ÜRİNER SİSTEM NONSPESİFİK ENFEKSİYONLARI Prof. Dr. Barış ALTAY

Temel Kavramlar Komplike olmayan enfeksiyon:Yapısal ve fonksiyonel olarak normal üriner sistemde gelişen enfeksiyon Komplike enfeksiyon:Yapısal ve fonksiyonel olarak tedavi etkinliğini azaltacak şekilde normal olmayan üriner sistemde gelişen enfeksiyon

Temel Kavramlar Reenfeksiyon:Üriner sistem dışından her seferinde farklı bir bakterinin sebep olduğu enfeksiyon Bakteriyel persistans:Üriner sistem içindeki bir odaktan kaynaklanan her seferinde aynı bakterinin neden olduğu enfeksiyon

Epidemiyoloji Kadın>Erkek Kadınlarda bakteriüri prevelansı erkeklerin 30 katı Yaş ilerledikçe erkekteki sıklık artmakta 65 yaş üzerinde kadınların en az %20’sinde,erkeklerin en az %10’unda bakteriüri mevcut

Patogenez 1-Asendan Yayılım:En sık neden 2-Hematojen Yayılım:Tbc,renal ve perinefrik abseler 3-Lenfojen Yayılım:Enderdir.Kolorektal,periüretral lenfatiklerle olur 4-Diğer organlardan direkt yayılım:Pelvik abseler,PID,fistüller

Patogenez Organizmalar:Gr(-) bakteriler en sık Virülans faktörleri: bakteriyel adezyon faktörleri endotoksinler AB direnç mekanizmaları

Patogenez Konağa ait faktörler: koruyucu faktörler(yüksek idrar akımı,düşük idrar pH’sı,GAG tabakası vs) yabancı cisim varlığı konjenital anomaliler lokal ve sistemik östrojen varlığı

Risk Faktörleri Obstrüksiyon:BPH,Taş,Dışarıdan bası Cinsel ilişki Gebelik DM KBY İyatrojenik enfeksiyonlar:Kateterizasyon,enstrümentasyon Renal transplantasyon Taş Hastalığı VUR

Sınıflama 1)Kadınlarda komplike olmayan akut alt üriner sistem enfeksiyonları 2)Komplike olmayan akut pyelonefrit 3)Komplike üriner sistem enfeksiyonları ve erkeklerde üriner sistem enfeksiyonları 4)Asemptomatik bakteriüri 5)Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları

Tanı Orta akım idrarı: kültürde 105/ml koloni Radyolojik değerlendirme:fonksiyonel patolojiler düşünüldüğünde yapılmalı DÜSG:taş,amfizematöz pyelonefrit İşeme sistoüretrografisi:VUR USG:renal-perirenal abse,hidronefroz,pyonefroz BT:renal-perirenal abse Radyonükleid tetkikler

Böbreğin Nonspesifik Enfeksiyonları Akut Pyelonefrit Kronik Pyelonefrit Amfizematöz Pyelonefrit Renal Abse(Renal Karbonkül) Perinefrik Abse Ksantogranülomatöz Pyelonefrit

Akut Pyelonefrit Klinik: FM: yüksek ateş yan ağrısı karın ağrısı bulantı-kusma diyare çarpıntı FM: ateş KVAH abdominal hassasiyet

Akut Pyelonefrit LAB:Lökositoz,CRP-Sedim artışı,BFT genelde normal İdrar Kültürü:%80 E.coli Direkt grafide böbrek gölgesinin büyüdüğü,sınırlarının silikleştiği görülebilir USG,BT

Akut Pyelonefrit Ayırıcı Tanı: Pankreatit Akut kolesistit A.Apandisit Divertikülit PID Bazal pnömoni

Akut Pyelonefrit Tedavi: Genel durumu iyi,non-komplike ise kinolon başlanır.72 saatte klinik yanıt varsa tedavi 14 güne tamamlanır Genel durumu kötü,komplike ise hospitalize edilip parenteral tedavi verilir(ampisilin+gentamisin,kinolon veya 3.kuşak sefalosporin) Tedaviye yanıt varsa 1hafta sonunda oral tedaviye geçilir Komplike hastalarda3 hafta,nonkomplike hastalarda 2 hafta tedavi 72 saatte tedaviye yanıt yok ise BT veya USG ile abse,yapısal patolojiler veya obstrüksiyon araştırılmalıdır

Kronik Pyelonefrit Bakteriyel enfeksiyonlar sonucu böbreğin küçük,kontrakte,atrofik hali Patogenezde bakteriyel enfeksiyonlara verilen immun yanıt önemlidir

Kronik Pyelonefrit Klinik: Tedavi: Akut atakta akut pyelonefrit belirtileri İlerlemiş hastalıkta renal fonksiyon kaybı,hipertansiyon,anemi,KBY Tedavi: Antibiyoterapi Obstrüktif olanların cerrahi düzeltilmesi Renal fonksiyonların desteklenmesi

Amfizematöz Pyelonefrit Gaz oluşturan üropatojenler ile oluşan,akut nekrotizan parankimal ve perirenal enfeksiyon Genelde diyabetik erişkin kadın hastalarda görülür Sıklıkla E.coli(klebsiella,proteus da saptanabilir)

Amfizematöz Pyelonefrit Klinik:Ateş,kusma,yan ağrısı Direkt grafide böbrek parankiminde gaz görülebilir USG,BT Tedavi: antibiyoterapi kan şekeri kontrolü perkütan/cerrahi drenaj nefrektomi

