Tüberküloz tanısı

Belirgin ve spesifik bir fizik muayene bulgusu yoktur

Tüberküloz radyolojisi (Primer tüberküloz) %90-95 %50 %70 Gohn kompleksi

Atelektazi %10 oranında görülür

Plevral efüzyon % 5-10 oranında görülür

Primer kompleks kalsifiye olur %5-35 %10-15

Post-primer tüberküloz radyolojisi Erken infiltratlar Nebules infiltrat Assman infiltratı Pnömonik infiltrat Kavern Bronkojen yayım Üst lob apikal Üst lob posterior Alt lob superior Diabetes mellitus, kronik böbrek yetersizliği, HIV ve diğer immunsupresif durumlarda atipik yerleşim olabilir %5

%20-45

Post-primer tüberküloz sekelleri Fibrozis Kalsifikasyon Bronşektazi

MİLİYER TÜBERKÜLOZ

Tüberküloz plörezi

Mikrobiyolojik inceleme Direkt inceleme (Erlich-Ziehl-Neelsen) (104 basil/mm3)

Auramine boyama

Tüberküloz kültür (102 - 103 basil/mm3) Löwenstein-Jensen (21- 42 gün) BACTEC (8 - 21 gün) MGIT (8 - 21 gün)

BACTEC kültürü Radyometrik yöntem Sıvı besiyeri (Middlebrook 7H9) C14 ile işaretlenmiş palmitik asitten CO2 oluşur

MGIT (Mycobacteria Growth Indicator Tube) Flouresan yöntemdir Sıvı besiyeri (Middlebrook 7H9) Tüp dibinde ruthenium mevcut Ortamdaki O2 azalınca üstten verilen UV ışını rutheniumu uyararak flouresan ışımaya yol açar Radyoaktivite içermez

Direkt inceleme Kültür Balgam %65 %90 Plevral sıvı %5 %25 BOS %20-30 %40-80

Direnç testi Her hastadan istenmelidir

PPD (Purified Protein Derivate) Basilin ısı ile öldürülüp filtre edilmesi ile elde edilir Basille karşılaşmayı gösterir Geç tip aşırı duyarlılık reaksiyonudur 0,1 ml (5 TÜ) PPD-S, 26 gauge enjektör ile cilt içine uygulanır 48-72 saatte değerlendirilir, endurasyon (sertlik) ölçülür

Bağışıklığı baskılanmışlarda 5 mm ve üzeri pozitif kabul edilir PPD değerlendirmesi BCG’ lilerde 0-5 mm Negatif 6-14 mm BCG reaksiyonu 15 mm ve üzeri Pozitif BCG’ sizlerde 6-9 mm Şüpheli (1 hafta sonra tekrar edilir) 10 mm ve üzeri Bağışıklığı baskılanmışlarda 5 mm ve üzeri pozitif kabul edilir

PPD’ nin negatif olduğu durumlar Test edilen kişiye ait faktörler Basille hiç karşılaşmamış olmak İnfeksiyonlar (kızamık, kabakulak, suçiçeği, HIV, tifo, tifüs, brusella, boğmaca, miliyer tbc, tbc plörezi) Canlı virüs aşıları (kızamık, kabakulak, polio, suçiçeği) Metabolik bozukluklar (kronik böbrek yetersilziği) Protein eksikliği RES hastalıkları (lösemi, lenfoma, sarkoidoz) İlaçlar (kortikosteroid vs) Yaş (yeni doğan ve yaşlılar) Stres (cerrahi, yanık, mental hastalıklar) Kullanılan PPD solüsyonuna ait faktörler Uygunsuz depolama Uygunsuz sulandırmalar Yapışma Uygulama yöntemine ait faktörler Çok az antijen uygulanması Cilt altına enjeksiyon Enjektöre çektikten sonra geç uygulama Okuyucu faktörü Deneyimsiz okuyucu

Biyokimyasal incelemeler ESR çoğunlukla yükselir Kronik hastalık anemisi Hafif lökositoz olabilir Plörezide ADA (adenozin deaminaz) yüksekliği

Akciğer tüberkülozu tanısı Tüberküloz tanısı mikrobiyolojik inceleme ile konur En az 3 balgam örneği alınır Balgam çıkaramayan hastalarda balgam indüksiyonu yapılır, yada bronş lavajı veya açlık mide sıvısı alınır En az 2 balgam örneğinde ARB (+) olgu 1 kez ARB (+) ve kültür (+) olgu 1 kez ARB (+) ve radyolojik bulguları tüberküloz ile uyumlu olgu Balgam yaymaları negatif ancak kültür (+) olgu 2 hafta ara ile alınan örneklerde ARB (-), radyolojik olarak tüberküloz ile uyumlu lezyonları olan ve en az 1 haftalık geniş spektrumlu antibiyotik tedavisine cevap vermeyen, ayırıcı tanısı yapılmış hastalar Yayma (+) olgu Yayma (-) olgu

Akciğer dışı tüberkülozu tanısı Mikrobiyolojik tanı olasılığı çok düşüktür, tanı genellikle patolojik ve klinik bulgularla konulur Lenfadenit tbc Lenf nodu biyopsisinde EZN, kültür ve patoloji Plevra tbc Plevra sıvısında EZN, kültür ve plevra biyopsisinde EZN, kültür ve patoloji Pott absesi Abse materyalinde EZN, kültür ve patoloji Renal tbc İdrarda EZN ve kültür Kolon tbc Gaitada EZN ve kültür Miliyer tbc Transbronşial biyopside EZN, kültür ve patoloji Menenjit tbc BOS sıvısında EZN ve kültür

ÖZET Tüberküloz tanısı mikrobiyolojik olarak konulur Radyoloji tanıyı destekler PPD sadece basille karşılaşmayı gösterir