İYİ İMALAT UYGULAMASI (İİU = GMP) Sabahattin İçin Uzman Vet. Hekim

İİU (GMP) TANIMI Veteriner biyolojik ürünlerin kalite standartlarına ve amaçlanan kullanım şekline göre ve ürün ruhsatına esas bilgilerin veya ürün özelliğinin gerekli gördüğü şekilde üretilmesini ve kontrol edilmesini güvence altına alır. İyi üretim uygulamaları kalite güvence sisteminin bir parçası olup, hem üretim ve hem de kalite kontrolü ile ilgilidir.

İİU BÖLÜMLERİ Kalite Yönetimi Personel Tesisler ve ekipman Dokümantasyon Üretim Kalite kontrol Fason üretim ve kontrolü Şikayetler ve ürünün geri çekme İç denetim

KALİTE YÖNETİMİ İmalat yetkilisinin sahibi veteriner biyolojik ürünleri ruhsat gerekliliklerine ve amaçlanan kullanımlarına uygun olarak, güvenilir, kaliteli ve etkin olarak üretmekten sorumludur. Bu kalite hedefi üst yönetimin sorumluluğundadır, ancak tesiste çalışan tüm personelin, materyal sağlayıcıların ve dağıtıcı firmaların katılımını ve taahhütlerini gerektirir.

KALİTE YÖNETİMİ Kalite güvence sistemi İİU nı iyi özümsemiş yeterli sayıda uzman personel, uygun tesis ve ekipman gerektirir. Kalite yönetimi geniş çerçevede tasarlanmalı ve doğru olarak uygulanmalıdır.

PERSONEL Yeterli kalite güvencesi sisteminin kurulması, sürdürülmesi ve veteriner biyolojik ürünlerin doğru bir şekilde imalatı kişilere bağlıdır. Yeter sayıda ve uygun nitelikte personel çalıştırılmalıdır. Bireysel sorumluluklar açıkça anlaşılmış ve kaydedilmiş olmalıdır. Bireylere yüklenen sorumluluklar kalite bakımından risk oluşturacak kadar kapsamlı olmamalıdır.

PERSONEL Çalışanlar sorumluluklarını doğru taşıyabilmek için ihtiyaç duyulan yetki ile donatılmalıdır. Personel devamlı olarak İİU na uygun olarak teorik ve uygulamalı eğitim almalıdır. Sağlık, hijyen uygulamaları ve giyim konusunda eğitim düzenlenmeli, bu kurallara uyulmalı ve uygulamalar sıkı denetlenmelidir.

PERSONEL İİU’ nı uygulamak ve işletmekten sorumlu kişiler de dahil yönetim ve denetim kademelerindeki çalışanların görevleri iş tanımlarında belirtilecek, birbirleriyle olan hiyerarşik ilişkileri bir organizasyon tablosunda açıklanacaktır.

KİLİT PERSONEL Kilit personel, üretim sorumlusu, kalite kontrol sorumlusu ve eğer bunlardan biri ürünün serbest bırakılmasından sorumlu değilse, bu amaçla atanmış kişilerden oluşur. Kilit personel tam gün görev yapmalıdır. Üretim ve kalite kontrol sorumluları birbirinden bağımsız olmalıdır.

TESİSLER VE EKİPMAN Tesisler yürütülecek faaliyetlere uygun biçimde yerleştirilmeli, tasarlanmalı, inşa edilmeli, uyarlanmalı ve korunmalıdır. Bina veya binaların dizaynı, yapılanması, etkin bir temizlik ve dezenfeksiyona olanak sağlayacak, farklı bölümler arasında bir karışıklığa ve çapraz bulaşmaya (kontaminasyon), sebep olmayacak ve ürün kalitesini olumsuz etkilemeyecek şekilde düzenlenmelidir.

TESİSLER VE EKİPMAN Aydınlanma, sıcaklık, nem ve havalandırma uygun olmalı ve öyle ki, hem tıbbi ürünlerin imalatı ve depolanması sırasında ve hem de donanımın doğru çalışması bağlamında doğrudan veya dolaylı olumsuz etkileri olmamalıdır. Tesisler, böceklerin veya diğer hayvanların girişine karşı en fazla korumayı sağlayacak şekilde tasarlanmalı ve donatılmalıdır.

