YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ YAPI İŞLETMESİ ANABİLİM DALI STRATEJİK PLANLAMA

STRATEJİ NEDİR? KÖK: STRATEGOS (Yunaca general) Prof. Michael Everett PORTER (Harvard Üniversitesi İşletme Bölümü Ekonomi ve Yönetim Bilimleri): Strateji, farlı aktiviteleri bir arada içeren özgün ve değerli bir konumun yaratılmasıdır.

STRATEJİ NEDİR? Prof. Henry MINTZBERG (McGill Üniversitesi Yönetim Çalışmaları)’e göre strateji; geçmişten gelen bazı özelliklerin veya gelecekte yapılması amaçlanan şeylerin bir bileşimidir. Daha çok değişen öğeler ile ilgili bir kavramdır ve genellikle tartışmalar, fikir alışverişleri gibi gelişmeler sonrasında ortaya çıkar. Planlama süreci ise formüle edilmiş bir süreçtir. Burada vurgulanmak istenen, stratejilerin hesaplanan veya beklenen sonuçlara yönelik olarak değil de değişen şartları göz önünde bulundurarak uygulandığıdır.

STRATEJİ NEDİR? MINTZBERG stratejiyi, bir karar ve eylem süreci içinde oluşan şema olarak tanımlamaktadır. Bu şema 5P stratejisi olarak isimlendirilir.

STRATEJİ NEDİR? MINTZBERG: Stratejiyi tanımlayan 5 P. PLAN POSITION PATTERN PERSPECTIVE PLOY PLAN KONUM DESEN BAKIŞ AÇISI DALAVERE

STRATEJİ NEDİR? 5 P Plan: Hangi amaca, nasıl, ne zaman, hangi olanakları kullanarak ve hangi yöntemlere başvurarak ulaşılacağını saptamak. Position: Çevrede bir yere yerleşmek veya konuşlanmak. Pattern: Birbirini izleyen ve tamamlayan eylemler. Perspective: Yöneticilerin çevrelerini nasıl gördüğüne ve gelişen olayları nasıl yorumladığına bağlı olan bakış açısı. Ploy: Manevra veya rakibi şaşırtacak bir mesaj yollamak.

STRATEJİ NEDİR? 5 P Örnek: Honda firması, 1946 yılında motosiklet motoru üretmek için kurulan bir firmadır ve kendi ülkesi Japonya pazarında hem 250cc ve 350cc hacimli motorlar hem de 50cc’li küçük motorlar sınıfında lider durumundadır. 1959 yılına gelindiğinde, dünya çapında bir marka haline gelmek için ilk adımını atmış ve Amerikan pazarına açılmaya karar vermiştir. Bunu süreçte 5 P öğelerini şöyle kullanmıştır;

STRATEJİ NEDİR? 1) Plan: Motosiklet anlamında Japonya pazarının dışında marka haline gelebilmek için, motosiklet meraklılarının en yoğun olduğu Amerika Los Angeles’da 1959 yılında bir temsilcilik açmak ve 250cc ve 350 cc’li motosikletlerin satışını yapmak. 2) Ploy: Büyük kapasiteli motor satışlarının istenilen seviyede olmamasından sonra bir manevra yapılır ve herşeyi büyük ve konforlu seven Amerika’lılara, Japon pazarında büyük sükse yapmış 50cc’li motosikletlerin satılmasına karar verilir. Pazara ilk girişte yüksek cc’li motosikletlerin tercihinden sonra böyle bir manevra rekabet içinde avantaj sağlayabilecektir.

STRATEJİ NEDİR? 3)Pattern: Bu karardan sonra satışları daha iyi hale getirecek başka bir ağ yapısı ve kanal aranır. Küçük motorlu motosikletlerin satışında istenilen hacmin yakalanmasında geleneksel motor bayileri yerine toptancı kanalı keşfedilmiştir. Katalogla satış firması sears & roebuck ile bu iş için anlaşılır. 4)Position: Böylece henüz motor meraklısı olmamış ve tercihleri oluşmamış, kısacası; daha dokunulmamış dev bir pazara konuşlanılmıştır.

STRATEJİ NEDİR? 5) Perspective: Japon yöneticilerin kısa süreli bir satış başarısızlığından sonra çevreyi doğru yorumlamaları ve hızlı reaksiyon vermeleri sonucu dört sene içinde Amerika’da satılan her iki motordan birisi Honda olmuştur. Honda’nın başarısının geleneksel yorumu, bu firmanın dahiyane bir strateji ile motor sektörüne yeni bir tanım getirdiğidir. Gerçekte ise Honda’nın planlanmış stratejisi nerede ise bir felaket idi. Başarıyı getiren strateji, planlanan değil, fakat beklenmedik gelişmelere gösterilen akıllı uyumun sonucuydu. Japonlara tanınacak prim, oluşan duruma uymakta gösterdikleri çeviklik ve bunu uygulamakta gösterdikleri enerjidir.

