XML NEDİR? XML platformdan bağımsız veri taşıyabilen işaretleme dilidir. XML datanın tanımıyla ilgilidir. HTML gibi bir işaretleme(Markup) dilidir. Document Type Defination (DTD) veya XML Schema kullanarak datayı tanımlar. XML programsal anlamda hiçbir iş yapmaz. Basit bir text dosyasıdır. XML şu ana kadar bulunan en sağlam, güvenilir ve ASCII’den sonra en esnek doküman formatıdır Herşeyiyle bedavadır.

XML kullanıcıya şunları sunar: Çoklu kütükleri birleştirerek bileşik belgeler yaratmak Metin kütüklerinde istenilen yere ve istenilen formatta resim eklemek Belge geçerleyiciler ve tarayıcılar gibi programlara bilgi denetim işlemini sağlamak Kütüğe açıklama satırları eklemek Fakat unutmamak lazımdır ki XML’de şunlar bulunmaz: HTML’deki gibi belgeleri işaretlemek için daha önceden tanımlanmış etiketler. Belirli tiplerdeki belgeler üretmek için standart bir şablon.

Xml pozitif yanları XML hiyerarşik bir text yapısına sahiptir. XML'in internet ile birlikte çalışması hedeflenmiştir. XML yaygın, kolay ulaşılabilir ve ucuzdur. Lisans sorunu yoktur, platform odaklı olmayan ve çok desteklenen bir dildir. XML insanların okuyabileceği bir dildir. XML esnektir, başka diller tanımlanabilir

XML içerik ile i leyi i birbirinden bağımsız tutar. XML dokümanları bir Onaylayıcı-Denetleyici (Validating Parser) tarafından onaylanır. XML sistemleri daha ucuza mal edilebildiği için orta ve küçük işletmeler de kullanabiliyor. XML internet tarayıcısı gibi basit araçlarda bile gösterilebilir.

xml negatif yönleri XML yer, işlemci ve bant genişliği açısından savruk olabilir. XML sadece bir doküman dilidir, programlama dili değildir. Her yaratılan XML formatı başkaları tarafından kullanılamayan bir format oluyor. XML text veri için harika sonuçlar verir ancak sayısal data için aynı sonuçları veremez.

xml ile html arasındaki farklar XML data tanımlamak ve taşımakla görevlidir. XML, HTML yerini almayacaktır.Ancak HTML’in eksik kaldığı noktaları tamamlar. HTML datanın görseliyle ilgilenir. XML tag’leri bağımsız türetilir.(predefined) XML her alanda kullanılabilir.Web Geliştirmede ise gelecekte çok kullanılan bir araç olacak.

Xml nerelerde kullanılıyor XML datanın kullanılabilirliğini artırır. HTML üzerindeki datayı daha kullanışlı hale getirir.(Data Islands) Farklı platformlar arasındaki data paylaşımını ve transferini kolaylaştırır. B2B çözümlerinde özellikle hızlı değişen data akışlarında XML hızlı ve kesin çözümler sunar. Datayı basit ve kullanışlı bir şekilde saklar. XML ile yeni diller yaratmak mümkün(WAP, WML*) Referans kütüphaneleri oluşturularak data standartları oluşturmak mümkün.(MathML, VectorML gibi)

XML TEKNOLOJİLERİ DOM, Doküman Obje Modeli: SAX, XML için Basit Arayüz: XML Namespaces, XML Ad alanı dili XML Schema, DTD, Doküman Tip Tanımı XSL, XML stil sayfası dili XSLT, XML çeviriler için stil sayfası dili

DOM İlk yöntem olarak DOM' u ele alalım. DOM ; D ocument O bject M odel kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. DOM ile bir XML belgesinin içeriğini, stilini ve yapısını görüp değiştirebiliriz . DOM ayrıştırıcısı kullanıldığı zaman XML belgesi kök elemanından başlanarak hafızada bir ağaca yerleştirilir. Bu ayrıştırıcı XML belgesini öncelikle baştan sona okur ve tüm bileşenler mantıksal düğümler modeli olarak hafızadaki yerini alır. Bu aşamadan sonra içerdiği metotlar ile bu düğümler arasında ileri ve geri hareket edebilirsiniz. Yine aynı şekilde DOM metotlarını kullanarak bu düğümlerdeki değerleri değiştirebilirsiniz. DOM' da en önemli noktalardan biri de etiklerde yer alan özellikler bir alt düğüm olarak ağaca yerleştirilmezler ve o düğümün özelliği olarak ele alınırlar.

SAX SAX ayrıştırıcılar çalışma esnasında karşılaştıkları her etiket tanımı için bir olay (event) oluştururlar. Bu olaylar anında uygulamaya bildirilirler ve uygulamadaki olay yöneticileri (event-handler) gereken işlemleri yaparlar. Burada her olaya karşılık bir olay yöneticinin tanımlanması tamamen uygulama geliştiriciye aittir. Yine XML doğrulaması (validation) uygulama tarafından yapılır. Sorumluluğun uygulamada olması nedeniyle SAX ayrıştırıcısının belgenin tamamını hafızaya yüklemesi gerekmez. Uygulama içerisinden SAX yarıştırıcısı çağırıldığında, ayrıştırıcı da kendisine vermiş olduğumuz metotları çağıracaktır. Buna CALLBACK mekanizması da denmektedir.