TESİSLER VE EKİPMAN Yetkililer dışındakilerin girişlerinin önlenmesi için önlemler alınmalıdır. Üretim, depolama ve kalite kontrol alanları, buralarda çalışmayan personel tarafından geçiş için kullanılmamalıdır.

TESİSLER VE EKİPMAN Tesislerdeki bölümler; - Üretim Alanları - Depo Alanları - Kalite Kontrol Alanları -Yardımcı Alanlar Bu alanlar yapılacak işlere uygun ve birbirlerinden bağımsız olmalıdır. Özellikle kalite kontrol laboratuarları üretim alanlarından ayrılmalıdır.

TESİSLER VE EKİPMAN İmalat tesislerinde amaca uygun, yeterli miktarda ve kapasitede ekipman bulunması zorunludur. Ekipmanın kullanım amacına uygun yerleştirilmesi, temizlik, periyodik bakım ve kalibrasyonların yapılması ve bunların kayıt altına alınması gerekir.

DOKÜMENTASYON İyi bir dokümentasyon (Belgeleme) kalite güvence sisteminin en önemli parçalarından birini oluşturur. Açıkça anlaşılabilir bir dille yazılmış belgeler sözlü iletişimden doğan hataları önler ve ürün partilerin geriye doğru izlenmesine olanak tanır.

DOKÜMENTASYON Spesifikasyonlar, İmalat Formülleri ve talimatlar, prosedürler ve kayıtlar, hatasız olmalı ve yazılı olarak kullanıma hazır olmalıdır. Belgeler açık, okunaklı, hatasız olmalı ve güncel tutulmalıdır. Seri ile ilgili olan dokümanlar, serinin son kullanım tarihinden sonra en az bir yıl süreyle saklanmalıdır.

DOKÜMENTASYON Belgeler uygun ve yetkili kişiler tarafından onaylanmalı, imzalanmalı ve üzerlerine tarih yazılmalıdır. Belgelerin içeriğinde belirsizlik olmamalıdır; başlığı, doğası ve amacı açıkça belirtilmelidir. Düzgün bir tarzda düzenlenmeli ve kolayca kontrol edilebilir olmalıdır.

DOKÜMENTASYON Belgeler el yazısı ile yazılmamalıdır; buna rağmen, belgelere veri girilmesi gerektiğinde, bu kayıtlar temiz, okunaklı ve silinemez bir şekilde el yazısı ile yazılabilir. Belge içerisindeki bir kayıtta yapılacak herhangi bir değişiklik imzalanmalı ve tarih atılmalıdır; söz konusu değişiklik, asıl bilginin okunmasına olanak tanımalıdır.

DOKÜMENTASYON Yazılı belge yerine elektronik yöntemler, fotoğraf veya diğer veri sistemleri kullanıldığında, imalatçı planlanan saklama süresince verilerin uygun şekilde saklanacağını teyit etmiş olacaktır. Bu gibi sistemlerde saklanan veriler, her zaman okunabilecek şekilde el altında tutulacaktır. Elektronik ortamda saklanan veriler, (örneğin çoğaltılma veya yedeklenme ve başka bir veri saklama sistemine aktarma gibi) kayıp veya zararlara karşı korunacaktır.

ÜRETİM Tüm üretim işlemleri, önceden oluşturulmuş prosedürler ve talimatlara göre, kalifiye personel tarafından İİU prensiplerine göre gerçekleştirilmelidir. Üretim sürecindeki kontroller için uygun ve yeterli kaynaklar sağlanmalıdır. Çapraz kontaminasyon ve karışıklıkları önlemek için gerekli teknik ve/veya organizasyon tedbirleri alınmalıdır.

ÜRETİM Her yeni üretim veya üretim sürecindeki önemli değişiklikler ile kritik aşamalar düzenli olarak valide edilmelidir. Prosesin, ekipman ve aktivitelerin beklenen sonuçları sağladığını göstermek üzere validasyon çalışmaları yapılmalıdır.

KALİTE KONTROL Üretici kuruluş, bir kalite kontrol bölümü kurmak ve faaliyetinin devamlılığını sağlamakla yükümlüdür. Bu bölüm, gerekli niteliklere sahip bir kalite kontrol sorumlusu tarafından yönetilmeli ve diğer birimlerden bağımsız olmalıdır.

