İÇMESUYU ARITMA YÖNTEMLERİ Şehnaz ÖZCAN Şube Md. Çevre Müh. İller Bankası A.Ş. Proje Geliştirme Dairesi Başkanlığı İçmesuyu Arıtma Proje Şube Müdürlüğü

Sosyal ve ekonomik gelişme ile birlikte yaşam standartlarının yükselmesi, kişi başına içme ve kullanma suyu gereksinmelerini arttırmaktadır. Ayrıca su kaynaklarındaki mevsimsel azalmalar, içmesuyu dağıtım şebekelerindeki önemli orandaki kayıp ve kaçak kullanımlar nedeniyle içmesuyu açığı ortaya çıkmaktadır.

Hızlı nüfus artışı, kentleşme ve sanayileşme sonucu günlük su tüketimlerinin artışının yanısıra kaynak ve yeraltı su rezervlerinin azalması sonucu içmesuyunun yüzeysel su kaynaklarından sağlanmasını zorunlu hale getirmiştir.

İÇMESUYU ARITMA YÖNTEMLERİ Yüzeysel su kaynaklarının kullanımı ise içmesuyu arıtma tesislerinin yapımını gündeme getirmiştir. Yeraltı sularının çeşitli dış etkenlerden yeterince korunamaması sonucunda kirlenmesi, veya jeolojik yapının su kalitesini bozması gibi nedenlerden dolayı yeraltı sularının da arıtılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.

SU KALİTE SINIFLARI VE ARITMA YÖNTEMLERİ “İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik” 20.11.2005 tarih ve 25999 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

“İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik” Bu yönetmelik; içmesuyu temini amacıyla kullanılan ya da kullanılması planlanan, yüzeysel sular ile ilgili esasları, kalite kriterlerini ve bu suların içme suyu amaçlı kullanılabilmesi için uygulanması gereken arıtma tiplerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik Bu yönetmelikte; içme-kullanma suyu temininde kullanılabilecek yüzeysel sular, yönetmelik ekinde yer alan tablodaki parametrelerin belirlenen sınır değerlerine göre üç farklı kategoriye ayrılmış ve her kategori için arıtma tipleri belirlenmiştir.

SULARIN SINIFLANDIRILMASI Kategori A1: Basit fiziksel arıtma ve dezenfeksiyon ile içilebilir suları Kategori A2: Fiziksel arıtma, kimyasal arıtma ve dezenfeksiyon ile içilebilir suları Kategori A3: Yoğun fiziksel ve kimyasal arıtma, ileri arıtma ve dezenfeksiyon ile içilebilir suları ifade etmektedir.

ARITMA NEDİR? Mevcut su kaynaklarımızın bir kısmı, içme-kullanma suyu ihtiyaçlarımızı karşılamak için doğrudan kullanmaya uygun değildir. Bu nedenle suların kullanma amaçlarına göre çeşitli işlemlerden geçirilmesine arıtma denir.

ARITMA PROSES SEÇİMİ Arıtma prosesinin seçimine etki eden faktörler; Suyun özellikleri Tesis Yeri Seçimi Arıtma Tesisi Yapılacak Beldenin Sosyo-Ekonomik Yapısı

ARITMA PROSES SEÇİMİ A. Suyun özellikleri a. Su Kaynağının Türü, b. Su Kaynağının Kalitesi

ARITMA PROSES SEÇİMİ B.Tesis Yeri Seçimi a. Arıtma tesisinin su kaynağı ve şebeke depoları ile hidrolik bağlantısı, b. Arıtma yerinin topografyası, c.Arıtma yerinin zemin şartları, d. Arıtma tesisi yerinin konumu,

Arıtma Prosesleri Yüzeysel sularda moleküller; iyonlar (çapı 10-6 mm’ den küçük olanlar ), kolloidler (çapı 10-6 ile 10-3 mm arasında olanlar), askıdaki maddeler ( çapı 10-3 mm’den büyük olanlar ) halinde bulunur.

