Afyonkarahİsar İl sosyal etüt ve proje müdürlüğü

İNTİHAR... Hakan KARA

İNTİHAR : Kişinin bilerek,kasıtlı olarak kendini öldürmesidir İNTİHAR : Kişinin bilerek,kasıtlı olarak kendini öldürmesidir.Bazen ağır bir ruhsal hastalığın, bazen de kendini anlık kontrol etmedeki güçlüklerin belirtisidir.

İNTİHAR ÇEŞİTLERİ BENCİL İNTİHAR ELCİL İNTİHAR KURALSIZLIK İNTİHARI

İNTİHAR ÇEŞİTLERİ İNTİHAR DAVRANIŞI GÜNLÜK HAYATTA İKİ ŞEKİLDE GÖRÜLÜR. GÖSTERİ İNTİHARI GERÇEK ÖLÜM İNTİHARI

İNTİHAR İntihar davranışı,tüm ölümlerin % 0.6’sını oluşturur. Dünyada her gün yaklaşık bin kişi intihar etmektedir. Erkeklerin kadınlara nazaran daha çok intihar ettikleri saptanmıştır. Erkekler intihar davranışında daha şiddetli metotlar (asılma,kendini silahla vurma gibi ) yeğlerken,kadınların ilaç ve boğulmayı seçtikleri gözlenmiştir.

İNTİHAR ve VÜCUTSAL HASTALIKLAR Yapılan çalışmalara göre intihar gerçekleştirenlerin %50’sinde vücutsal hastalıklara rastlanmıştır. Kanser hastası erkeklerin % 50 sinin teşhis konduktan sonra 1 yıl içinde intihar ile hayatlarını sonlandırabildikleri saptanmıştır. Göğüs ve genital sistem kanseri olan kadınlarda % 70 gibi yüksek bir oranda intihar gözlenmiştir.

İNTİHAR ve VÜCUTSAL HASTALIKLAR 1.Merkezi sinir sistemi hastalıkları: *Epilepsi ( sara hastalığı ) *Kalp,damar hastalığı *Demans ( bunama ) *AIDS vb. Tüm bu rahatsızlıklarda depresyona yüksek oranda rastlanmıştır.

İNTİHAR ve VÜCUTSAL HASTALIKLAR 1.Endokrin sistem hastalıkları: *Cushing hastalığı *Anoreksiya nervosa *Porfiri vb. Bu gruptaki hastalıklarda da duygu-durum bozuklukları çok gözlenmektedir.

İNTİHAR ve VÜCUTSAL HASTALIKLAR 1.Mide-Bağırsak sistemi hastalıkları: *Peptik ülser *Siroz Her iki rahatsızlık ta alkolizm ile beraber daha çok görülmektedir.

İNTİHAR ve PSİKİYATRİK HASTALIKLAR * Psikiyatrik bir rahatsızlığı olanların olmayanlara göre intihar riskinin 3 – 12 kat daha fazla olduğu gözlenmiştir. * İntihar eden kişilerin %70 inde depresyon yada alkolizme rastlanmıştır. * 30 yaş altındaki intiharlarda madde kullanım bozuklukları ve antisosyal kişilik bozukluğu ön plana çıkarken,30 yaş üzerinde ise depresyon ve beyne ait bozukluklar öne geçmektedir.

İNTİHAR ve PSİKİYATRİK HASTALIKLAR DEPRESYON * İntiharın en fazla görüldüğü psikiyatrik rahatsızlıktır. * Özellikle hastada hafifçe iyileşmenin başladığı erken tedavi dönemlerinde ve hastanede yatıp çıkmayı izleyen dönemlerde intihar riskinin daha fazla olduğu belirlenmiştir. * Depresyonun varlığı halinde intihar görülme olasılığı,herhangi bir ruhsal hastalığı olmayanlara göre 30 kat daha fazla bulunmuştur.

İNTİHAR ve PSİKİYATRİK HASTALIKLAR ŞİZOFRENİ * Ortalama %10 oranında intihar davranışına rastlanmaktadır. * Şizofrenik hastalarda intihar daha çok hastalığın ilk yıllarında gözlenmektedir. * Bazen de hastanın halüsünasyonları kapsamında kendisine söylendiğini düşündüğü ” Kendini at,öldür “ şeklindeki emirler neticesinde intiharları gerçekleştirdikleri gözlenmiştir.

İNTİHAR ve PSİKİYATRİK HASTALIKLAR ALKOLİZM * Tüm intihar vakalarının %20 sini oluşturur. * Alkolizme bağlı olarak, erkeklerin kadınlara göre 4 kat daha fazla intihar girişiminde bulundukları gözlenmiştir. * Alkolizm neticesinde kişinin çevresi tarafından desteklenmemesi ( yalnız bırakılması ) ve alışkanlığı müteakip kişide oluşan pişmanlık ve çaresizlik düşünceleri nedeniyle intihar davranışı ortaya çıkabilmektedir.

İNTİHAR ve PSİKİYATRİK HASTALIKLAR KİŞİLİK BOZUKLUKLARI * Antisosyal Kişilik bozukluğunda %5 oranında intihara rastlanmaktadır. * Bu kişilikteki bireylerin daha önceleri de intihar tehdit ve girişimlerine yüksek oranda başvurdukları gözlenmiştir. * Cezaevlerinde genel nüfusa kıyasla 3 kat daha fazla miktarda kişilik bozuklukları sonucu intihar girişimlerine rastlanmıştır.

