BÖLÜM 2: DRAMA NE DEĞİLDİR? DRAMANIN AMAÇLARI DRAMANIN GELİŞİMİ KULLANILDIĞI ALANLAR DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER DRAMANIN ÖNEMİ

YARATICI (Eğitimde) DRAMA NE DEĞİLDİR? Yaratıcı drama oyun oynama değildir. Yaratıcı drama tiyatro değildir. Yaratıcı drama dramatizasyon değildir.

OYUN Oyun, yalnız bir eğlence aracı değil, oynayanın duygularının, çatışmalarının, eğilimlerinin, kendi istek ve çevre etkilerinin içine alındığı bir eylemdir.

TİYATRO DEĞİLDİR Yaratıcı Dramada metin yoktur, tiyatroda metin vardır. Yaratıcı dramada sahne şart değildir, tiyatroda sahne şarttır. Yaratıcı dramada katılan herkes oyuncudur. Tiyatroda oyunculuk becerisi olan ve oyunculuk eğitimi almış oyuncular rol oynar. Tiyatroda yönetmen son noktayı koyar, belirleyicidir. Yaratıcı dramada lider yada öğretmen, süreci tasarlar, oyuncuyu hazırlar ama müdahale edici değildir. Lider kapıları açmaya çalışır.

YARATICI DRAMA DRAMATİZAYON DEĞİLDİR Belli bir metne bağlı olarak yapılan canlandırmalardır. Dramatizasyon, dramada kullanılan bir teknik olmasına rağmen yaratıcı dramayla arasında farklılıklar vardır. Dramatizasyonda bir metne bağlı kalınır; roller ve olayın bitişi bellidir.

Yaratıcı drama da ise bir metinden yola çıkılsa bile, olayın nasıl biteceği ve roller katılımcılara bağlıdır. Dramatizasyon daha çok okul öncesinde kullanılır.

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI

YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI Yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirme Kendini tanıma, gerçekleştirme ve başkalarıyla iletişim becerisini geliştirme Demokratik tutum ve davranışlar geliştirme Estetik davranışlar geliştirme Eleştirel ve bağımsız düşünebilme becerisi geliştirme İşbirliği yapabilme-birlikte çalışma becerisi geliştirme Sosyal duyarlılık yaratma Duygunun sağlıklı bir biçimde boşalımı ve kontrolü Dil gelişimi, sözel ve sözel olmayan ifade becerisini geliştirme

Özetle yaratıcı drama, kişinin kendi bedenine, duygularına düşüncelerine ve çevresinde olup bitenlere bilinçli olmasını amaçlar. Ayrıca oyun pedagojisi içinde yer alan çağrışımların, duyguların, bilgi ve deneyimlerin özgürleştiği bir ortamın sağlanması yaratıcı dramanın temel amaçlarından biridir.

Kişinin evrensel, toplumsal, etik ve soyut kavramları anlamlandırabilmesi de yaratıcı dramanın eğitsel amaçları olarak karşımıza çıkar. Ayrıca böyle bir grup çalışması içerisinde yaşayarak öğrenme ve bilgi edinmenin yanısıra, sözel anlatımın gelişmesi ve toplumsallaşmanın sağlanması da yer almaktadır.

EĞİTİMDE DRAMANIN TARİHÇESİ

1870’lerde İngiltere’de başlayan ve yaygınlaşan çocuk merkezli eğitimde, özellikle çocukları yaşadıkları dönemin farkına ve bilincine vardırmak üzere bir yöntem olarak gelişmiştir. Eğitimde dramayı yöntem olarak kullanan öncülerinden bazıları şunlardır:

Harriet Finlay Johnson (1910’lu yıllar, The Dramatic Method of Teaching) Yöntemsel bir kitaptır. Sınıfta yaptığı drama çalışmalarını içerir.) Henry Caldwell Cook (The Play Way, 1917) Peter Slade (Çocuk Draması, 1940’lar) Brian Way (Duygusal Yaşantılar, 1967) Dorothy Heathcote (Öğretmenin Role Girmesi, 1970’ler) Gavin Bolton (Eğitimde Dramanın Kuramına Giriş, 1979) Nellie Mccaslin (İlköğretimde Yaratıcı Drama, 1984)

TÜRKİYE’DE YARATICI DRAMA İsmail Hakkı Baltacıoğlu (Okul Tiyatrosu, 1908) Selahattin Çoruh (Okullarda Dramatizasyon, 1950) Emin Özdemir (Uygulamalı Dramatizasyon, 1965) Tamer Levent ve Prof. Dr. İnci San Buluşması, 1982

