MAKEDONYA CUMHURİYETİ “650 milyonluk Ticaret ve Yatırım Üssü” “ Zaman bu zaman” Şenol TÜRKYILMAZ Üsküp Büyükelçiliği Ticaret Başmüşaviri ÜSKÜP, Ocak 2013 Free Powerpoint Templates

MAKEDONYA’YA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’YA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER RESMİ ADI MAKEDONYA CUMHURİYETİ BAŞKENTİ ÜSKÜP (NÜFUS: 506.926) YÜZÖLÇÜMÜ 25.713 KM2 PARA BİRİMİ MAKEDONYA DENARI (1 AVRO:61,35MKD) NÜFUSU 2.045.177 (31.12.2007 itibariyle-Makedonya İstatistik Kurumu) (%41’i 30 YAŞ ALTI) ETNİK GRUPLAR NÜFUS YÜZDE MAKEDON 1.297.981 %64,18 ARNAVUT 509.083 %25,17 TÜRK 77.959 %3.85 ROMAN 53.879 %2,66 2 2

MAKEDONYA EKONOMİSİNE İLİŞKİN TEMEL GÖSTERGELER (2011) ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA EKONOMİSİNE İLİŞKİN TEMEL GÖSTERGELER (2011) GSMH 6,6 (2009) 6,9 (2010) 5,3 (2011) 7,3 (2012) milyar Avro BÜYÜME HIZI %- 0,9 (2009) %1,8 (2010) %3,0 (2011) %1,8 (2012) KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR 3.565 AVRO ENFLASYON ORANI %- 0,8 (2009) % 1,6 (2010) % 3,2 (2011) %1,6 (2012) İŞSİZLİK ORANI %31,2 ORTALAMA AYLIK ÜCRET BRÜT: 435-500 AVRO NET: 330-350 AVRO Kaynak: M.C. İstatistik Kurumu ve M.C. Merkez Bankası 3 3

Makedonya’nın Yıllara Göre Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Doları) ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’NIN DIŞ TİCARETİ Makedonya’nın Yıllara Göre Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Doları) YIL 2008 2009 % Değ 2010 % Değ. 2011 Haziran 2012 İHRACAT 3.978.231 2.691.528 -32,3 3.301.800 22,6 4.455.375 34,9 2.164.310 1.937.649 -10,5 İTHALAT 6.851.573 5.043.115 -24,4 5.450.700 8,0 7.007.251 28,5 3.439.260 3.188.557 -7,3 HACİM 10.829.804 7.734.643 -28,6 8.752.500 13,1 11.462.626 30,9 5.603.570 5.126.206 -8,5 DENGE -2.873.342 -2.351.587   -2.148.900 -2.551.876 -1.274.950 -1.250.908 Makedonya dış ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı %62,5’dur. İhracatının % 62,5’u AB 27, %24,3’ü Batı Balkan ülkeleriyle gerçekleşmektedir. İthalatının %59,1’i AB 27, %22,0’si gelişme yolundaki ülkelerle yapılmaktadır. Almanya, Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, İtalya dış ticaretindeki ilk 5 ülkedir (%47,1).

MAKEDONYA’NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ MAKEDONYA-TÜRKİYE İKİLİ TİCARET VERİLERİ (1.000 DOLAR) YIL 2008 2009 % Değişim 2010 2011 Haziran 2012 İHRACAT 31.565 40.764 29,1 50.909 24,8 73.344 44,0 37.553 27.830 -25,9 İTHALAT 268.754 250.746 -6,7 260.311 3,8 343.882 32,1 166.286 142.499 -14,3 HACİM 300.319 291.510 -2,9 311.220 6,7 417.226 34,0 203.840 170.328 -16,4 DENGE -237.189 -209.982   -209.402 -270.538 -128.733 -114.669 Ülkemiz, Makedonya dış ticaretinde 10 uncu sırada, ithalatında 9 uncu sırada yeralmaktadır. Ticaret hacmi içerisinde %3,4, ithalatında %4,5, ihracatında ise %1,5’lik paya sahiptir. 5 5

MAKEDONYA’NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ MAKEDONYA’NIN TÜRKİYE’YE İHRACATINDAKİ BAŞLICA ÜRÜNLER Demir-çelik ürünleri Ateşe dayanıklı tuğla, blok ve seramik ürünleri Ham deriler (koyun ve kuzu) Demiryolu ulaşım araçları aksam ve parçaları Ferrosilisyum ve diğer metal cevherleri MAKEDONYA’NIN TÜRKİYE’DEN İTHALATINDAKİ BAŞLICA ÜRÜNLER Örme ve örülmemiş giyim eşyası Buzdolabı, dondurucu ve klimalar Pamuk Otomotiv ve yan sanayi ürünleri Plastik ve plastikten mamul eşya İşlenmiş gıda ürünleri (bisküvi, gofret ve kekler) Elektrik-elektronik ürünleri (renkli televizyon) 6 6

