Çift İlişkisinde Bağlanma Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

Bağlanma-karşılıklı bağımlılık İki kişi arasında yakın duygusal ilişki Karşılıklı duygular Sık etkileşim ve yakınlık Seçicilik

Internal Working Model-IWM Yaşamın ilk yılındaki anne- bebek ilişkisi içselleşerek ve sonraki yıllarda ilişkileri belirleyen içerden işleyen bir model (IWM) halini alır.

Araştırıcılığımı destekle Sana ihtiyacım var Sana ihtiyacım var Beni gözetle Yardım et Beni eğlendir GÜVENLİ ORTAM KORUYUCU ZEMİN Araştırıcılığımı destekle Sana ihtiyacım var Sana ihtiyacım var Sana gelmemi bekle Beni koru Rahatlat Keyiflendir Duygularımı düzenle Her zaman büyük, güçlü, akıllı ve sevecen ol İhtiyaçlarımı farket. Gerektiğinde sorumluluğumu al.

Bağlanma figürüne ulaşabilme Tehlikeli uyaran Bağlanma figürüne ulaşabilme Evet Stresin azalması Güvende hissetme Güven temelli, savunmacı olmayan duygu düzenleme stratejileri Geniş ve sağlam yapılanmış bir bağlanma döngüsü Otonomi

Bağlanma Kendilik saygısı Kişilerarası güven duygusu

Bağlanma Stilleri * (Ainsworth) Güvenli (%56) Kaçıngan (%20) Kaygılı / İkircikli (%24)

Bağlanma-kaygı ilişkisi YÜKSEK KAYGI YÜKSEK KAÇINMA GÜVENLİ SAPLANTILI KORKULU-KAÇINGAN YADSIYAN-KAÇINGAN DÜŞÜK KAYGI DÜŞÜK KAÇINMA

Stil-Şema Bağlanma stilleri kişilik özelliği olmaktan çok bilişsel şemalardır. Değişime açıktır.

Güvenli bağlanma stili (%56) karşılıklı doyum sağlama duygusal açıdan güvenli bir ilişki oluşturma evliliğin gelişimsel görevlerini yerine getirmede başarılı

Olumlu kendilik ve öteki algısı Düşük tehdit Güvenli stil İyimserlik Umut Olumlu kendilik ve öteki algısı Stresli dönemlerde sağlıklı kalma Distresi taşıma ve ifade etme Destek arama, etkili başa çıkış Araştırırıcılık, bilişsel açıklık Başkalarının sorumluluğunu alma yetisi

Aşırı aktivasyon stratejileri Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Evet Tehditi zihinde tutma, gerekirse abartma Aşırı etkinleşmiş yakınlık-arama çabası Bağlanma figürü elde edilene, güvenlik duygusu sağlanana kadar bağlanma sistemini aktif tutmak

Aşırı aktivasyon stratejileri Diğerlerine bilişsel, duygusal ve fiziksel yakınlığı arttırmaya çalışma Duygusal, baştan çıkarıcı, asılıcı, ve kontrol edici davranışlarla destek sağlama Korunma ve rahatlık için eşine aşırı güvenme, yaslanma Kendini incinebilir, çaresiz, kendine yetersiz olarak görme

Tehditin abartılması ve bağlanma figürünün sürekli kontrol edilmesi Kaygılı bağlanma Tehditin abartılması ve bağlanma figürünün sürekli kontrol edilmesi En küçük tehditi bile hızla farketme Olumsuz sonuçları abartma Olumsuz duygusal tepkileri yoğunlaştırma Tehditle ilgili endişelere saplanma Eşine karşı artmış bir ilgi Reddedilmeye ilişkin uyarıları hızlı farketme Bilişsel işlevlerin etkilenmesi Bağlanmama davranışının baskılanması

Olumsuz kendilik algısı Karamsarlıkumutsuzluk Yüksek tehdit algısı Tehdit edici olmayan durumlarda bile bağlanma figürünü test etme Strese aşırı duygusal tepki Kaygılı stil Olumsuz duyguların otomatik olarak yayılması Endişe Acı verici anıları anımsama

Kaygılı-ikircikli bağlanma (%20) yakınlık konusunda ikircikli duygular besleme eşlerinin kendilerini gerçekten sevip sevmediği, onunla kalmak isteyip istemediği konusunda endişe duyma ilişkide güvenlik duygusunun artmasına gereksinim duyma

Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Aktivasyon azaltma stratejileri Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Hayır Yakınlık-arama çabasını azaltma Sevgi ve destek aramama Tehditi görmezden gelme Yalnızlık stresi ile başa çıkma Bağlanma figürünün sağlanamamasından kaynaklanan acıdan kaçınma stratejileri geliştirme

Aktivasyon azaltma stratejileri Bağlanma gereksinimini inkar etme, aşk ve yakınlık konusunu alaya alma Yakın ilişkilerden ve karşılıklı bağımlılıktan kaçınma Başkalarına olan bilişsel, duygusal ve fiziksel uzaklığı artırma Kendine yeterliği artırma

