Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü Doç.Dr. Kutay Demirkan Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı Başkanı

CDC. Threat Report

Antibiyotik Kullanımında Sorunlar Antibiyotiklerin etkin olmayan dozda verilmesi, Mevcut enfeksiyonun tedavisi için uygun olmayan bir antibiyotiğin seçilmesi, Endikasyonu olmadığı halde antibiyotik başlanması, Uygunsuz sürede kullanılması

Tedavi Süresi Genel olarak akut, karmaşık olmayan enfeksiyonlarda, hasta en az 72 saat ateşsiz ve klinik olarak iyi olana kadar tedaviye devam edilmelidir. Osteomiyelit, endokardit gibi enfeksiyonlar için uzun süre (4-6 hafta) tedavi gereklidir.

Uygunsuz Antibiyotik Tedavi Sonuçları Tedavi başarısızlığı Mortalite, morbidite Yan etkiler Ekonomik yük Direnç!!!

Direnç Gelişimi

Tedaviden Etkin Cevap Alınmaması Yanlış teşhis Uygun olmayan ilaç rejimi Yanlış ilaç seçimi Bakteriyel direnç Enfeksiyona iki veya daha fazla sayıda mikroorganizmanın neden olması

Antibiyotik Seçiminde Göz Önünde Tutulacak Faktörler Hastanın yakın zamanda antibiyotik kullanımı Hastane florası Altta yatan hastalıklar Kültür sonuçları Dirençli patojen için risklerin varlığı – Son 90 gün içinde antibiyotik kullanımı – Yakın zamanda ≥5 gün hastane yatışı – Toplumda antibiyotik direnci olması – İmmunosupresif hastalık veya ilaç kullanımı

McCoy D. The pharmacist's role in preventing antibiotic resistance. US Pharm. 2011;36(7):42-49.

Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Rolü Eğitim (hasta, hemşire, doktor, eczacı, diğer) Antibiyotik tüketiminin izlenmesi Enfeksiyon kontrol komitesinde yer alma Formüler oluşturulması Yeni antimikrobiyalllerin değerlendirilmesi

Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Önemi Enfeksiyöz hastalıklar ekibine eczacının katılımı ile ilaç hatalarının azaldığı, hastanede kalış süresinin kısaldığı, oral tedaviye geçişe yönlenmenin sağlandığı, uygun ilaç seçiminden emin olunduğu, antibiyotiklere bağlı maliyetin azaltıldığı gösterilmiştir.

Eczacılar tarafından antibiyotiklere ilişkin önerilerin ekonomik olarak katkısı değerlendirildiğinde, dahiliye ünitesinde antibiyotik masrafında hasta başına 60 Dolar azalma saptanmıştır. (p<0.01). Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Önemi

Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 1. Adım Mikroorganizmaları Tanımak

Gram Pozitif Koklar Aerobik – Staphylococcus aureus – Staphylococcus epidermis – Streptococcus pyogenes – Streptococcus pneumoniae – Streptococcus viridans – Enterococcus faecium – Enterococcus fecalis Anaerobik – Peptostreptococcus türleri – Peptococcus türleri Gram Pozitif Basiller Aerobik – Listeria monocytogenes – Bacillus anthracis – Corynebacterium türleri Anaerobik – Clostiridium difficile – Clostiridium perfringens – Clostiridium tetani – Propionnibacterium acnes – Actinomyces türleri

Gram Negatif Koklar Aerobik – Neisseria gonorrhoeae – Neisseria meningitidis – Moraxella catarrhalis Gram Negatif Basiller Aerobik – E. coli – Klebsiella pneumoniae – Proteus mirabilis – Serratia marcescens – Pseudomonas aeruginosa – Enterobacter türleri – Haemophilus influenzae – Legionella pneumophilia Anaerobik – Bacteroides fragilis – Fusobacterium türleri

Atipik Mikroorganizmalar Chlamydia türleri (ör: C. pneumoniae) Mycoplasma türleri (ör: M. pneumoniae) Legionella pneumoniae Listeria monocytogenes Mycobacteria tuberculosis Mycobacteria avium Ricketsiae rickettsii Coxiella burnetii Treponema pallidum

Normal Florada Bulunan Mikroorganizmalar Cilt Propionibacteriaceae Staphylococci Streptococci Diphtheroids – Cronybacterium türleri Mide-Barsak Kanalı Bacteroides türleri Clostridium türleri Diphtheroids Enterobacteriaceae Escherichia coli – Klebsiella türleri Fusobacterium türleri Streptococci (anaerobic)

Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 2. Adım Antimikrobiyallerle İlgili Herşeyi Öğrenmek

Antibiyotikler Beta-laktamlar Aminoglikozitler Kinolonlar Makrolidler Linkozamidler Metronidazol Glikopeptidler Oksazolidinonlar Streptograminler Lipopeptidler Tetrasiklinler Kloramfenikol Polimiksinler Sulfonamidler Trimetoprim Rifampisin Nitrofurantoin Antiviraller Antifungaller Antiparazitikler

İlacın Özellikleri Spektrum Farmakolojik özellikler – absorpsiyon, dağılım, metabolizma, eliminasyon Doz ve doz ayarlaması Yan etki Etkileşim (ilaç, besin, alkol, hastalık, bitkisel ürün…)

Helicobacter pylori Makrolidler – Eritromisin – Azitromisin – Klaritromisin

Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 3. Adım Enfeksiyöz Hastalıkların Bulgu ve Belirtilerini Öğrenmek

Belirti ve Bulgular Ateş Beyaz küre sayısında artış Klinik belirtiler – Öksürük – Balgam – Nefes darlığı – … Radyografik Bulgular

İlaç Ateşi Amfoterisin Sefalosporinler Penisilinler Fenitoin Prokainamid Kinidin Karbamezapin Hidralazin Rifampin Streptokinaz Vankomisin

Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 4. Adım Enfeksiyöz Hastalıkların Etkenlerini ve Empirik Tedaviyi Öğrenmek

Avrupa’da Toplum Kökenli Pnömoniye En Sık Neden Olan Patojenler S pneumoniae C pneumoniae Viral Mycoplasma pneumoniae Legionella sp H influenzae G-neg enterobacteria C psittacii Coxiella burnetii Staph aureus M catarrhalis Other Woodhead M. Chest 1998;183S-187S

Dünyada Streptococcus pneumoniae’ ye Dirençli Penisilin ve Makrolidler

Nair GB, Niederman MS. Med Clin N Am 2011: 95;1143–1161