Kuhn ve Bilimsel Devrimler Serhat İrez

Thomas Kuhn Thomas Kuhn (1922-1996) Amerikalı fizikçi ve bilim tarihçisi

Bilimsel Devrim 1962 - The Structure of Scientific Revolutions (Bilimsel Devrimlerin Yapısı) Bilimin sosyal ve psikolojik yönü

Bilim ve paradigma Paradigma kavramı Kuhn’un bilim tanımında önemli bir yer tutar. Terim olarak Kuhn'un kullanmasından önce Herodot, Platon, Aristo'da geçer. Ancak bilinen kesin anlamına ve bilim felsefesindeki tartışmasız konumuna Kuhn ile ulaşmıştır.

Bilim ve paradigma Kuhn Bilimsel Devrimlerin Yapısı kitabında paradigma kavramını 21 farklı anlamda kullanmıştır. Esas olarak, bir bilim çevresine belli bir süre için egemen olan model, anlamını verir.

Bilim ve paradigma Kuhn’a göre paradigma, bilim topluluğunun çalışmalarında örnek aldığı model, yine bilim topluluğunun paylaştığı bütün değerler ve alışkanlıklardır. Bilim adamlarının hangi deneyleri nasıl yapacaklarını, hangi sorunları öncelikli kabul edeceklerini, hangi soruları soracaklarını belirleyen şey sahip oldukları paradigmalardır.

Bilim ve paradigma Belirli bir paradigmaya sahip olmayan bir bilim adamı olguları bir araya bile getiremez, çünkü paradigmanın olmadığı yerde bilimin gelişmesini sağlayan tüm olgular eşit derecede önceliklidir. Bir olgunun diğerlerinin içinden seçilimi ise bu paradigma sayesinde olur.

Bilim ve paradigma Newton mekaniği, Copernicus’un güneş merkezli sistemi, evrim teorisi ya da herhangi bir kuram paradigma olabilir.

Bilim-bilim olmayan Bilim olan ve bilim olmayan paradigma varlığı ile ayırt edilir.

Bilim-bilim olmayan Herhangi bir alan bir paradigma yokluğunda sadece dağınık bir dizi faaliyete sahiptir ve bilim sayılmaz (ilkin bilim) Bu düzensiz faaliyetler ancak bir paradigma etrafında düzenli ve tutarlı hale gelirler ve alan bilim niteliği kazanır.

Bilimde değişim Bilimde değişim paradigma kayması şeklinde olur. Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilimde değişim Normal Bilim Dönemi Paradigma içinde eğitim Paradigmaya itaat Bilim = bulmaca çözme Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilimde değişim Bunalım Anomalilerin ortaya çıkması (paradigmanın açıklayamadığı durumlar) Belirli bir seviyeye kadar anomaliler göz ardı edilir. Ancak anomaliler artarsa paradigmaya güven sarsılmaya başlar Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilimde değişim Olağanüstü bilim dönemi Paradigma bağlayıcı olmaktan çıkar Kargaşa dönemi Bilim insanlarının esas uğraşısı: Yeni teori arayışı Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilimde değişim Bilimsel devrim Yeni paradigmanın egemen oluşu Yeni paradigma kimin eseri? Başka alandan gelen veya Genç bilim insanı Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilimde değişim Bilimsel devrim Hangi paradigma? Rasyonel bir ölçüt yok Bilim toplumunun yapısı ve sosyal ilişkiler belirleyicidir Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilimde değişim Normal bilim Yeni paradigma oluşmuştur Yeni paradigma önceki paradigmayı benimseyen bilim topluluğu tarafından tepkiyle karşılanır Normal Bilim Bunalım Olağanüstü Bilim Bilimsel Devrim

Bilim ve ilerleme Kuhn’a göre bilimde ilerlemeden bahsedilemez Paradigmaların karşılaştırılamazlığı (eşölçülmezlik) Her paradigma ayrı bir dünyayı tanımlar «İyi paradigma» değil «başarılı paradigma» Bilimde ilerlemeden değil «değişimden» bahsedilebilir.