Bağlanma figürünün elde edilememesi tehditini baskılama Kaçıngan bağlanma Bağlanma figürünün elde edilememesi tehditini baskılama Bağlanma sistemini aktive edecek tehditleri baskılama Eş edinme konusuna ilgi göstermeme Kişisel sorunlardan, meydan okuyucu aktivitelerden, yeni yaşantı ve bilgilerden potansiyel tehlikeleri nedeniyle kaçınmak İncinebilirliğini inkar etme yolu olarak kişisel kusurlarını baskılama, güçsüz yönlerini görmezden gelme

Acı verici düşüncelerin bastırılması Olumsuz anıların bastırılması Yakınlık olmaması Ayrılık sözkonusu olduğunda bağlanma sürecininin etkinliğini azaltma Olumsuz kendilik temsilcilerini ayrı tutma Kaçıngan stil Olumsuz özelliklerini başkalarına yansıtma Temel korku ve kaygılarını inkar etme Olumsuz duygularının farkına varmama

Kaçıngan bağlanma (%24) yakın ilişkiler kurarken sıkıntıya girme güvenmekte ve bağlanmakta güçlük çekme ilişkiyi “kontrol” çevresinde kurma

Romantik ilişki Güvenli bireyler Kaçıngan bireyler güven, yakınlık, karşılıklı bağımlılık, bağlılık ve sorumluluk hissederler kıskançlık ve yakınlıktan korkma duyguları taşımazlar Kaçıngan bireyler yakınlıktan korkarlar Kaygılı-ikircikli tipler duygusal iniş-çıkışlar yaşarlar aşırı kıskançlık, tutku ve aşırı güven duygusuna sahiptirler.

Eş seçimi İlişkinin başlamamasında İlişkinin devamında benzerlik elde edilebilirlik aşık olma İlişkinin devamında bağlanma

Eş seçimi Benzer bağlanma stiline sahip olan Tamamlayıcı bağlanma stiline sahip olan Kaçıngan- güvenli Kaçıngan-kaygılı/ikircikli

Evliliğin işlevleri bağlanma ilgi ve bakım cinsellik toplumsal üyelik

Aile Kendisini düzenleyen ve kendi içinde evrim geçiren bir sistemdir Her bir üyenin bağlanma stili, evlilik ilişkisini yakından etkiler

Evlilik de bağlanma stilini etkiler. Güvensiz bağlanma stili ile evlilik ilişkisine başlayan bir eş, ilişkide yeterli bir duygusal destek bulduğunda daha güvenli, daha az kaygılı hale gelebilir.

Terkedilmeler güvenli bağlanan bireyi güvensiz kılabilir Bazı kaçınganlar, yeni bir ilişkide güvenli olabilir (Kirkpatrick & Hazan, 1994)

Güvenli bağlanma Ailede bütünleştirici ilişki Etkili sorun çözme stratejileri Destekleyici ortam Açık iletişim

Kaygılı-ikircikli bağlanma İlişkide kontrolün ön plana geçmesi Otonomi ve bağımsızlığa izin verilmemesi Sık çatışma Diğer eşin ilişkiden çekilmesi

Kaçıngan bağlanma Sorun çözme ile fazla ilgilenmeme Eşlerinin gereksinimlerinin, sıkıntılarının farkında olmama Eşin yakın olma isteği karşısında huzursuz olma

İlişki doyumu Güvenli bireyler evlilik ilişkilerini doyumlu bulmaktalar Kaygılı-ikircikli bireyler ilişkilerini doyumsuz olarak tanımlamaktalar Kaçınganlar, evlilikten beklentileri düşük olduğu için daha hoşnutlar

İlişki doyumu Kaçıngan bir erkek, kaygılı/ikircikli bir kadınla evlendiğinde duygusal açıdan uzak olmak ve daha az bağlanmak istediği için yakın ilişkiden hoşnut olmaz kadının sahiplenici tutumu nedeniyle kendisini tehdit altında hisseder Bu ilişkide kadın da hoşnut değildir Yakınlık ve bağlılık gereksinimi karşılanmamıştır

İlişki stabilitesi Kaygılı/ikircikli tipler güvenli ve kaçınganlardan daha hızlı evlenirler ancak bir-iki yıl içinde boşanırlar Güvenli bireyler daha az boşanırlar Kaçıngan erkek, kaygılı/ikircikli kadın evliliği de tüm huzursuzluğuna rağmen uzun sürer

İletişim stili Güvenli çiftler daha az küserler ve azsözel saldırganlık sergilerler Çatışma çözümünde Kaçıngan bireyler kaçınma ve küskünlük gösterirler Kaygılı/ikircikli bireyler çatışmaya saplanırlar ve kin güderler

Ayrılığa tepki Kaygılı/ikircikli bireyler Kaçıngan erkekler ayrılığa itiraz ve umutsuzluk duyguları ile tepki verir derindeki reddedilme korkuları, mutsuz da olsalar evliliği sürdürmelerine neden olur Kaçıngan erkekler ayrılığa daha az duygusal tepki gösterirler savunma olarak aktivasyon azaltma stratejilerini kullanırlar