MAKEDONYA-TÜRKİYE TİCARİ İLİŞKİLERİNDE ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA-TÜRKİYE TİCARİ İLİŞKİLERİNDE ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR MAKEDONYA’YA TÜRKİYE’DEN GELEN SANAYİ MALLARINININ GÜMRÜK VERGİLERİ SERBEST TİCARET ANLAŞMASI ÇERÇEVESİNDE 1 OCAK 2008’DE TAMAMEN SIFIRLANMIŞTIR. HER İKİ ÜLKENİN OLUMLU YAKLAŞIMLARI SONUCUNDA YUKARIDA BELİRTİLEN ÇAPRAZ MENŞE PROTOKOLÜ 11 KASIM 2008 TARİHİNDE ANKARA'DA İMZALANMIŞ VE 1 TEMMUZ 2009 TARİHİ İTİBARİYLE YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR. BUNA GÖRE, TARIM VE ÇELİK ÜRÜNLERİ HARİÇ TÜRKİYE'DEN MAKEDONYA'YA GÖNDERİLECEK ARA MALLARIN MAKEDONYA'DA İŞLENEREK NİHAİ ÜRÜN HALİNE GETİRİLMESİ VE AB ÜLKELERİNE MAKEDONYA'DAN GÜMRÜKSÜZ İHRAÇ EDİLMESİ MÜMKÜN HALE GELMİŞ BULUNMAKTADIR. 7 7

MAKEDONYA İLE YATIRIM VE TİCARET İÇİN BAZI SEKTÖRLER ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA İLE YATIRIM VE TİCARET İÇİN BAZI SEKTÖRLER OTOMOTİV YAN SANAYİ ÜRÜNLERİ, TEKSTİL, HAZIR GİYİM VE DERİ İŞLEME ÜRÜNLERİ VE TESİSLERİ, AĞAÇ İŞLEME VE MOBİLYA SANAYİ, KİMYA SANAYİ ÜRÜNLERİ, MADENCİLİK (MERMER), KİREÇ OCAĞI, ALTYAPI VE SU ARITMA TESİSLERİ VE ARAÇ, GEREÇLERİ, BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ, TURİZM SEKTÖRÜ TARIM SEKTÖRÜ BAŞLICA TİCARET VE YATIRIM ALANLARI OLARAK SIRALANABİLİR. 8 8

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’DAKİ YATIRIM ORTAMI OLUMLU YANLAR YABANCI YATIRIMCI ÇEKME KONUSUNDA ÇOK İSTEKLİ BİR HÜKÜMET DÜNYA BANKASI TARAFINDAN YAYIMLANAN “DOING BUSINESS 2011” RAPORU’NA GÖRE REFORMLAR KONUSUNDA EN BAŞARILI ÜÇÜNCÜ ÜLKE İŞ YAPMA KOLAYLIĞI AÇISINDAN 185 ÜLKE ARASINDA 23. SIRADA SÖZ KONUSU SIRALAMADA SLOVENYA 35, MONTENEGRO 51, BULGARİSTAN 66, TÜRKİYE 71, ROMANYA 72, YUNANİSTAN 78, HIRVATİSTAN 84, ARNAVUTLUK 85, BOSNA HERSEK 116NCI ÜLKEMİZLE HAZIR TİCARİ VE EKONOMİK HUKUKİ ALTYAPI

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’DAKİ OLUMSUZ YANLAR ÇALIŞMA VE OTURMA İZİNLERİ KONUSUNDA YAŞANABİLECEK SIKINTILAR HEM YOLSUZLUK HEM DE AŞIRI YAVAŞLIK PROBLEMLERİYLE GÜVEN DUYULMAYAN BİR YARGI SİSTEMİ GENEL OLARAK YOLSUZLUK PROBLEMİ SIK DEĞİŞEN YASALAR VE MEVZUAT SIK DEĞİŞEN KAMU BÜROKRASİSİ KADROLARI NEDENİYLE DEVLETTE DEVAMLILIK KONUSUNDA YAŞANAN SIKINTILAR YAVAŞ İŞLEYEN KARAR SÜRECİ VE YOLSUZLUKLARLA UĞRAŞAN BÜROKRASİ

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ MAKEDONYA’DAKİ YATIRIM ORTAMI EKONOMİK GELİŞME AÇISINDAN ÜLKENİN TEK ÇIKIŞ YOLU OLAN YABANCI SERMAYEYİ ÇEKEBİLMEK İÇİN MEVCUT HÜKÜMET ÇOK YOĞUN BİR ÇABA SERGİLEMEKTE VE MAKEDONYA YATIRIM AJANSI TARAFINDAN 2007 BAŞINDAN BU YANA YOĞUN ULUSLARARASI TANITIM KAMPANYALARI YÜRÜTÜLMEKTEDİR. SÖZ KONUSU KAMPANYALARIN HEDEF ÜLKELERİNDEN BİRİ DE TÜRKİYE’DİR.