Arıtma prosesleri Başlıca üç tip arıtma vardır; 1. Fiziksel Arıtma ; Sudaki kirliliğin fiziksel özelliğine bağlıdır. Partikül büyüklüğü, özgül ağırlık, viskozite gibi. Bu tip işlemlerin tipik örnekleri ızgara, çökeltme, filtrasyon ve gaz transferidir.

Arıtma prosesleri 2. Kimyasal Arıtma ; Kirliliğin kimyasal özelliğine bağlıdır. İlave edilecek kimyasal maddelerin özelliklerinden yararlanılır. Koagülasyon, flokülasyon, çökeltme, hızlı filtre, iyon değişimi.

Arıtma prosesleri 3. Biyolojik Arıtma; Çözünebilir ve kolloid organik kirleticileri gidermek için biyokimyasal reaksiyonlardan yararlanılır. Örnek olarak biyolojik filtrasyon gibi.

Fiziksel Arıtma en basit arıtma tipidir Fiziksel Arıtma en basit arıtma tipidir. Bu arıtma tipi ile yaklaşık partikül büyüklüğü 10-2 mm.'ye kadar olan askıdaki ve yüzen maddeler tutulur. Kimyasal Arıtma ile askıdaki ve yüzen maddelerden başka partikül büyüklüğü 10-6 mm. olan küçük kolloid askıdaki katı maddeler tutulabilir. Biyolojik Arıtma ile partikül büyüklüğü 10-8 mm.'ye kadar olan organik maddeleri tutabilir.

Arıtma Birimleri İçmesuyu arıtma tesisi dizayn debisi (tesis içi yük kayıplarının %5 olduğu düşünülerek) içmesuyu ihtiyacı % 5 arttırılarak bulunur ve bu debiye göre üniteler boyutlandırılır. Ayrıca dizayn debisi %20 arttırılarak yada çoklu ünitelerde 1 ünitenin devre dışında kalması durumuna göre ünitelerin bu debiyi kaldırıp kaldırmadığı tahkik edilir.

Arıtma Birimleri Proses Yapıları (Giriş yapısı, Havalandırma yapısı, Hızlı karıştırma yapısı,Yavaş Karıştırma yapısı, Çökeltme yapısı, Filtre yapısı, klor temas tankı, temiz su deposu) Yardımcı yapılar (Çamur yoğunlaştırıcı, kurutma yatakları / filtre press, Kimya Binası, Klor Binası, Geri yıkama suyu tutma tankı) Tali yapılar (İdare binası, Lojman Binası, Isı Merkezi, Trafo ve Jenaratör Binası)

Klasik İçmesuyu Arıtma Tesisi Akım Şeması

Örnek Kimyasal Arıtma Akış Diagramı

Proses Yapıları Giriş Yapısı Tesise gelen suyun basıncını kırmak ve özellikle birden fazla kaynaktan su geliyorsa kalitesini düzenlemek ve/veya gerektiğinde ön klorlama amacıyla suya verilen klora yeterli temas süresi sağlayan bir ünitedir.

Proses Yapıları Arıtma tesislerinde tesisi korumak amaçlı ve sudaki demir , mangan,uçucu organik maddeler v.b. maddelerin oksidasyonu için havalandırmadan önce ön klorlama yada ön ozonlama yapılır.

Havalandırma Yapısı Suya oksijen kazandırarak demir ve manganın oksidasyonu, Amonyumun giderilmesi, Karbon dioksit, hidrojen sülfür, metan, uçucu yağlar ve uçucu organik maddelerin giderilmesinde kullanılır.

Havalandırma Yapısı İçmesuyu arıtımında kullanılan havalandırıcıları 3 sınıfta toplamak mümkündür. a) Cazibeyle çalışanlar(kaskat) b) Püskürtücüler c)Basınçlı hava ile havalandırma (difüzörler)

Hızlı Karıştırma Yapıları- Koagülasyon Ham suyun içinde bulunan çökelmeyen kolloidal maddeler ve yavaş çöken askıda katı maddeleri hızlı çökelen floklara çevirmek için suya kimyasal madde eklenir. Suya kimyasal madde katılarak hızlı karıştırılmasına, kolloidal ve askıda katı maddelerin destabilize edilmesine ve destabilize edilmiş katı maddelerin birleşmesine koagülasyon denir.