dom ve sax arasındaki farklar DOM tüm XML belgesini okur ve tamamını hafızaya bir ağaç yapısı olarak yerleştirir. SAX belgeyi okur ve okuduğu kısım yada o elemente ait tanımladığımız metodu çağırır DOM tüm belgeyi hafızaya yüklediğinden rastgele erişime (Random Access) izin verir. (Ör: XPATH kullanarak) SAX ise ancak sıralı erişime (Sequential Access ) izin verir.   DOM tüm belgeyi hafızaya yerleştirdiğinden yavaştır ve büyük XML belgeleri için tercih edilmez. SAX daha hızlıdır ve daha az hafızaya ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenlerden ötürü büyük XML belgelerinde tercih edilmektedir ve WEB uygulamalarında daha popülerdir Bazı DOM versiyonlarında hafızaya yerleştirilen XML belgesini değiştirmek için metotlar vardır. (UPDATE) Bu tarz metotlar SAX için bulunmamaktadır

DTD DTD dosyası dokümanda kullanılmasına izin verilen ve verilmeyen tüm nesneleri belirtir, bunların kullanılacağı yerleri belirtir. DTD direkt olarak veya bir URI pointer yardımıyla dıştan eklenerek kullanılabilir. DTD kullanımı zorunlu değildir. DTD, XML’de hangi tiplerin kullanılacağını belirtir. Detaylı bir formatlama sağlamaz (örneğin tarih bilgisinin belirli bir aralıkta olmasını sağlamaya yetmez). DTD dosyası Doctype bildirisi ile dışsal bir dosya olarak tanımlanmak yerine [ ] işaretleri içinde içsel olarak yazılabilir. DTD dosyası ul komutu sadece li içerebilir. Kişi elemanı sadece isim ve soyadı içerebilir gibi sınırlamaları belirtir. XML Schema  DTD’nin gelişmiş bir alternatifidir.

Xsl’nin sağladıkları: sunucu yükünde azalma:XML ve XSL dosyalarını birleştirerek HTML sayfalarını kendileri üretebilirler. Artık sunucular HTML sayfasını üretmekten sorumlu olan tek birim değildir. Ağ trafiğinde azalma:  Sunucu tarafından üretilmiş tarayıcıya gönderilen bir HTML sayfasının boyutu, sunum bilgisinin veri boyunca tekrarlanması nedeniyle, oldukça büyük olabilir ve ağ trafiğine negatif etkide bulunabilir.  Oysa XML ve XSL teknolojisinde olduğu gibi sadece içeriğin XML olarak tarayıcıya gönderilmesi durumunda bu ağ üzerinden gönderilen bilgi miktarı 5 ila 10 misli azalacaktır.  İçeriğin görünümden ayrı tutulması:XSL dosyası web sunucusundan alındıktan sonra bir browser kullanıcıya gösterilecek olan HTML dokümanını kendisi üretebilir. Web sunucular artık her bir istekte bulunan kullanıcı için HTML sayfası üretmek zorunda olmadıkları için iş yükleri önemli ölçüde azalmıştır.

XSLT Öncelikle XSL nedir? XSLT olarak da anılan XSL, XML formatları arasında geçişi(transformation)’ı sağlar. Eski sisteminiz için yazdığınız XML’inizi yeni sisteminiz için kullanırken eski ve yeni arasında bağlantı kurmanız gerekiyor. Eski sattığınız ürünlerde değişiklik yapamayacağınız için araya bir XSLT sayfası yaparak eski ve yeni versiyon arasında dönüşüm yapmış oluyorsunuz.

XML SCHEMA XML Şeması, .xsd dosya adı uzantısına sahip bir XML dosyasıdır. XML Şeması, XML belgesinin yapısını ve bulundurabileceği verilerin türünü tanımlamakta kullanılır. Şema, XML belgesinde kullanılabilecek öğeleri (XML öğesi: Başlangıç etiketi, son etiketi ve etiketler arasındaki bilgilerden oluşan XML yapısı. Öğelerin öznitelikleri olabilir ve diğer öğeleri içerebilir.), öznitelikleri (XML özniteliği: Bir öğenin özelliklerini değiştiren, eşittir işaretiyle ayrılmış ve etiketli öğe içine alınan ad-değer çifti. Tüm XML öznitelik değerleri tırnak işareti içine alınmış dizelerdir.) ve veri türlerinin yanı sıra, XML belgesinin söz konusu XML Şeması için geçerli olmasını sağlamak amacıyla uyulması gereken yapıyı da belirtir.

Şema dosyalarında, schema adını taşıyan bir kök öğe vardır ve öğe, öznitelik ve veri türü tanımlarının tümü şemanın içine yerleştirilmiştir. XML Şeması aynı zamanda öğeler ve öznitelikler içinde kapsanan verileri doğrulamak için de kullanılabilir. Aşağıda bir XML Şeması tarafından gerçekleştirilebilecek veri doğrulama türlerinin bazıları listelenmiştir:

Veri türleri   Öğe veya özniteliğin içerebileceği veri türlerini denetler. Örnekler arasında dize, Mantıksal değer, tamsayı, tarih ve saat bulunur. Kısıtlayıcı yönler   Veri türlerinin değer alanlarının yer sınırlamaları. Örnekler arasında, uzunluk, örnekçe, sayım, minimum ve maksimum aralıklar ve hassaslık bulunur. Önem   İzin verilen tekrarların sayısını denetler. Örnekler arasında sıfır, sıfır veya bir, sıfır veya daha çok ya da bir veya daha çok bulunur. Seçim   Değerleri bir değerler listesi içinde kapsananlarla sınırlar. Sıra   Öğelerin kullanılabileceği sırayı tanımlar. Varsayılanlar   Başka herhangi bir değer tanımlanmadığı zamanlarda kullanılacak değerleri sağlar.