Antik Hindistan Medeniyetinde Tıp Yrd.Doç.Dr. Mehmet KARATAŞ Tıp Tarihi ve Etik AD

Antik Hindistan Medeniyeti 1920’de yapılan kazılarla Indus vadisinde iki büyük gelişmiş şehir Mohenjo-Daro ve Harappa ortaya çıkarıldı. Bu şehirler mükemmel kuyu, kanal, banyo ve tuvaletlere sahipti. MÖ 2400-1700. Yaklaşık MÖ 1500’de Hint alt kıtasında Ari istilası olmuştur. Antik Hindistan’ın oldukça eski edebi ve dini eseri Rig Veda’dan çok şey öğrenilebilir.

Antik Hindistan Medeniyeti Indus uygarlığı tarımla uğraşırdı. İnsanların çoğu köylerde yaşardı. Çiftçiler buğday, arpa, sebze ve meyve yetiştirirdi. Indus vadisindeki insanlar çeşitli inançları onaylıyordu. Anne tanrının varlığına inanılırdı ve evrensel anne bitkilere, hayvanlara ve insanlara doğurganlık bağışlardı. Hindu inancında anne tanrıça ilkel bir sembol olabilir. Hinduizm, Budizm ve Jainizm bu kıta parçasının önemli inançlarındandır.

Antik Hindistan Tıbbı Veda Vedalar dini ve ahlaki kurallara dayanan ilahi, dua ve öğretilerdir. Aynı zamanda antik Hindistan tıbbının olağanüstü kaynaklarıdır. Rig-Veda çeşitli tanrıların tedavi edici faaliyetini içeren bir dini kaynaktır. Atharva-Veda her ne kadar büyü ile ilgili ise de hastalık, yaralanma, doğurganlık, akıl sağlığı ve sağlık ile ilgili bir kaynaktır. Ayur-veda da tıbbi bilgiler içerir.

Antik Hindistan Tıbbı Charaka Samhita / Sushruta Samhita Her ikisi Naturalistik Hint tıbbının ana kaynağıdır. Tarihleri net olmayan bu eserlerden Charaka Samhita’nın MS 1.yy, Sushruta’nın ise MS 4yy’dan kaldığı söylenmektedir. Fakat bu eserlerdeki bilgiler daha önceki yüzyıllara dayanmaktadır.

Antik Hindistan Tıbbı Charaka Samhita (Charaka: Göçebe hekim) (Samhita: Özet) Sushruta Samhita (Sushruta ünlü bir cerrahtır, bazen cerrahinin babası olarak adlandırılır)

Antik Hindistan Tıbbı Budizm insan ve hayvan diseksiyonunu yasaklar. Bu yüzden Sushruta Samhita’da anatomi bilgileri oldukça yetersizdir.

Antik Hindistan Tıbbı Cerrahinin Önemi Hintli hekimlerin katarakt ve rinoplasti gibi cerrahi operasyonları yaptıkları bilinir. Bunun yanında bazı cerrahlar batın operasyonları, mesane taşı alınması ve hatta diş cerrahisi uygulamışlardır. Hintli hekimler kan damarlarını kestikten sonra nasıl kapatacaklarını biliyorlardı ve koterizasyon uyguluyorlardı. Bütün bunlar Hint cerrahisinin ne kadar gelişmiş olduğunu bize gösterir.

Antik Hindistan Tıbbı Halk Sağlığı ve Hijyen Yazılı kayıtlara dayanarak epidemiler ve hastalıkların bu kıta parçasında sık görüldüğü söylenebilir. Malarya, dizanteri, kolera, veba, lepra, tüberküloz vd. hastalıkların bulguları var. Hastanelerin ilk ne zaman kurulduğu açık değildir. Fakat MÖ 3.yy’da insanlar ve hatta hayvanlar için hastaneler kurulmuştur.

Antik Hindistan Tıbbı Yemin Batı tıbbında Hipokrat yemini iyi bilinmektedir. Fakat, tıp öğrencilerinin kabulü için bir yemin Charaka Samhita’da yer almaktadır. Bu yemine göre hekim, sadece doğruyu söyleyeceğine, birinin ölümüne sebep olmayacağına, kibar olacağına, et yemeyeceğine ve silah taşımayacağına vd. yemin eder.

Antik Hindistan Tıbbı Yemin Bu yeminin içeriği dinseldi. Törensel bir şekilde yapılıyordu. Hekimin yüksek bir ahlaki yapıya sahip olması ve hiç şüphesiz hastanın refahını kişisel düşüncelerinden önce tutması gerekiyordu.

Hatırlanması Gerekenler Yazılı eserler Veda Charaka and Sushruta Samhita Bulaşıcı hastalıklar, epidemiler ve hastaneler Cerrahi gelişmişti. Rinoplasti, katarakt ameliyatı Budizm insan ve hayvan diseksiyonuna müsaade etmiyordu. Anatomi bilgileri yetersizdi. Hekimlik Yemini

Konuyla İlgili SORU/CEVAP Antik Hindistan tıbbının yazılı tıbbi eserleri nelerdir? Cevap 1: Veda, Susruta Samita, Şaraka Samita Soru 2: Antik Hindistan tıbbının ileri olduğu tıbbi uygulamalar nelerdi? Cevap 2: Cerrahi, rinoplasti, katarakt

Kaynaklar A. Selim ATAY, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, çeviri Tolga GÜVEN, Marmara Üniversitesi Tıp Tarihi ve Etik AD ders notları Ali Haydar BAYAT, Tıp Tarihi Emine ATABEK, Şefik GÖRKEY, Başlangıcından Rönesansa Kadar Tıp Tarihi Çağlar Boyu Tıp, Roche Yayınları http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page