GENEL TEKRAR - 11 NOKTALAMA İŞARETLERİ FEM DERSHANELERİ TÜRKÇE GENEL TEKRAR - 11 NOKTALAMA İŞARETLERİ FEM DERSHANELERİ

NOKTA (.) Cümlelerin sonuna Bazı kısaltmaların sonuna Bütün yapraklar sararmış. Gidiyorum yarın buralardan. Bazı kısaltmaların sonuna Prof. Dr. vb. s. İst. Sayılardan sonra “-ncı” ekinin yerine 17. soru 60. sayfa Tarihlerde gün, ay, yıl bildiren sayıların arasına 27.09.1974 20.06.2004 Saat ile dakika arasına 08.15 14.30 Sayılarda binlik kısımların arasına 1.250.000 586.000

VİRGÜL (,) Görevce özdeş sözcüklerin arasına Kitaplarını, defterlerini okulda bırakmış. Kapıda kısa boylu, esmer, gözlüklü bir çocuk var. Aralarında ilgi bulunan cümlelerin arasına Çocuk içeri girdi, birisini sordu. Özne ile yüklem arasına başka öğeler girmişse özneden sonra Nurullah, çok sevdiği köyüne yıllar sonra gelebildi. Adlaşmış sıfatların sıfat gibi anlaşılabileceği durumlarda İhtiyar, görevliye çok sert konuştu.

VİRGÜL (,) Arasözlerin başına ve sonuna Yarın Yalova’ya, doğduğum yere, gidiyorum. Geçen sene, sen de hatırlayacaksın, burada çay içmiştik. Tırnak içinde gösterilmeyen aktarmaların sonuna Sizleri çok seviyorum, dedi. Ünlü bir şair, şiir sanatların en üstünüdür, demiş. Hitaplardan sonra Sevgili Anneciğim, seni çok özledim. Değerli Arkadaşlar, yarın kaldığımız yerden devam edeceğiz. Sayılarda ondalık bölümlerden önce 15,7 (on beş onda yedi) 186,5 (yüz seksen altı onda beş)

NOKTALI VİRGÜL (;) Anlamca ilgili bağlaçsız bağlanan cümlelerin arasına At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. Erken çıkmamız gerekiyor; yolumuz çok uzun. İki cümleyi bağlaya “ama, fakat, yalnız, ancak, lakin” gibi bağlaçlardan önce Olayı duyunca hemen gittim; ama her şey bitmişti. Çok ders çalıştı; ancak istediği yeri kazanamadı. İçinde virgül bulunan ayrı bölümlerin arasına Yazın kavun, karpuz; kışın portakal, mandalina yerim. Bugün fizik, kimya, biyoloji; yarın Türkçe, felsefe çalışacağım. Öznenin virgül kullanılmış bölüme karışmasını önlemek için Burak; Akif, İlyas ve Yakup’tan sonra geldi. Tekrarlanan bağlaçlarla bağlanmış cümleleri diğer cümleden ayırmak için İster gel, ister gelme; benim için artık fark etmez.

İKİ NOKTA (:) Aktarma sözlerden önce Çocuk, annesine: “Yemek hazır mı?” dedi. Öğretmen: “Sınavda hepinize başarılar diliyorum.” dedi. Açıklama yapılacak sözün veya cümlenin sonuna Ad: Varlık ve kavramları karşılayan sözcüklerdir. Oburluk denince aklıma iki kişi gelir: Yahya Kemal ve Flaubert. İki noktadan sonra bir cümle söylenecekse cümle büyük harfle başlar, örnekler sıralanacaksa örnekler küçük harfle başlar. Genç, hemşireye sordu: “Doktor hanım ne zaman gelecek?” Derste şu sözcükleri inceledik: adımlamak, ağaçlandırmak Bölme işleminde bölenle bölünen arasına 40 : 2 = 20 1000 : 2 = 500

ÜÇ NOKTA (…) Benzer örneklerin olduğunu belirtmek için Bahçede rengârenk çiçekler vardı: erguvan, lale, gül... Eksiltili (bitmemiş) cümlelerin sonuna Dışarıda sımsıcak bir bahar havası... Seni son kez görmek için nelere katlanmazdım ki... Söylenmek istenmeyen adların yerine Olaya ... Hanım’ın adı da karışmış. Suçlular ... Lisesi’nde öğrenciymiş. Söylenmesi ahlaka aykırı sözcüklerin yerine İşin akını ...’una karıştırdınız, diye bağırdı. Alıntılardaki atlamaları göstermek için “... Akşam sahile inmiştim. Hava iyice kararana kadar dolaşmaya devam ettim...”

SORU İŞARETİ (?) Soru anlamı taşıyan cümle ve sözcüklerin sonuna Akşam geleceğimi kimden duydun? Kimsiniz? Adınız? Doğum yeriniz? Sıralanmış sorularda bölümler virgülle ayrılır soru işareti cümlenin sonuna konur. Toplantıya annen mi, baban mı gelecek? Dün beni sen mi aradın, Batuhan mı aradı? Kesinliği kanıtlanmamış bilgilerin -ayraç içinde- yanına Ünlü düşünürün 1325 (?) yılında Tebriz’de (?) doğdu.