TÜRKİYE’DEKİ DRAMANIN GELİŞİMİNDE ÖNEMLİ OLAYLAR Uluslararası Eğitimde Dramatizasyon Semineri (1985). Çağdaş Drama Derneği (1990). YÖK Eğitim Fakültelerinin yeniden yapılandırılması programında sınıf öğretmeni ve okulöncesi öğretmeni yetiştiren bölümlere yaratıcı drama dersini zorunlu ders olarak koymuştur(1997). İlköğretim Okullarında Seçmeli Drama Dersi (1998). Tezsiz Yaratıcı Drama Yüksek Lisans Programı (1999). Lider Yetiştirme Programı (ÇDD, 2000). Yaratıcı drama dersi, Beden Eğitimi, Yabancı Diller, Türkçe ve Sosyal Bilgiler öğretmenliklerine zorunlu ders olarak konulmuştur (2007).

YARATICI DRAMANIN KULLANILDIĞI ALANLAR

YARATICI DRAMANIN KULLANILDIĞI ALANLAR Okulöncesi yaşlardan başlayarak, herkesin katılabildiği yaratıcı drama, yöntem ve araç olarak pek çok alanda kullanılabilmektedir. Bu alanlar arasında, eğitim bilimleri, psikolojik danışma ve rehberlik, sosyal hizmetler, sokak çocukları, işitme-görme-zihinsel-konuşma-otistik engelli çocukların eğitimi, kültürlerarası çalışmalar, ev kadınlarına yönelik çalışmalar, vb. alanlar bulunmaktadır.

Bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır. YARATICI DRAMANIN PROGRAM VE UYGULAMA AŞAMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR Uygulama yapılacak grubun yaşı, gelişimsel özellikleri, ilgi, istek, ihtiyaç ve becerileri göz önünde bulundurulmalıdır. Amaçlar ve kazanımlar belirlenerek bunlara uygun bir program hazırlanmalıdır. Bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır.

Programa ilgi ve motivasyonu artıracak etkinlikler seçilmelidir. Etkinlikler çocukları, araştırmaya, düşündürmeye, ilgi ve merak uyandırmaya yönelik hazırlanmalıdır. Mekan önceden belirlenmeli ve çocukların güvenlikleri düşünülmelidir.

Program kesinlikle öğrenci merkezli olmalıdır. Kazanımlar gerçekleştirilmiş mi? Takip edilmelidir. Değerlendirmeler not edilmelidir. Rekabet oluşturulmamalıdır. Kazanmak, kaybetmek, birinci olmak gibi ifadeler kullanılmamalıdır.

Uygulama sonrasında motive edici pekiştireçler kullanılmalıdır. Eğitimci, çocukların uygulamalarda, farklı kişilerle farklı rolleri tercih etmelerini sağlayabilmelidir. Örnekler, doğadan, günlük yaşamın içinden basit, görsel ve kalıcı olmalıdır.

Çocukların yanı sıra aile eğitimine de önem verilmeli, aile katılımını destekleyen drama çalışmaları da yapılmalıdır (Örnek: Sınıfta drama köşesi oluşturulabilir. Anne babaların evde kullanmadıkları eşyaları istenebilir. Kravat, takılar, çanta, eldiven, ayakkabı, vb.).

YARATICI DRAMANIN ÖNEMİ

YARATICI DRAMANIN ÖNEMİ Yaratıcı dramanın amacı çocukları, kendini tanıyan, tanıtan ve kendini ifade edebilen, özgür, yaratıcı, özgüven sahibi, çevresiyle iletişim kurabilen ve bunu geliştirebilen, hayal kurma yeteneğini geliştirebilen, olaylar arasında neden sonuç ilişkisi kurabilen, dili etkili ve doğru kullanabilen, duygu ve düşüncelerini kolay aktarabilen, demokratik tutum ve davranışları gelişmiş bireyler yetiştirmektir.

YARATICI DRAMA SÜRECİNDE ÖĞRENCİLERİN BİRÇOK ÖZELLİĞİ GELİŞİR Kendini ifade eder. Hayal gücü gelişir ve sanatsal farkındalığı artar. Sosyal farkındalığı artar. Konuşması akıcılık kazanır. Kendini tanır.

Öz saygısı gelişir. Kendine güveni artar. Kendini disipline eder. Bilişsel farkındalığı artar. Diğer bireylerle işbirliği yapmasını öğrenir. Planlı düşünmenin gelişimi ve organize edilmesini öğrenir. Fiziksel koordinasyonun gelişmesini sağlar. Çocukların, gerçek hayattaki problemlerin farkına varmasına yardım eder.