FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir. Hücre bölünmesi ile yeni hücreler oluşmakta ve hücre sayısı artmaktadır. Hücre Bölünmesinin Nedenleri Sitoplazma- çekirdek oranının bozulması Hacim-yüzey oranının bozulması Çekirdekten bölünme emrinin verilmesi

HÜCRE BÖLÜNMESİ FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Mitoz Bölünme (vücut hücrelerinde gerçekleşir) Mayoz Bölünme (eşey ana hücrelerinde gerçekleşir)

! FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Mitoz Bölünmenin Amacı Düşüp yaralandığımızda bir süre sonra yaralarımız nasıl iyileşiyor? Baharda budanan dallardan yeni dallar nasıl oluşuyor? Mayalanma için kullanılan bir kaşık yoğurt bir litre sütün yoğurda dönüşmesini nasıl sağlayabiliyor? ! Bu olayların sebebi mitoz bölünmedir. Mitoz Bölünmenin Amacı Tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise büyümeyi, gelişmeyi, yıpranan dokuların onarılmasını ve ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlamaktır.

Mitoz Bölünmenin Özellikleri FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Mitoz Bölünmenin Özellikleri Vücut hücrelerinde görülür. Ancak, sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, alyuvarlar, gözün retinasındaki özelleşmiş hücreler gibi bazı hücreler bir süre sonra bölünme yeteneklerini kaybederler.

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ 2. Tek hücrelilerde çoğalmayı sağlar.

Çok hücrelilerde; FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Eşeysiz üreme Büyüme ve gelişme Yenilenmeyi sağlar.

2n 2n 2n FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ 3. Bir hücreden mitoz bölünme ile 2 yavru hücre oluşur. 4. Oluşan yavru hücrelerin birbirleriyle ve ana hücreyle genetik yapıları aynıdır. 5. Oluşan hücrelerin kromozomlarının sayısı ve yapısı değişmez, aynı çeşit organellere sahiptirler. Ancak hücre büyüklükleri, organel sayıları ve sitoplazma miktarlarında farklılıklar oluşabilir. 6. Kalıtsal çeşitlilik yoktur. 2n 2n 2n

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ 7. Hayat boyu devam eden bir olaydır. 8. Oluşan hücreler belli bir büyüklüğe ulaştığında tekrar mitoz bölünme geçirebilir. 9. Mitoz bölünme başlamadan önce hücre bölünmeye hazırlık dönemi geçirir. 10. Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi olarak birbirini takip eden evreler gerçekleşir. 11. Sinaps, tetrat ve parça değişimi görülmez. 12. Hücrelerin kontrolsüz bölünmesi kanserleşmeye neden olur.

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Mitoz Bölünme Evreleri Mitoz, çekirdek bölünmesiyle başlayan ve birbirini takip eden evrelerden oluşur. Bölünmeye Hazırlık Döneminde: 1- Hücre büyür ve bölünme büyüklüğüne ulaşır. 2- Hücredeki kalıtsal madde iki katına çıkar, DNA kendini eşler. 3- Yaşamsal faaliyetler hızlanır. 4- Sentrozom kendini eşleyerek sentriolleri oluşturur. (Bitki hücresinde sentrozom eşlenmesi görülmez.)

Çekirdek bölünmesi FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ - Çekirdek zarı ve çekirdekçik erimeye başlar. - Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom halini alır. - Kromozomlardan kardeş kromatidler oluşur. Sentrioller birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilir. Aralarında iğ iplikleri oluşur.

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ - Kromozomlar sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ortasında tek sıra halinde dizilirler. (Canlılarda kromozom sayısı bu evrede tespit edilir.)

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ -Sentromer bölgelerinden birbirine tutunan kardeş kromatidler birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilirler. Kromozom sayısı ve yapısı aynı hücrelerin oluşmasını sağlayan bu kardeş kromatidlerin ayrılması olayıdır.

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ - Çekirdek zarı ve çekirdekçik yeniden oluşmaya başlar. - Kromozomlar kromatin iplik halini alır. - İğ iplikleri kaybolur.

Sitoplazma bölünmesi: FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Sitoplazma bölünmesi: Hayvan hücrelerinde boğumlanma ile, bitki hücrelerinde hücre çeperinden (hücre duvarı) dolayı ara lamel (ara plak) oluşumu ile sitoplazma bölünmesi tamamlanır.

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Yapı Hayvan hücrelerindeki mitozda Bitki hücrelerindeki mitozda Sentrozom Sentrozom eşlenmesi olur. Sentrozom eşlenmesi olmaz. İğ iplikleri Sentrozom tarafından oluşturulur. Sitoplazmadaki proteinlerce oluşturulur. Sitoplazma bölünmesi Boğumlanarak ikiye ayrılır. Ara lamel oluşumu ile ikiye ayrılır.

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Kromozom sayısı 94 olan bir hücre arka arkaya 3 mitoz bölünme geçiriyor. Bu bölünme sonucunda kaçar kromozomlu kaç hücre oluşur? Mitoz bölünme sonucu kromozom sayısı değişmez. Kromozom sayısı =94 Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden 2 hücre oluşur. 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2n 2 x 2 x 2 = 8 hücre

! FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden aynı kalıtsal bilgiye sahip 2 hücre oluşur. Mitoz bölünme tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde ise eşeysiz üremeyi, büyümeyi, gelişmeyi ve yenilenmeyi sağlar.