MAHALLİ İDARELERİN MALİ ÖZERKLİĞİ Mehmet SARITAŞ Muhasebat Genel Müdürü 11 Aralık 2013 ANKARA

SUNUM PLANI I- MALİ ÖZERKLİK II- MEVCUT DURUM ANALİZİ III- MALİ ÖZERKLİĞE KATKI VEREN HUSUSLAR

MALİ ÖZERKLİK İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

II- MEVCUT DURUM ANALİZİ

RAKAMLARLA MAHALLİ İDARELER Mevcut Durum 6360 sayılı Kanuna Göre BELEDİYELER Belde Belediyeleri 1.977 394 Büyükşehir Belediyeleri 16 30 Büyükşehir İlçe Belediyeleri 143 519 İlçe Belediyeleri 749 400 İl Belediyeler 65 51 DİĞER MAHALLİ İDARELER Belediye Bağlı İdareleri 19 İl Özel İdareleri 83 53 3.052 TOPLAM 1.466

Son yıllarda mahalli idarelerin sundukları hizmetlerde çeşitlilik artmıştır. İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MAHALLİ İDARE BÜTÇE GİDERLERİ Milyar TL İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MAHALLİ İDARE BÜTÇE GİDERLERİNİN GSYH’YE ORANI (%)

MAHALLİ İDARE BÜTÇE GELİRLERİ M i l y a r TL İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MAHALLİ İDARE BÜTÇE GELİRLERİNİN GSYH’YE ORANI (%) İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MAHALLİ İDARE BÜTÇE GELİR, GİDER VE DENGESİ M i l y a r TL İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

YILLAR İTİBARIYLA MAHALLİ İDARE GELİRLERİ İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MAHALLİ İDARE BÜTÇE GELİRLERİNİN YÜZDE DAĞILIMI İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MERKEZİ YÖNETİMDEN AKTARILAN PAYLARIN GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNE ORANI (Milyar TL) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (T) 2014 (T) Mahalli İdare Payları 4,7 5,4 7,9 10,1 10,9 13,3 16,0 17,5 21,2 25,3 27,9 32,5 38,6 Genel Bütçe Vergi Gelirleri 60,4 82,5 100,4 119,6 137,5 152,8 168,1 172,4 210,6 253,8 278,8 325,1 348,4 Paylar/Vergi Gelirleri (%) 6,5 8,5 8,7 9,5 10,0 11,1 İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MERKEZİ YÖNETİMDEN AKTARILAN PAYLARIN GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNE ORANI (%) İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

6360 SAYILI KANUN MAHALLİ İDARE PAYLARINI NASIL ETKİLİYOR? Milyar TL   Mevcut Oran 6360 sayılı Kanuna Göre Oran Büyükşehir B. % 5 % 6 Büyükşehir İlçe B. % 2,50 % 4,50 Diğer Belediyeler % 2,85 % 1,50 İl Özel İdareleri % 1,15 % 0,50 TOPLAM Mevcut Pay (2013 -T-) (A) 6360 s. Kanuna Göre (2014 yılı tümü -T- ) (B) FARK C = B-A 11,4 17,2 5,8 8,1 15,7 7,6 9,3 5,2 (-4,1) 3,7 1,7 (-2,0) 32,5 39,8 7,3 6360 s. Kanuna Göre (2014 yılı 3 aylık kıst -T-) (D) FARK E = D-A 16,0 4,6 13,9 5,8 6,4 (-2,9) 2,3 (-1,4) 38,6 6,1 İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

ÖZ GELİRLERİN DAĞILIMI (2012) Mahalli İdareler Belediyeler İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

BELEDİYE VERGİ GELİRLERİ Tahakkuk ettirilen verginin ne kadarının tahsil edildiği önemlidir. İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır. Kamu Payları hariç Belediyelerin ikinci en önemli gelir kaynağı vergi gelirleridir.

