Elektrik Enerjisi Üretimi

ELEKTRİK SANTRALLERİ Enerji Üretiminde Kullanılan Kaynaklar Elektrik enerjisini elde etmek için çeşitli enerji kaynakları kullanılır. Elektrik enerjisine dönüştürülebilen enerjilerin belli başlı kaynakları şunlardır: Termik kaynaklar Hidrolik kaynaklar Nükleer kaynaklar Diğer kaynaklar (güneş, rüzgâr, jeotermal vb.)

Alternatif Enerji Kaynakları

ELEKTRİK SANTRALLERİ a. Termik Kaynaklar Termik kaynaklar, ısı enerjisi oluşturan katı, sıvı ve gaz şeklindeki yakıtlardır. Günümüzde kullanılan termik kaynakların başlıcaları kömür, petrol, doğal gaz, biyogaz (hayvansal gübrenin oksijensiz ortamda fermantasyonu ile elde edilen yanıcı gaz), asfaltit (petrolün ayrışması ile oluşan kalori değeri yüksek yarı katı, siyah madde), bitümlü şistler (ısıtılması ile önemli ölçüde organik yağ elde edilen, basınç sonucu yapraklaşmış yapılı kayaçlara verilen ad) ve büyük şehirlerin çöp atıklarıdır.

Türkiye'nin fosil yakıt rezervleri (1997)

ELEKTRİK SANTRALLERİ Kömürler Türkiye'nin enerji kaynakları arasında linyitin çok önemli bir yeri vardır. Ülkemizde elektrik enerjisi üretiminde en çok linyit kömürü kullanılmaktadır. Kahverengi-siyah renkte, organik fosil hâlinde katı yakıttır. Linyit kömürün ısı değeri 1000-5000 kcal/kg arasındadır. Ülkemizde Kütahya (Tunçbilek-Seyitömer), Manisa (Soma), Muğla (Yatağan-Milas-Turgutlu), Kahramanmaraş (Elbistan), Çanakkale (Çan), Bolu (Mengen-Salıpazarı) bölgelerinde zengin linyit yatakları vardır.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Ülkemizin linyitten elde edilebilecek enerji üretim potansiyeli (2010 yılı) 120 milyar kWh/ yıl civarındadır, bunun % 37’lik kısmı değerlendirilmiştir. 11 milyar kWh/ yıl potansiyele sahip taşkömürünün ise % 32’ lik kısmı değerlendirilmiştir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Enerjiyi harcamak kolay, üretmek zor ve pahalıdır.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Petrol Petrolün işlenmesi sonucu ortaya çıkan benzin, mazot, fuel-oil, motorin ürünleri termik santrallerde elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Ülkemizde petrol üretimi Batman’da devam etmektedir. Yıllık kullanılan petrol miktarının %90 ‘ı ithal edilmektedir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Doğal Gaz Yer altından çıkan, metan oranı yüksek yanıcı bir gazdır. Termik kaynaklardan olan doğal gaz, kalorisinin yüksek oluşu (8500- 10000 kcal/kg) ve çevreye zarar vermemesinden dolayı son yıllarda ülkemizde kullanılmaya başlanmıştır.

ELEKTRİK SANTRALLERİ

ELEKTRİK SANTRALLERİ Biyomas Terimi oluşturan biyo canlı, mas (mass) ise kütle veya yığın, başka bir ifade ile enerji elde edilecek tesise enerji maddesinin yığılıp depo edilmesi gibi anlamlara gelmektedir. Dolayısıyla bu gibi organik kökenli artıklardan elde edilen enerjiye biyomas enerjisi denir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Bununla birlikte bu konuda genellikle biyogaz (canlı gaz) terimi kullanılmaktadır. Gazın, canlısı veya cansızı olamayacağı için terim olarak ya organik gaz ya da biyomas enerji kaynağı şeklinde ifade edilmesi uygundur.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Biyomas kaynakları odun, hayvan ve bitki artıklarıdır. Bu kaynaklar kaynatıcılarda kullanılan fosil yakıtların yerine kullanılır. Odun ya da atıkların yanmasıyla oluşan buhar, alışılmış buharlı elektrik santrallerinde kullanılır.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Hayvansal gübrenin oksijensiz yani kapalı bir ortamda tepkimeye girmesi ile “biyogaz” üretimi yapılmaktadır. Biyogaz, renksiz, kokusuz ve havadan hafif bir gaz karışımıdır.

Biyogaz enerji döngüsü

ELEKTRİK SANTRALLERİ Büyükşehirlerin çöpleri de iyi bir termik kaynaktır. Çöplerin depolanması sonucu elde edilen ve “LONDFİLL” gaz olarak adlandırılan çöp gazı %60 oranında metan içeren önemli bir enerji kaynağıdır. Avrupa’nın birçok ülkesinde kurulu tesisler ile bu kaynak değerlendirilmektedir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Bursa ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi şehrin çöplerini kullanarak elektrik üretmektedir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Bir başka termik kaynakta “biyodizel”dir. Biyodizel; kolza (kanola), ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen yağların veya hayvansal yağların bir katalizatör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol ) reaksiyonu sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan bir üründür.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Evsel kızartma yağları ve hayvansal yağlar da biyodizel ham maddesi olarak kullanılabilir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Asfaltit Kalori değeri yüksek, külünde nadir mineraller bulunan, işlendiğinde değişik yüzdelerde gaz elde edilen değerli bir termik kaynaktır. Ülkemizde Şırnak ve Silopi havzalarında 82 milyon ton asfaltit rezervi tespit edilmiştir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Silopi Elektrik Üretim A.Ş. tarafından, bölgedeki asfaltiti kullanarak 20 yıl süreyle elektrik enerjisi üretmek için 110 megawat kurulu güçte yeni bir santral kurulmaktadır.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Bitümlü şeyller (Bitümlü şistler) Isıl işlemeyle petrole benzer bir yağ veren organik madde bakımından zengin, ince taneli, kristal yapılı bir tür katı yakıttır. Bunlara bitümlü şist gibi adlar verilmektedir.

ELEKTRİK SANTRALLERİ Bu kayaçlardan damıtma yöntemiyle sentetik petrol ve gaz elde edilebileceği gibi katı yakıt olarak termik santrallerde kullanılmaları olanaklıdır. Yurdumuzda Ankara-Beypazarı, Balıkesir-Burhaniye, Bolu-Himmetoğlu, Mengen, Hatıldağ, Kocaeli-Bahçecik, Seyitömer, Niğde-Ulukışla, Eskişehir-Sarıkaya, Çorum-Dodurga, Amasya-Çeltek yörelerinde 1,6 milyar ton rezerv tespiti yapılmıştır.