STRATEJİ NEDİR, neden önemlidir? “Stratejisi olmayan bir kurum dümeni olmayan bir gemi gibidir.”

STRATEJİ topa nasıl vurduğunuz ile ilgilidir!!! ÜRÜN VEYA HİZMET RAKİP PAZAR/HEDEF KURUM Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ 12

STRATEJİ NEDİR, NE DEĞİLDİR? Strateji, başarılı olanı taklit etmek değil, farklı olanı yaratmaktır.. Strateji, bir planlama süreci değil, yaratma sürecidir... Strateji, geleceğe dönük öngörüler yapmak değil, sağlıklı öngörüler doğrultusunda geleceği yönlendirebilmektir... Strateji, değişime kolaylıkla adapte olabilecek beceriyi geliştirmek değil, değişime liderlik etmektir...

STRATEJİ NEDİR, NE DEĞİLDİR? *Strateji, bir yarışta en başarılı olmak üzere performansı arttıracak teknikleri geliştirmek değil, kolaylıkla birinci olunabilecek yarışı seçmektir... Strateji, her ne olursa olsun farklı birşeyler yaratmak değil, vizyonumuz, misyonumuz ve ilkelerle uyumlu olarak seçilmiş değerlerimize sadık kalmak üzere başarılı olmaktır.

Sun Tzu Ben savaşırken herkes taktiklerimi görebilir; fakat hiç kimse asıl zaferin kaynağı olan stratejiyi göremez. Başkasını ve kendini bilirsen, yüz kere savaşsan tehlikeye düşmezsin; başkasını bilmeyip kendini bilirsen bir kazanır bir kaybedersin; ne kendini ne de başkasını bilmezsen, her savaşta tehlikedesin

STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ DURUM ANALİZİ NEREDEYİZ? MİSYON VE İLKELER NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ? VİZYON AMAÇLAR VE HEDEFLER STRATEJİLER GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERE NASIL ULAŞABİLİRİZ? FAALİYETLER VE PROJELER İZLEME BAŞARIMIZI NASIL TAKİP EDER VE DEĞERLENDİRİRİZ? PERFORMANS ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ

STRATEJİ SÖZLÜĞÜ TERİM TANIM ÖRNEK MİSYON Temel değerler ve paydaşların beklentileri doğrultusunda öne çıkan amaçlar. Sağlıklı ve formda olmak VİZYON VEYA STRATEJİK NİYET Gelecekte arzu edilen konum veya durum 2014 avrasya maratonunu koşmak AMAÇ Genel niyet ifadesi Kilo vermek ve kasları kuvvetlendirmek HEDEF Amacın daha kesin ve detaylı bir ifadesi Ocak ayına kadar 5 kilo vermek ve seneye maraton koşacak duruma gelmek ÖZGÜN KAYNAKLAR VE UZMANLIK ALANLARI Rekabet avantajı sağlayacak kaynaklar, yöntemler veya beceriler. Yakınlarda bir spor salonu bulunması, destekleyici yapıda bir aile ve arkadaş çevresi, geçmişte başarılı sonuçlanmış bir zayıflama diyeti tecrübesi STRATEJİLER Uzun vadeli yönlendirme Destekleyici bir kulübe katılmak (örn. Koşu kulübü), düzenli egzersiz yapmak, yerel maratonlarda yarışmak, uygun bir diyet programına bağlı kalmak. KONTROL Stratejiler ve faaliyetlerin etkinliğini değerlendirmek, gerekli görüldüğünde revize etmek. Kaybedilen kiloyu, koşulan kilometreyi ve süreyi takip etmek, beklenen düzeyde ise plana devam etmek, değil ise başka startejiler veya faaliyet planları belirlemek.

STRATEJİ GÜÇLÜ ve ZAYIF özelliklerin, DIŞ TEHDİTLER ve PAZAR FIRSATLARI ile nasıl başa çıkacağıyla ilgilidir. SWOT MATRİSİ

Bir kurumun; Stratejik Planlama, İç veya dış değerlendirme sonuçlarına göre Zayıf ve güçlü yönlerini, önündeki fırsat ve tehditleri belirlemesi, Bunların ışığında kalitesini geliştirecek olan stratejilerini oluşturması, Bu stratejileri ölçülebilir hedeflere dönüştürmesi ve Performans göstergelerini belirleyerek onları sürekli izlemesi sürecidir.