MERKEZİ YÖNETİM VE MAHALLİ İDARE VERGİ GELİRLERİNİN TAHSİLAT/TAHAKKUK ORANLARI(%) İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MÜLKİYET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERİN TAHSİLAT/TAHAKKUK ORANLARI (%) İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MAHALLİ İDARELERDE TEŞEBBÜS VE MÜLKİYET GELİRLERİ Mahalli idarelerin en önemli gelir kaynaklarının başında teşebbüs ve mülkiyet gelirleri gelmektedir. İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır. Su ve ulaşım hizmetlerine ilişkin gelirler ile taşınmaz kira gelirleri teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin önemli kısmını oluşturmaktadır.

GENEL BÜTÇE VE MAHALLİ İDARELER TEŞEBBÜS VE MÜLKİYET GELİRLERİNİN TAHSİLAT/TAHAKKUK ORANLARI (%)

BELEDİYE BORÇ VE BÜTÇE GELİRLERİNİN SEYRİ Milyar TL (Milyar TL) 2008 2009 2010 2011 2012 Borçlar 31,0 35,0 43,1 42,0 45,3 Bütçe Gelirleri 25,7 26,8 34,2 40,7 45,1 Borçlar / Bütçe Gelirleri (%) 1,20 1,30 1,26 1,03 1,00

MAHALLİ İDARE RAPORLARI, MALİ BÜYÜKLÜĞÜN GERÇEK RESMİNİ GÖSTERİYOR MU? İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

(A) Belediyesinin öz geliri 100 TL iken, şirket geliri 380 TL’dir. BELEDİYELERİN MALİ BÜYÜKLÜĞÜNE İLİŞKİN ÇARPICI ÖRNEKLER 2012 yılında 13 adet belediyenin, öz gelirinden fazla şirket geliri vardır (A) Belediyesinin öz geliri 100 TL iken, şirket geliri 380 TL’dir. İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

III- MALİ ÖZERKLİĞE KATKI VEREN HUSUSLAR

MERKEZİ YÖNETİMİN, MAHALLİ İDARE MALİ ÖZERKLİĞİNE YAPTIĞI DİĞER KATKILAR Bazı büyük ulaştırma yatırımları genel bütçe tarafından üstlenildi. Sokak aydınlatma giderleri %90 oranında genel bütçeden ödeniyor. İhtiyaç fazlası personel genel bütçeli idarelere aktarıldı. İlk Kanun; 26/1/1925 tarihli ve 549 sayılı «Ziraat Müesseselerine Sabit Sermaye Vaz’ına Dair Kanun» (969 sayılı Kanuna dönüştü) 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu … 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun - 40. maddesinde Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usullerin kanunla düzenleneceği; - Geçici 2. maddesinde ise kanun çıkarılıncaya kadar yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır. (3046’ya göre kurulup halen faaliyet gösteren iki işletme bulunmaktadır.) 1999 yılında kurumların farklı muhasebe yönetmelikleri yürürlükten kaldırılarak Bakanlığımızca bütün işletmeleri kapsayan muhasebe yönetmeliği yayımlandı. 5018 s. Kanunun geçici 11. md. göre 2007 yılında Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yayımlandı. Bakanlığımızın uygun görüşü üzerine çıkarılan işletme yönetmeliklerinde faaliyet alanları, gelir, gider ve sermaye ile yönetimlerine ilişkin hükümler yer almaktadır.

MALİ ÖZERKLİĞE KATKI SAĞLAYACAK ÖNERİLER Mahalli idare özgelirlerinin (vergi/teşebbüs ve mülkiyet gelirleri) tahsilat oranları arttırılabilir. Kamu – özel işbirliği uygulaması daha etkin kullanılabilir. Giderlerde tasarruf sağlayıcı tedbirler alınabilir. Uluslararası hibelere yönelik projeler geliştirilebilir. Arsa üretiminde etkinlik sağlanabilir.

TEŞEKKÜRLER