grid servisidir egee.org/

EGEE Hedefler Yeni hesaplama kaynaklarını kabul edebilecek kararlı, dengeli ve güvenli bir grid ağı oluşturmak Kullanıcılara güveli bir servis sağlayabilmek için sürekli geliştirilen ve bakımı yapılan bir grid ortakatmanı sağlamak Bilimsel çalışma yapan kullanıcıların dışında endüstriden de yeni kullanıcılar bulmak 27

EGEE Federasyonlar CERN Orta Avrupa Fransa Almanya ve İsviçre İrlanda ve İngiltere İtalya Kuzey Avrupa 28 Rusya Güney-Doğu Avrupa Güney-Batı Avrupa NRENS (National Research and Education Networks) Amerika

EGEE Aktiviteler Network Aktiviteleri (NA1-NA5) Özel Servis Aktiviteleri (SA1-SA2) Ortak Araştırma Aktiviteleri (JRA1-JRA4) Bütçe ~30 M Euro AB destekli olmak üzere toplam 100M Euro 29

EGEE Uygulama Projeleri 2003 – Yüksek Enerji Fiziği, Biyoinformatik – 1K CPU, 10TB 2007 – Jeofizik, Biyoçeşitlilik, Endüstri, Astronomi, Yer Bilimleri, Kimya, Nanoteknoloji, İklim Modelleme - 50K CPU, 1 PB Pilot Projeler LCG (Large Hadron Collider Computing Grid) Biyomedical Grids 30

EGEE - 2 ULAKBİM'in ROLÜ Network Aktiviteleri (NA2-NA3) Özel Servis Aktiviteleri (SA1) BÜTÇE Toplam: ~35M Euro TÜBİTAK Payı: 360K Euro (%50 AB desteği) 31

SEE-GRID (South Eastern European GRid-enabled eInfrastructure Development) SEE-Grid, Güney Doğu Avrupa ülkelerinin, Pan- Avrupa başta olmak üzere tüm grid girişimlerine katılımı için özel destek sağlamayı amaçlamaktadır grid.org/

SEE-GRID Hedefler SEE bölgesinde eBilim, eAltyapı ve Grid alanında insan ağı oluşturmak Avrupa grid çalışmalarını SEE bölgesinde desteklemek GEANT ve SEEREN ile işbirliği yaparak bölge altyapısın geliştirmek Bölgesel pilot test yataklarını belirlenen grid yapılarına entegre etmek Bölgesel grid uygulamaları geliştirmek Operasyon ve destek merkezleri kurmak Ulusal grid altyapılarının kurulmasına destek vermek 33

SEE-GRID Katılımcılar 34 CERN - İsviçre GRNET – Yunanistan BAS - Bulgaristan ICI - Romanya TUBITAK - Türkiye MTA SZTAKI - Macaristan INIMA - Arnavutluk BIHARNET – Bosna Hersek MARNET - Makedonya AMREJ – Sırbistan Karadağ RBI - Hırvatistan

SEE-GRID İş Paketleri WP1- Proje Yönetimi WP2 – İsterler Analizi, Yol Haritası WP3 – Grid Orta Katman Yazılım Bileşenleri, Uygulama Geliştirme WP4 – Ağ Kaynağı ve Operasyon Desteği WP5 – Eğitim ve Yaygınlaştırma 35

SEE-GRID ULAKBİM'in Rolü WP3 – WP4 -WP5 Bölgesel Uygulama Yazılımı : SE4SEE (Bilkent Üniversitesi ) SEE-GRID Test Yatağı Ulusal Grid Altyapı Çalışmaları Ulusal Grid Çalıştayı BÜTÇE Toplam: 1.3M Euro TÜBİTAK Payı: 127K Euro (%80 AB desteği) 36

SEE-GRID2 İş Paketleri WP1 – Proje Yönetimi WP2 -Operasyonel ve Organizasyonel Politika Çalışmaları WP3 – eAltyapı Geliştirme ve Desteği WP4 – Kullanici Birliklerinin Genişletilmesi ve Uygulama Desteği WP5 – Eğitim ve Yaygınlaştırma 37

SEE-GRID2 ULAKBİM'in Rolü WP3 – Ulusal Grid Sertifika Otoritesinin işletilmesi, P-GRADE portalina geliştirme ve test desteği verilmesi WP4 – Belirlenecek uygulamaların grid ortamına taşınması, test edilmesi ve kullanıcı yardım masası desteği WP5 – Ulusal ve uluslarası eğitim ve çalıştaylar düzenlemek ve katılmak BÜTÇE Toplam: ~2M Euro TÜBİTAK Payı: ~190K Euro (%100 AB desteği) 38

EUMEDGRID (Empowering eScience Across the Mediterraen) EUMEDGRID, Akdeniz Bölgesinde bilimsel çalışmaları desteklemek için öncelikle EGEE ve diğer ilgili (Balkanlar, Kuzey Avrupa, Latin Amerika ve Uzak Doğu Asya) grid yapılarına enentegre olabilecek bir Akdeniz grid altyapısı kurulmasını amaçlamaktadır /

EUMEDGRID Katılımcılar CERIST - Cezayir CERN - İsviçre CNRST - MARWAN – Fas GARR – İtalya CYNET – Kıbrıs DANTE – İngiltere EUN - Mısır 40 GRNET - Yunanistan HIAST - Suriye INFN - İtalya RED.ES - İspanya RNRST - Tunus TÜBİTAK - Türkiye UoM - Malta

EUMEDGRID İş Paketleri WP1 – Proje Yönetimi WP2 - İsterler Analizi WP3 – Pilot Altyapı Kurulumu ve Operasyonları WP4 – Bölgesel Uygulama Geliştirme Desteği WP5 – Eğitim ve Yaygınlaştırma 41

EUMEDGRID 42 ULAKBİM'in Rolü WP3 – Pilot test yatağı ve srvislerinin kurulumu ve bölgesel destek sağlanması WP4 – Bölgesel grid uygulaması geliştirmek (Bilkent Üniversitesi)!!! WP5 – SEE-Grid ve EGEE'de edinilen tecrübeyi Akdeniz Bölgesine taşımak

EUMEDGRID 43 BÜTÇE Toplam: ~2M Euro TÜBİTAK Payı: ~79K Euro (%90 AB desteği) + ???

ULUSAL GRID ÇALIŞTAYI 2005 KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Dr. Burcu AKCAN