Misyon ve vizyon belirlenmeli daha çok bugünün amacıyla, iş felsefesiyle ve şirket kültürüyle İlişkilidir. MİSYON Misyon, kurumun izlemeyi seçtiği özel bir yoldur . Misyon, çalışanların işlerine hayat verecek enerjiye sahiptir. Misyon , amaçlar, ve vizyona ulaşmak için gereken stratejilerdir. Misyon, yöneticilere ve personele çalışmalarında rehberlik eder. Misyon, ortak bir hedefe doğru yol alan insanları bir araya getirecek temel unsurdur. Misyon , düzenli olarak gözden geçirilmelidir. Misyon, kurumun başarısına yönelik bir beklenti barındırır. Prof. Dr. Esin Can Mutlu ‘nun ders notları

MİSYON TANIMLANIRKEN Geçersiz duruma Başarılması güç geldiğinde değiştirilmelidir. Başarılması güç bir hayal düşünülmelidir. Her duruma göre yeniden tarif edilmeyen bir konum dikkate alınmalıdır. Ulaşılması zor bir hedef tanımlanmalıdır. Prof. Dr. Esin Can Mutlu ‘nun ders notları

Kurum misyonu belirlenirken aşağıdaki sorulara cevap aranmalıdır. Kurumun karakterini belirleyen nedir ? Bugün ne durumdayız?    Gelecek için arzularımız nedir? Ne yapmaktayız? Amaca nasıl ulaştırılacaktır ? Görevimiz nedir? Bizi ayıran özellikler nelerdir?    Kim için yapmaktayız? Asli yeterlilik alanımız nedir? Nasıl ve neden yapmaktayız? Neden varız ? Prof. Dr. Esin Can Mutlu ‘nun ders notları

VİZYON Yeni şeylerin başarılmasını sağlayan bir dinamik oluşturur . Vizyonlara ulaşıldığında, yerlerini yenilerine bırakır. Bağlılık duygusu oluşturur, çalışanları ve tedarikçileri motive eder. Bugün bulunulan ve gelecekte olmak istenilen yerin net ifadesidir . Liderlerin , gücünün kaynağı ve kapasitesidir. Paydaşlara, gelecekle ilgili verilmiş sözdür. Çalışanlara, hedefe ulaşma yolunu gösteren bir haritadır. Prof. Dr. Esin Can Mutlu ‘nun ders notları

Vizyon çalışanlar tarafından bilinmeli ve benimsenmelidir. Çalışan iki işçiye ne yaptıkları sorulmuş: - Harç karıyorum. Gökdelen inşaa ediyorum. Prof. Dr. Esin Can Mutlu ‘ nun ders notları

(STRATEGIC POSITIONING) STRATEJİ FORMULÜ SWOT analizi yapılmalı. Bunun için, Güçlü ve zayıf yanlar belirlenmeli (Strengths and Weaknesses) Tehditler ve Fırsatlar belirlenmeli (Opportunities and Threats) STRATEJİK KONUMLANMA (STRATEGIC POSITIONING)

Prof. Dr. Esin Can Mutlu ‘nun ders notları

SWOT DEĞERLENDİRMESİ +, -, 0 SWOT MATRİSİ FIRSATLAR TEHDİTLER Fırsatlar Tehditler 1 2 3 Güçlü Yönler Zayıf Yönler SWOT MATRİSİ FIRSATLAR TEHDİTLER GÜÇLÜ YÖNLER +, -, 0 ZAYIF YÖNLER

STRATEJİK YETENEK DEĞERLENDİRMESİ Beklenti ve Amaçlar Kaynaklar ve Yetkinlikler KAYNAKLAR VE YETKİNLİKLER Çevre Stratejik Konum Kurumsal Düzeyde Stratejiler Stratejik Seçimler Faaliyet Stratejisi Organizasyon Etkinleştirme İş Stratejileri Gelişme Yön ve Yöntemleri Değişiklikleri Yönetme Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ

STRATEJİK YETENEĞİ ÖLÇMEK İÇİN.... KAYNAKLARIMIZ NEDİR? BİZİ RAKİPLERİMİZDEN FARKLI KILAN NEDİR? EN BAŞARILI OLDUĞUMUZ AKTİVİTELER NELERDİR? (STRENGTHS) BAŞARISIZLIĞIN VE DÜŞÜK REKABET AVANTAJININ SEBEBİ NEDİR? (WEAKNESSES)

KAYNAKLAR FİZİKSEL KAYNAKLAR İNSAN KAYNAKLARI FİNANSAL KAYNAKLAR ENTELEKTÜEL KAYNAKLAR (INTELLECTUAL CAPITAL)

KAYNAKLAR, YETNEKLER VE REKABET AVANTAJI Rakiplerle aynı veya Taklidi kolay Rakiplerden iyi ve Taklidi zor Kaynaklar Eşik Kaynaklar Özgün Kaynaklar Yetkinlikler Eşik Kaynaklar Temel Yetkinlikler HAYATTA KALMAK İÇİN GEREKLİ ÜSTÜN OLMAK İÇİN GEREKLİ Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ

Uzmanlık Alanı (Core competency) Paydaşların gözünde, sunulan hizmetin değerinin altını çizen bir aktivite veya süreç olmalıdır. Rakiplerden daha iyi olunmalıdır. Sağlam ve taklit edilmesi zor olmalıdır.