İNTİHAR ve RİSK FAKTÖRLERİ 1.15-34 yaş grubunda yada 45 yaşın üzerinde olmak. 2.Erkek cinsiyeti. 3.Dul,boşanmış yada eşinden ayrılmış olunması. 4.İşsiz ve maddi problemlerinin olması. 5.Yalnız,içine kapanık ve zayıf bir kişilik yapısına sahip olması. 6.Başarısızlık. 7.Kronik hastalıkların bulunması. 8.Alkol ve diğer uyuşturucu maddelerin kullanımı. 9.Sosyal destek azlığı ve önceden bu tür bir girişimde bulunmuş olması.

İNTİHAR KONUSUNDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR 1.İntihar edenlerin çoğu yaşam ile ölüm arasında kesin bir seçim yapamamışlardır.Bir bakıma ölümle kumar oynarlar ve kendilerini kurtaracak birilerinin varolduğunu bilip,son ana kadar kurtulmayı beklerler. 2.Kendilerini öldürmek isteyenlerin çoğu,yalnızca kısıtlı bir zaman için bu ruh halindedirler,eğer krizden kurtulabilirlerse iyi bir hayat sürerler. 3.İntihar etme niyeti taşıyan kimseler mutsuz kimselerdir.Mutsuzlukları bu kişilerin mutlaka ruh hastası veya psikotik oldukları anlamına gelmez.

İNTİHAR KONUSUNDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR 4.Ölümle sonuçlanan intiharlar,erkeklerde kadınlara göre 3 kat daha fazladır. 5.Erkekler özellikle kendilerini vurarak öldürmeyi,kadınlar ise bu amaçla uyku haplarını kullanmayı tercih ederler.Bununla birlikte intihara başvurma yöntemleri kültürden kültüre farklılıklar gösterebilir. 6.Toplumlarda intihar oranları sosyal çöküntü yıllarında yükselir,refah yıllarında normal kalır ve savaş yıllarında düşer.

İNTİHAR KONUSUNDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR 1.İntihardan söz eden kimseler kendilerini öldürmezler. 2.İntihar eden kişiler kesinlikle ölmek istemektedirler. 3.Bir kez intihar girişiminde bulunan kişilerin bu eğilimi ömür boyu devam eder. 4.Kriz sonrası iyileşme,intihar riskinin sona erdiği anlamına gelir.

İNTİHAR KONUSUNDA DOĞRULAR VE YANLIŞLAR 5.İntihar eğilimi kalıtımsaldır. 6.İntihar hakkında konuşmak kötüdür,insanları intihara yönlendirebilir.

İNTİHAR NEDENLERİ 1.Bireyin,anne baba yada kendisi için çok önemli bir kişi tarafından reddedilme yada terkedilme duygusunu yaşaması ve bu duyguyla baş edememesi. 2.Ailevi problemlerden dolayı oluşan iletişim eksiklikleri 3.Kişinin yaşam güçlükleri karşısında yalnız bırakılması. 4.Ailede birlik ve bütünlüğün ya kısmen bulunması yada hiç bulunmaması. 5Anlayışsız ve düşmanca anne baba tutumlarına maruz kalınması. 6.Ailede intihar edenlerin olması. 7.Depresyon 8.Alkol yada diğer uyuşturucu maddelerin aşırı kullanımı. 9.Bir aile üyesinin yada çok yakın birinin kaybı, sevilen ve ölmüş bir kişiyle tekrar birleşme arzusu.

İNTİHAR NEDENLERİ 10.Uzun süreli ölümcül bir hastalık. 11.Kişinin cinsel kimlik sorunu yaşıyor olması. 12.Yakın zamanda bitmiş çok yakın bir ilişki. 13.Kişinin tamir edilemeyecek bir hatanın kefaretini bu şekilde ödeyeceğini düşünmesi. 14.Büyük zorlamalar getiren yaşantılar ( ekonomik vb.) 15.Bir intihara şahit olmak,kişinin kendini ölen kişiyle özdeşleştirmesi yada medyanın o kişiye övgüler yağdırması. 16.Bilinmeyen nedenler vb.

İNTİHAR BELİRTİLERİ 1.Hayatın erken dönemlerinde evden ve okuldan kaçma varsa, 2.Düzensiz ev yaşamı,evden uzaklaşma yada aileden habersiz bir şekilde dışarıda kalma gibi davranışlarda bulunuyorsa, 3.Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı varsa, 4.İş / Okul yaşamında başarısızlık görülüyorsa, 5.Aşırı depresyondan aşırı mutluluğa geçme gibi duygusal çalkantılar sık sık yaşanıyorsa, 6.Kişi değersizlik,umutsuzluk ve tedirginlik gibi duygularla birlikte,sık sık yaşamın anlamsız olduğunu ifade ediyorsa, 7.Ruhsal bozukluk belirtileri bulunuyorsa, 8.Arkadaşlarını ani bir şekilde değiştiriyorsa,

İNTİHAR BELİRTİLERİ 9.İlişkilerinde çaresizlik ve umutsuzluklarını dile getiriyor, kendisiyle ilgilenilmediğinden, sevilmediğinden ve istenmediğinden yakınıyorsa, 10.İçine kapanma, ilişki kuramama ve toplumsal etkileşimlerden kaçma, özellikle son haftalarda duygusal ilişkilerde kesilme görülüyorsa, 11.Hareket azlığı yada çabuk alevlenme, kendini tehlikeye atma, saldırganlık, artan bir vurucu kırıcılık oluşmuşsa, 12.Vasiyet yazma, sevdiği eşyaları atma veya eşe dosta dağıtma, son düzenlemeler yapma gibi davranışlar gözleniyorsa, Kişinin intihar davranışında bulunma olasılığı önemli ölçüde artmış denilebilir.