DÜNYADAKİ GÖLLER

GÖL: Göl, karalar üzerindeki çanakları doldurmuş tatlı veya tuzlu su kütlesi. Göller, yer altı ve yer üstü sularıyla beslenir ve acı, tatlı, sodalı ve tuzlu olabilir. Bu farklılığın nedenleri, iklim koşulları, beslenme kaynakları, gölün bulunduğu arazinin yapısı, gölün büyüklüğü, derinliği ve gideğeninin (göl ayağı) olup olmamasıdır

OLUŞUMLARINA GÖRE GÖL ÇEŞİTLERİ : TEKTONİK GÖLLER: Yer kabuğunun çökmesi veya kırılması neticesinde meydana gelen çukurluklara suların dolmasıyla oluşurlar. Dünya’nın en derin gölü olan Baykal Gölü (1741 m), Lût Gölü, Hazar Gölü ve Çad Gölü yeryüzündeki başlıca büyük tektonik göllerdir.

Karstik göller, kalker,jips, kaya tuzu gibi eriyebilen kayaçların bulunduğu yerlerde oluşan göllerdir. Bu göllerin suyu genellikle acıdır.Alp-Himalaya kuşağının geçtiği ve Karstik arazinin yaygın olduğu yerlerde görülür.

Buzul gölü, buzul  aşındırmasıyla oluşan sirk adı verilen çanaklarda oluşan göllerdir.

Volkanik Göller : Volkanik faaliyetlerle oluşmuş çanaklarda suların birikmesi oluşmuş bulunan göllerdir. Göl , yanardağın zirvesindeki baca ağzında oluşmuşsa krater gölü , yanardağ konisinin patlaması ile uçması sonucu oluşan geniş çukurlarda ise kaldera gölü , patlama çanaklarında oluşmuşsa maar gölü adı verilir.

Doğal Set Gölleri: İç ve dış kuvvetlerce oluşturulan doğal setlerin gerisinde oluşan çanaklarda suların birikmesiyle meydana gelmiş göllerdir.Bu göller,seti oluşturan etkenlere göre kendi aralarında sınıflandırılmaktadır: Alüvyal Set Gölleri:  Akarsuların aktıkları vadilerin alüvyal birikintilerde kapanması sonucunda oluşan göllere Alüvyal set gölleri denir.

Heyelan set gölleri  Heyelanla gelen büyük toprak kütlelerinin akarsu vadilerinin önünü kapatması sonucunda oluşan göllere heyelan set gölleri denir. Bu göllerin büyük bölümü Karadeniz Bölgemiz'de yer alır.  Volkanik set gölleri; volkanik faaliyetler sonucu çıkan lavların içinden su akan çukurlukların önünü kapatmasıyla oluşur. Van gölü bu tür göllere örnektir.

Kıyı set gölleri; Kıyıların kendi getirdikleri malzemeyle lagün oluşturup koyların önünü kapatmasıyla oluşan göllerdir. Türkiye’de Büyük ve Küçük Menderes Gölleri bu göl çeşidine örnektir.

TÜRKİYEDEKİ GÖLLER:

DÜNYADAKİ BÜYÜK GÖLLER Hazar Denizi veya Hazar Gölü (Asya) Superior Gölü (Kuzey Amerika) Victoria Gölü (Afrika) Huron Gölü (Kuzey Amerika) Michigan Gölü (Kuzey Amerika) Aral Gölü (Asya) Tanganika Gölü (Afrika) Baykal Gölü (Asya) Büyük Ayı Gölü (Kuzey Amerika) Aral Gölü (Kazakistan, özbekistan)

HAZAR GÖLÜ: Hazar Denizi  Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa  ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Tuzluluk oranı %1,2'dir. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol  yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Hazar Denizi batıda Azerbaycan ve Rusya, kuzeydoğu ve doğuda Kazakistan , doğuda Türkmenistan, güneyde İran toprakları ile çevrelenmiştir.

SÜPERİOR GÖLÜ Kanada ile ABD arasında yer alan Superior Gölü, dünyanın yüzölçümü bakımından en büyük tatlı su gölüdür. Göl, Kanada kalkanının Güneyinde  genişler ve Sault Sainte Marie'de Huron Gölüne bağlandığı Sainte Marie Nehrine kavuşur. Buzul Devri asıllı olan gölde bol miktarda balık bulunur. Batı kıyıları boyunca zengin bir demir filizi yatağı vardır. Bu demir filizi yatağı göl üzerindeki trafiği önemli ölçüde besler.

BAYKAL GÖLÜ Baykal Gölü  dünyanın en derin gölü olarak anılmaktadır. Sibirya'nın güneyinde, Irkutsk Oblast ve Buryatya arasında yer alır. İrkutsk  şehrinin yakınında bulunan göl, "Sibirya'nın Mavi Gözü" diye adlandırılır. Gölün dibindeki tortul kayaçların yaklaşık 7 km kalınlığında olduğu tahmin edilmektedir. Bu da gölün yeryüzündeki en derin yarıklardan biri olduğunu göstermektedir.

VİCRORİA GÖLÜ: Uganda Tanzanya ve Kenya topraklarında bulunan Victoria dünyanın en büyük ikinci Afrika nın en büyük tatlı su gölüdür.daha çok Nil nehrinden beslenen Victoria gölünün kıyı kısmıda Ege kıyıları gibi girintili çıkıntılıdır.

HURON GÖLÜ: Huron Gölü, Kuzey Amerika'nın Büyük göllerinden biri olup, dünyanın en büyük dördüncü gölüdür . Adı, bölgede yaşayan Huron  halkına dayanarak, Fransız kâşifler tarafından verilmiştir.

ARAL GÖLÜ Aral Gölü Kazakistan -  Özbekistan sınırları içinde olan göldür. Önceki yıllarda 68,000 km² yüzölçümüyle Asya’nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüydü. Son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün %10'una kadar gerilemiştir.

MİCHİGAN GÖLÜ Michigan Gölü, ABD'deki beş Büyük Göller'den biri. ABD'nin kuzeyinde Mackinac Boğazı'yla Huron Gölüne bağlanır. Kuzey kısmı yılda dört ay kadar donan gölde şiddetli fırtınalara rağmen ulaşım canlıdır. Büyük Göller içinde tamamı ABD'de olan tek göldür. ABD

BÜYÜK AYI GÖLÜ Büyük Ayı Gölü , Kanada'nın en büyük ve dünyanın sekizinci en büyük gölüdür.

AYŞENUR TAŞCI NO:1099