FIRSATLAR VE TEHDİTLER GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER FIRSATLAR VE TEHDİTLER REKABET STRATEJİSİ İÇ FAKTÖRLER DIŞ FAKTÖRLER ANAHTAR UYGULAMACILARIN KİŞİSEL DEĞERLERİ DAHA GENİŞ TOPLUMSAL BEKLENTİLER Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ

ÖRNEK: GAMA MİSYON GERÇEK BİR DÜNYA ŞİRKETİ GİBİ BÜYÜMEK VİZYON İNŞAATTA SÜREKLİ İYİLEŞTİRME, KALİTE VE MÜŞTERİ MEMNUNİYETİNE DAYANAN, ÖNDE GELEN UZMAN BİR KÜRESEL ŞİRKET OLMAK HEDEF DEVAMLI BÜYÜME, YENİ GİRİŞİMLERE KATILIM YOLUYLA HİZMETLERİN YELPAZESİNİ GENİŞLETME, ULUSLARARASI KAPASİTE ARTIRIMI UZMANLIKLAR ENDÜSTRİYEL TESİSATIN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞUNDA ANAHTAR TESLİMİ YAPILARDA DENEYİM VE YETERLİLİK, DÜNYA ÇAPINDA İYİ BİR ÜRÜNE SAHİP OLMAK, KÜRESEL ŞİRKET AĞI, FİNANSAL KAYNAKLAR STRATEJİLER ULUSLAR ARASI BİRLEŞMELER, SÜREKLİ GELİŞİME ODAKLANMA, ÇEVREYİ KORUMAK İÇİN BİR SİSTEM, KALİTE GÜVENCESİ, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ, İLERİYE DÖNÜK ÇEVRE İZLEME, GELİŞTİRİLMİŞ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ

Kaynak: Turkish Infrastructure Report (Q2 2005)

KONUT PROJELERİ YAPAN KÜÇÜK ÖLÇEKLİ İNŞAAT ŞİRKETİ Güçlü yanlar Çevresel faktörler: Fırsatlar ve Tehditler Hasar görmüş yapıların rehabilitasyonu Yatırımcılara verilen teşvikler Geoteknik mühendisliğine yoğun talep Politik istikrarsızlık Konut sektöründe yeni rakipler Teknik kapasite + Tecrübeli çalışanlar Güçlü ilişkiler Şirket repütasyonu (şöhret) Maliyet avantajı Zayıf yanlar Konut projelerine odaklı - Düşük finansal kaynaklar Düşük yönetsel kapasite Tedarikçilerle zayıf ilişkiler Politik tanışıklıklar az

ÇALIŞMA : ŞİRKET-A Yaş: 20 yıl Bitirilen iş: Ulusal pazarda 500 milyon $. Uluslar arası tecrübe yok. Aşama: Büyümede Kurum yönetimi tipi: Aile şirketi İş çeşitleri: Öncelikle konut ancak bunu küçük alt yapı işleri de izliyor. Uzmanlık: Toplu konut projeleri Müşteri: 90% işveren, 10% kamu Diğer aktiviteler: Turizm (5 yıldızlı otelleri var) Şirket hedefi: Kısa vadeli kârı maksimize etmek (uzun vadeli hedeflerden çok kısa vadeli hedefler) Ana strateji: Düşük maliyet En güçlü yanı: Finansal kaynak ve ilişkiler En zayıf yanı: Yönetsel tecrübe eksikliği

Swot matrisi Konut sektöründe tecrübe Finansal kaynaklar GÜÇLÜ FIRSAT Konut sektöründe tecrübe Finansal kaynaklar Hızlı inşaat, düşük maliyet İşverenlerle kuvvetli ilişkiler (hükümet) ZAYIF TEHDİT Yönetsel kapasite (profesyonel yönetim tecrübesinde eksiklik) Pazarlamada zayıf Uluslar arası tecrübe yok Kalite sertifikasyonu yok

Kaynak Yapı İşletmesi Anabilim Dalı ders notları, ODTÜ Prof. Dr. Esin Can Mutlu’ nun ders notları