ÜNLEM İŞARETİ (!) Ünlem bildiren sözcüklerin ve cümlelerin sonuna Hey baksana! Hava ne kadar soğuk! Dur yolcu! Eyvah! Hemen burayı terk et! Tanrım, bana yardım et! Söylenen söze inanılmadığını göstermek için -ayraç içinde- sözün yanına (alaya alma) Bütün sınavlardan 10 (!) almış. Annesini arayıp sormayan duyarlı (!) bir işadamıydı. Avrupa kültürü almış, modern (!) bir kadındı.

KESME İŞARETİ (’) Özel adlara eklenen çekim eklerinden önce Orhan’a Adem’in Yalova’dan Özel adlara eklenen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz Ankaralı Atatürkçülük İstanbulsuz Kısaltmalara getirilen eklerden önce TRT’nin İDO’ya ÖSS’de Sayılara getirilen eklerden önce 1974’te 23.30’da 27’nci

KESME İŞARETİ (’) Şiirlerde ölçü gereği düşürülen seslerin yerine N’oldu bu gönlüm Ne oldu Karac’oğlan gel beri Karacaoğlan Aldığı ekle başka bir sözcükle karışabilecek sözcüklerde Tavan’ın rengi hoş değildi. tava / tavan Kadı’nın kararı doğruydu. kadı / kadın Özellikle belirtilmek istenen harf veya sözcükten sonra Bazı sözcüklerde a’nın daralarak ı’ya dönüştüğünü görürüz. Derste ne’nin değişik görevlerde kullanılmasını öğrendik.

TIRNAK İŞARETİ (“ ”) Alıntılarda Tanpınar,bir eserinde Sinan için şöyle der: “Sinan bir geleneği tek başına tüketen, kendinden sonra gelenlere pek az bir şey bırakan sanatkârlardandır.” Doğrudan yapılan aktarmalarda Annesi: “Akşam eve erken gel.” dedi Doktor: “En son ne zaman ameliyat oldunuz?” dedi. Kitap adları ve yazı başlıklarında Reşat Nuri “Çalıkuşu”nda idealist bir öğretmeni anlatır. Yarınki programda “Otuz Beş Yaş” şiirini okuyacağım. Cümlede özellikle belirtilmek istenilen sözcüklerde Gerçek bir sanatçı için “özgünlük” çok önemlidir. Bugün derste “püf noktası” deyiminin hikâyesini öğrendik.

TEK TIRNAK (’) Bir alıntının içinde başka bir alıntıyı göstermek için “Andre Gide, bir yazısında, ‘Flaubert ve Balzac gibi büyük yazarlar romanlarının günlüğünü tutmuş olsalardı, romanlarıyla öğrettiklerinden daha fazlasını öğretebilirlerdi.’ der.” Halit: “Okulda Uğur’la görüştüm, ‘Yarın Melihlere çaya gidelim mi?’ dedi.”

PARANTEZ (AYRAÇ) İŞARETİ [( )] Bir sözcüğün açıklanmasında Garipçiler (Orhan Veli ve arkadaşları) yeni bir şiir anlayışıyla ortaya çıkmışlardı. Bir sözcüğün eşanlamlısının yazımında Daha çok öykü (hikâye) türünde yapıtlar vermiştir. Tarihlerin yazımında Erdinç o sene (1978) Türkiye’ye yeni gelmişti. Tiyatro metinlerinde hareketleri anlatan bölümlerde Hasta: (Gözlerini silerek) “Doktor yaşayacak mıyım?” dedi. Yabancı sözcüklerin okunuşlarının yazımında Rousseau (Ruso) romantizmin önemli isimlerindendir.

KISA ÇİZGİ (-) Dilbilgisinde kökler ve ekler arasına Arasözlerin başına ve sonuna Bu sahile geldiğimde -nedendir bilmem- hüzünlenirim. Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına İkici Dünya Savaşı (1939 -1945) altı yıl sürmüş. Birbiriyle ilgili iki ismin arasına Feribotlar İstanbul - Yalova seferlerine yarın başlıyor. Dilbilgisinde kökler ve ekler arasına deniz-ci-lik-te yol-lar-da-ki ses-siz-ce

KISA ÇİZGİ (-) Satır sonunda bitmeyen sözcüklerin bölünmesinde “...okyanus- lardan haber yok.” Rakam veya sayılar arasına (“ila” anlamında) 2 - 3 kişilik 15 - 27 Eylül 20 - 25 yaşlarında Eski metinlerdeki Arapça, Farsça tamlamalar arasına bâd-ı sâbâ ateş-i aşk şeb-i yeldâ Yalnız yazıldığında eklerin başına -de hali -lık eki -ler eki Fiillerin sonuna mastar eki yerine oku- getir- sev-

UZUN ÇİZGİ ( ▬ ) Konuşma metinlerinde cümlelerin başına Yarın Yalova’ya mı gideceksin? Evet. Niçin? Annemi özledim.

ÖSS’DE BAŞARILAR DİLEĞİYLE… FEM DERSHANELERİ