Renal Abse(Renal Karbonkül) Herhangi bir enfeksiyon odağından kaynaklanan mikroorganizmaların hematojen yolla böbrek korteksine yerleşmesi ile oluşur En sık kaynak cilt enfeksiyonu ve en sık etken S.aureus

Renal Abse(Renal Karbonkül) Klinik:Ateş,yan ağrısı,septisemi tablosu FM:KVAH,flank kitlesi,flank cildinde kızarıklık-ödem Tanı:BT,IVP,USG,Gallium-67,İndium-111

Renal Abse(Renal Karbonkül) Tedavi: Kültür sonucuna kadar antistafilokokal etkili beta-laktamaza dirençli penisilin grubu AB ile aminoglikozid kombinasyonu Abse drenajı Nadiren nefrektomi

Perinefrik Abse Renal kapsül ve gerota fasyası arasında yerleşen enfeksiyondur.Genelde intrarenal bir absenin bu alana rüptürü ile oluşur Kinik tablo renal karbonkül kadar şiddetli değil

Perinefrik Abse FM:KVAH,flankta kitle,skolyoz görülebilir Tanı:USG,BT,IVP Tedavi: Antibiyoterapi+cerrahi/perkütan drenaj Bazen nefrektomi

Ksantogranülomatöz Pyelonefrit Böbreğin diffüz destrüksiyonuna neden olan,şiddetli kronik enfeksiyondur Genelde taşlı hidronefrotik nonfonksiyone böbrekte görülür En sık etken Proteus ve E.coli

Ksantogranülomatöz Pyelonefrit Klinik:Yan ağrısı,ateş,titreme,düşkünlük FM’de yarıdan fazlasında palpabl kitle Tanı: BT en yararlı tetkik(kesin tanı patolojik) Tedavi:Böbrek koruyucu cerrahi/nefrektomi

Mesanenin Nonspesifik Enfeksiyonları Akut Sistit Kronik Sistit

Akut Sistit E.coli en sık etken(asendan yol) Yenidoğan hariç kadınlarda daha sık Yaşla birlikte sıklığı artar: Kadında-hormonal değişiklikler Erkekte-infravezikal obstrüksiyon

Akut Sistit Klinik: TİT:bakteriüri,piyüri,hematüri İrritatif miksiyon belirtileri(pollaküri,noktüri,dizüri,kötü kokulu idrar yapma) suprapubik ağrı bel ağrısı hematüri urgency TİT:bakteriüri,piyüri,hematüri Semptomatik hastalarda kültürde 102 cfu/ml üreme anlamlı

Akut Sistit Tedavi: Kültüre uygun AB Kadında nonkomplike sistitte 3 günlük trimetoprim-sulfametaksazol(TPM-SHZ) veya 3 günlük kinolon Genç erkekte 7 günlük TPM-SHZ veya kinolon

Kronik Sistit Semptomlar silik veya nonsemptomatik Üst üriner sistem enfeksiyonuna kaynak olabilir Daha uzun süreli AB kullanımı gerekli

Prostatın Nonspesifik Enfeksiyonları Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit Kategori 2:Kronik Bakteriyel Prostatit Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu Kategori 3A:Kronik Nonbakteriyel Prostatit Kategori 3B:Prostadynia

Prostatın Nonspesifik Enfeksiyonları %75-90 gastrointestinal sistem kaynaklı Enterobakteriasea(E.coli,Pseudomonas aeruginosa,Serratia,Klebsiella)ailesinden bakteriler %5-10 gr(+) bakteriler Az miktarda ureaplazma ve klamidya

Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit Klinik: ani yükselen ateş-titreme bel ağrısı perineal ağrı irritatif üriner semptomlar üriner retansiyon artralji kas ağrısı septik tablo Rektal muayenede prostat hassas,sıcak,endüre,sert,abse oluşmuşsa fluktuasyon(+)

Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit Tedavi: Parenteral ikili AB+hidrasyon Üriner retansiyon varsa en uygunu suprapubik sistostomi Abse varsa drenaj

Kategori 2:Kronik Bakteriyel Prostatit İrritatif ve obstrüktif üriner belirtiler(+) Muayenede duyarlılık yok,septik tablo yok Prostatik masajla alınan kültürlerde üreme görülür Tedavi: 3 aya kadar sürebilen AB tedavisi(TPM-SHZ,kinolonlar,indanil karbenisilin,doksisiklin) prostat masajı cerrahi

Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu İrritatif ve obstrüktif işeme semptomları Perineye,suprapubik bölgeye,penise,testislere,sırta vuran ağrı

Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu Tedavi: Kategori 3A:Kronik Nonbakteriyel Prostatit uzun süreli AB,fitoterapi,alfa blokör,antiinflamatuar,cerrahi,mikrodalga ısı Kategori 3B:Prostadynia analjezik-antiinflamatuar,alfa blokör,cerrahi,psikolojik destek

Skrotal Enfeksiyonlar Akut Epididimoorşit

Akut Epididimoorşit Etken: 35 yaş altında,cinsel aktif erkeklerde klamidya ve neisseria türleri Yaşlı ve çocuklarda koliform bakteriler

Akut Epididimoorşit Klinik: FM: skrotal ağrı-şişlik ateş skrotal kızarıklık FM: testis sert ve duyarlı skrotal elevasyonla ağrının azalması(Phren belirtisi) epididimoorşiti testis torsiyonundan klinik olarak ayırmada önemli

Akut Epididimoorşit Komplikasyonlar: abse oluşumu testiküler enfarkt kronik ağrı gelişimi infertilite

Akut Epididimoorşit Tedavi: Antibiyotik Analjezik-antiinflamatuar Skrotal elevasyon Soğuk uygulama