Modül 2: Su Bütçesi, Baskılar ve Etkiler, Önemli Su Yönetimi Konuları, İzleme, Karakterizasyon Raporu Su Bütçesi Temel Bilgiler Senad Ploco

İçerik Hidroloji ve hidrolojik döngü; Nehir havzası su bütçesi; Dünya su bütçesi; Su bütçesi üzerine Avrupa Su Bilgi Sistemi (WISE) raporları

Giriş Su nereden gelir ve nereye gider? Neden bir kısmı tuzlu bir kısmı tatlıdır? Neden bazen yeterince su olmaz ve bazen de çok fazla olur?

Hidroloji Hidroloji = hydro + logo (su + bilim) Suyun yerküre ve havadaki varlığı, sirkülasyonu ve dağılımı ile ilgilenen su bilimidir. Hidrolojik süreçleri iyi anlayabilmek, su kaynaklarının değerlendirilmesi, bu kaynakların yönetimi ve küresel ve bölgesel olarak bu kaynakların korunabilmesi için önemlidir.

Hidrolojik (Su) döngüleri Su kütlelerinden buharlaşma Su buharı yukarı doğru hareket eder Bulutların oluşması Yoğunlaşma Yağış/Kar Kesişme Terleme Sızma Akış–akarsu akışı Derinden süzülme Yeraltı suyu akışı

Buharlaşma (Evaporasyon-E) ve Terleme (Transpirasyon-T) ET = Eg + Ei + Ed + Ew + Es + Et Eg - kar ve buzullardan kaynaklanan buharlaşma Ei - bitki örtüsü ve binalar tarafından tutulan yağmur suyunun buharlaşması Ed - süzülme olasılığı olmayan yeraltı çöküntüleri tarafından tutulan suyun buharlaşması Ew - yüzey sularının buharlaşması Es - bitki örtüsü olmayan toprak yüzeyinden buharlaşma Et - bitkilerin biyolojik süreçleri sonunda oluşan suyun terlemesi

Ana nehir havzası özellikleri İklim Şekil Büyüklük Eğim Toprak tipi Hidrojeoloji Depo kapasitesi

Orografik - topografik su tutma alanları Topografik su toplama alanı

Nehir Havzası Su Bütçesi (km3) Vin – Vout = ΔV (km3)

Nehir Havzası Su Bütçesi (mm)

Dünya Su Bütçesi Toplam miktar: 1386.0 milyon km3 Tuzlu su (okyanuslar): 1337.5 milyon km3 Karasal sular: 48.5 milyon km3 Karasal su 13.8 M km3 tuzlu 34.7 M km3 tatlı 10.6 M km3 sıvı halde ve tatlı 24.1 M km3 kutup bölgesi ya da dağların tepesinde donmuş ya da buzul olarak ve tatlı

Yıllık Dünya Su Bütçesi

Kıtalara göre su bütçesi

Kıtalara göre su bütçesi

Okyanusların su bütçesi

WISE ve Su Bütçesi

WISE ve Su Bütçesi AB Üye Ülkelerinin rapor verdiği konular: Su varlığı; Su çekimi; Su kullanımı.

WISE - Su varlığı Her bir NHB için aşağıdaki konularda rapor verilmelidir SU VARLIĞI SU DENGESİ NOKTASAL VERİ A. Hidrometeorolojik Parametreler B. Su Depoları C. Ek Su Kaynakları WB raporlama birimi içinde bulunan seçilmiş ölçümlerdeki akarsu akışı (Q) Yağış (P) Kar yığınları Geri dönen akış (kullanım öncesi/sonrası) WB raporlama birimi içinde bulunan seçilmiş rezervuarlardaki iç/dış akış (R) Potansiyel Buharlaşma (PET) Rezervuar miktarlarında değişim Yeniden kullanılmış su (ve sızıntılar) WB raporlama birimi içinde bulunan seçilmiş kuyulardaki yeraltı suyu seviyesi (H) Gerçek Buharlaşma (ETa) Yeraltı su depolarında değişim Tuzdan arınmış su WB raporlama birimi içinde bulunan seçilmiş yağmur ölçüm istasyonlarındaki genel bilgi İç Akış (D=P-ETa)   Su gelişi Toplam gerçek dış akış (Q1) Su gidişi Toplam gerçek dışa akış (Q0=Q0,s+Q0,n) Şişelenen su Su gerekleri (WR) Yapay yeraltı su beslemesi Akifer Besleme (Re)

WISE ve Su Çekimi SU ÇEKİMİ   Temiz su çekimi toplam hacimi (SW+GW'nun her ikisi içinde) Kamusal su tedarik sistemi için temiz su çekimi toplam hacimi (SW+GW'nun her ikisi içinde) Kişisel kullanım ve sektör başına temiz su çekimi toplam hacimi (SW+GW'nun her ikisi içinde) (NACE sınıfları uyarınca) Yıllık çekim için müsait olan yeraltı suları Buharlaşma kayıpları (ulaştırma ve kullanım sırasında) Temiz olmayan su kaynakları (tuzlu ve acı su) ve sektörler dağılım (NACE sınıfları uyarınca)

WISE ve Su Kullanımı SU KULLANIMI   Temiz su toplam hacmi ve sektörel dağılım (NACE sınıfları uyarınca) Kamusal su tedarik sistemi tarafından sağlanarak kullanılan temiz su toplam hacmi ve sektörel dağılım (NACE sınıfları uyarınca) Kişisel olarak tedarik edilerek kullanılan temiz su toplam hacmi ve sektörel dağılım (NACE sınıfları uyarınca) Büyük bölümler (şehirler, sanayi ve tarım birimleri için olan 3 sınıf kategorizasyonuna dayalı olarak) tarafından kullanılan temiz su hacmi (SW+GW'nun her ikisi içinde) Geri dönüştürülen su

Dünya üzerinde yeterince tatlı su var mı? Su varlığı? Dünya üzerinde yeterince tatlı su var mı? Güncel nüfus: 7.000.000.000 Su tüketimi: kişi başı ortalama günde 80 litre (80 l/d/cap)