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLER ÖZELLİKLE TÜRKİYE’DEN BAKILDIĞINDA KÜÇÜK BİR PAZAR OLARAK ALGILANAN MAKEDONYA’NIN; RESMİ RAKAMLARA GÖRE %3.8, GERÇEKTE İSE %5 CİVARINDA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN TÜRK KÖKENLİ VATANDAŞLARININ BULUNMASI SEBEBİYLE TÜRKÇE KONUŞAN VE TÜRKİYE İLE TİCARET VE YATIRIM İLİŞKİLERİ KURMAYA ÇOK İSTEKLİ BİR NÜFUS BARINDIRAN, 46 YIL BOYUNCA BİRLİKTE YAŞADIĞI ESKİ YUGOSLAVYA ÜLKELERİYLE DOĞAL EKONOMİK BAĞI VE BİRÇOK ÜRÜNDE SIFIR YA DA ÇOK DÜŞÜK GÜMRÜK VERGİLERİYLE TİCARET YAPMA İMKÂNI BULUNAN,

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLER KASIM 2007 İTİBARİYLE MAKEDONYA, HIRVATİSTAN, ARNAVUTLUK, KOSOVA, KARADAĞ, MOLDOVA, SIRBİSTAN VE BOSNA HERSEK AÇISINDAN YÜRÜRLÜĞE GİREN CEFTA (CENTRAL EUROPEAN FREE TRADE AGREEMENT) İLE EFTA TARAF OLAN, AVRUPA BİRLİĞİ İLE TOPLULUĞUN İSTİKRAR VE ORTAKLIK SÜRECİ’NE TARAF ÜLKELER (MAKEDONYA, HIRVATİSTAN, BOSNA-HERSEK, SIRBİSTAN, KARADAĞ, KOSOVA VE ARNAVUTLUK) ARASINDA KADEMELİ OLARAK TESİS EDİLMESİ ÖNGÖRÜLEN ÇAPRAZ MENŞE KÜMÜLASYONUNA TÜRKİYE İLE BİRLİKTE GİREN, BU ÇERÇEVEDE 65 MİLYONLUK BALKAN, 650 MİLYONLUK AVRUPA NÜFUSUNA HİTAP EDEN ( AB + CEFTA + EFTA + Türkiye + Ukrayna: 650 milyon)

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLER UCUZ İŞGÜCÜ VE ENERJİ MALİYETLERİNİN YANISIRA, YABANCI YATIRIMLARI TEŞVİK ETMEK AMACIYLA HÜKÜMET TARAFINDAN GETİRİLEN GENEL NİTELİKLİ VERGİ İNDİRİMLERİ SONRASINDA (ÖZELLİKLE TEKNOLOJİ SANAYİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ) CAZİP BİR YATIRIM ORTAMI SUNULAN, AB ADAY ÜLKE STATÜSÜNÜ HAİZ VE ORTA VEYA UZUN VADEDE AB ÜYESİ OLDUĞUNDA, ÜLKEDE YAPILACAK HER TÜRLÜ ÜRETİMİN CİDDİ BİR ENGELLE KARŞILAŞILMADAN TÜM AB PAZARINA ULAŞTIRILABİLECEĞİ,

ÜSKÜP TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLER BAŞTA ÇİFTE VERGİLENDİRMENİN ÖNLENMESİ OLMAK ÜZERE İKİLİ EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER ANLAMINDA ÜLKEMİZLE İLİŞKİLERİNDE GEREKLİ YASAL ZEMİNİ BULUNAN, HAFTANIN HER GÜNÜ UÇAK SEFERLERİ BULUNAN, TÜRK BANKASI MEVCUT TİCARET VE YATIRIM “ÜSSÜ” OLABİLECEK BİR ÜLKE OLARAK ELE ALINMASINDA VE TİCARET VE/VEYA YATIRIM KARARLARI ALINIRKEN BU GERÇEKLER IŞIĞINDA KARAR VERİLMESİNDE YARAR GÖRÜLMEKTEDİR. SON SÖZ: ÜLKE ZİYARETLERİNİZDE, TİCARET VE YATIRIM KARARI ALMA AŞAMALARINIZDA TÜRK ve MAKEDONYA İLGİLİ KURUMLARINA UĞRAMANIZ SİZLERİ BAZI YANLIŞ KARARLAR ALMAKTAN ALIKOYABİLECEKTİR.

T.C. ÜSKÜP BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ ŞENOL TÜRKYILMAZ ÜSKÜP BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET BAŞMÜŞAVİRİ TEL: 00389 2 322 40 10 FAKS: 00389 2 322 20 14 E-POSTA: uskup@ekonomi.gov.tr http://www.musavirlikler.gov.tr (Makedonya) Free Powerpoint Templates