KALİTE KONTROL Kalite kontrol bölümünde, başlangıç, ara ve bitmiş ürün ile ambalaj malzemelerinin gerekli testlerini gerçekleştirecek, uygun personel ve ekipman donanımlı bir ya da daha fazla kalite kontrol laboratuarı bulunmalıdır. Kalite Kontrol laboratuar işlemleriyle sınırlı değildir, fakat ürün kalitesiyle ilgili olabilecek bütün kararlarla ilgilenmelidir.

KALİTE KONTROL Kalite Kontrolün üretimden bağımsız oluşunun, Kalite Kontrolün memnun edici işleyişi bakımından çok önemli olduğu düşünülür. Final ürün kontrolleri üretim koşulları, üretim sürecindeki kontroller, üretim dokümanlarının değerlendirilmesi ve ambalaj da dahil ürünün spesifikasyonlarına uygunluğu gibi önemli bilgileri de dikkate almalıdır. Her seriden bitmiş ürün örnekleri, son kullanım tarihinden sonra en az bir yıl saklanmalıdır. Çözeltiler, gazlar, sular haricindeki başlangıç maddelerine ait örnekler ürünün serbest bırakılmasından sonra en az iki yıl süreyle saklanır.

KALİTE KONTROL Kalite Kontrolün üretimden bağımsız oluşunun, Kalite Kontrolün memnun edici işleyişi bakımından çok önemlidir. Kalite Kontrol personeli, numune alma ve araştırma için, gerektiği gibi, üretim alanlarına erişim hakkına sahip olmalıdır.

FASON ÜRETİM VE KONTROL Fason üretim ve/veya kontrol yerleri ile başvuru sahibi arasında sorumlulukları belirleyen sözleşme yapılmalıdır. Sözleşmede, fason üretimi talep eden ve yüklenen arasındaki sorumluluklar ve özellikle fason yüklenicisinin iyi üretim uygulamalarını ve denetimle ilgili yükümlülükleri yerine getireceğine dair taahhüdü yer almalı ve her serinin serbest bırakılmasından sorumlu, nitelikli personelin görevi kapsamındaki sorumlulukları açık bir şekilde belirtilmelidir.

FASON ÜRETİM VE KONTROL Bu anlaşma içinde ürünün satışından ve sevkinden kimin sorumlu olacağı açık olarak belirtilmelidir. Fason yüklenicisi, fason üretim talep edenin yazılı izni olmaksızın kendisine verilmiş herhangi bir iş için üçüncü bir taraftan fason üretim talep edemez.

FASON ÜRETİM VE KONTROL Yüklenici, ısmarlanan işin memnuniyet verici bir biçimde yapılması için yeterli binalar ve donanım, bilgi ve tecrübe ve yetkin personele sahip olmalıdır. Fason (sözleşmeli) imalat sadece, imalat iznine sahip olan bir imalatçı tarafından yüklenilebilir.

ŞİKAYETLER VE ÜRÜNÜN GERİ ÇEKİLMESİ İmalatçı, bir şikayet kayıt ve gözlem sistemi ile dağıtım ağındaki ürünlerinin uygun şekilde ve her an piyasadan geri toplanması için etkin bir sistemi uygulamaya koyacaktır. Kalite kusurlarıyla ilgili her türlü şikayet, imalatçı tarafından kaydedilecek ve araştırılacaktır.

ŞİKAYETLER VE ÜRÜNÜN GERİ ÇEKİLMESİ Arz edilen ürünün piyasadan geri toplanması veya ürünle ilgili olağanüstü kullanım kısıtlamalarına yol açabilecek her türlü kalite kusuru imalatçı tarafından yetkili makama bildirilecektir. Mümkün olduğu ölçüde, bu durum ürünlerin yollandığı ülkelere de bildirilecektir.

İÇ DENETİM Üretici, İİU’ nın uygulandığının izlenmesi ve gerekli düzeltici önlemlerin alınması amacıyla kalite güvence sisteminin bir parçası olarak düzenli olarak iç denetim uygulamalıdır. İç denetimler, firmadan görevlendirilmiş yetkin kişi(ler) tarafından bağımsız ve ayrıntılı bir biçimde yürütülür. Bu tür iç denetim işlemlerinin ve buna bağlı düzeltici önlemlerin kayıtları tutulmalıdır.