Hızlı KarıştırmaYapıları-2 Kimyasal maddelerin suya karıştırıldığı ve uniform dağılımın yapıldığı yapılardır. Mekanik veya hidrolik olarak karışımın sağlanması mümkündür. Ancak karışımın verimliliği, yaratılan türbülansla doğrudan ilgili olduğundan en az güç tüketimi ile maksimum türbülans sağlanmalıdır.

Flokülasyon -Yumaklaştırma Havuzları Flokülasyon, koagülasyon işlemi sonucunda destabilize edilmiş küçük flokların yavaş karıştırılarak birleşmesi ve hızlı çökebilen büyük flokların oluşması işlemidir.

Flokülasyon yapıları-2 Yavaş karıştırma işlemi, mekanik karıştırma, havalı karıştırma veya hidrolik karıştırma işlemleriyle yapılır. En çok mekanik karıştırıcılar tercih edilmektedir. Mekanik karıştırıcılardan en yaygın olanı pedallı dairesel karıştırıcılar olup türbin ve pervaneli karıştırıcılar da kullanılır.

Çökeltme tankları-Durultucular İçmesuyu arıtma tesislerindeki çökeltim tankları, suda bulunan askıdaki çökebilen katı maddelerin miktarlarının azaltılmasında kullanılır. Bu iki biçimde yapılır:

Basit çökeltme suda bulunan çökebilen maddeleri sudan uzaklaştırabilmek için kullanılır. Bu tanklar genellikle bulanıklığı çok fazla olmayan sularda, suyun içine herhangi bir kimyasal madde verilmeden suyun belli bir sürede, belli bir hızla ve belli bir alandan geçirilmesi sırasında, sudaki kirletici parametrelerin yerçekimi kuvveti ve kendi özgül ağırlıkları yardımıyla çökeltilmesi esasına göre çalışır

Çökeltme tankları-1 İçme suyu arıtımında yavaş karıştırma ünitesinden çıkan suyun içindeki flokların sudan ayrılmasında uygulanır. Çökeltme havuzları dairesel, kare ve dikdörtgen şeklindedir. Dikdörtgen havuzlarda dibe çöken çamur işletme giderlerini minimum seviyede tutmak için hidrolik olarak eğimli tabandan çamur toplama bölümüne geçer. Daha büyük tesislerde ise dipteki çamur zincirli paletler vasıtasıyla çamur toplama bölümüne sıyrılır.

Çökeltme tankları-2 Dairesel çökeltme havuzlarıda havuz tabanı eğimli olup, tabana çöken çamurlar havuz üstünde devamlı dönen sıyırıcı köprü vasıtasıyla sıyırılıp havuz merkezindeki çamur konisinde toplanır. Dairesel çökeltme havuzlarının bir tipinde ise merkezde hızlı karıştırma ve yavaş karıştırma bölümleri olup bütün koagülasyon, flokülasyon ve çökeltme işlemleri aynı havuzda olmaktadır.Bu tip çökeltim tankları reaktör durultucu, dekantör olarak da adlandırılmaktadır.

Çökeltme tankları-3 Yer problemi olan bazı tesislerde ise plakalı durultucular kullanılır. Bu havuzlarda yüzey alanı plakalar vasıtasıyla arttırıldığından çökeltme verimi daha yüksek olur ve havuz daha az alan kaplar. Çamur Battaniyeli Durultucularda; su havuzun dibinden yukarı doğru yükselirken, belli bir yükseklikte çamur battaniyesi (süspanse çamur) oluşur. Oluşan bu çamur floklar için tutunma ortamı yaratır ve etkin durultma işlemi sağlanır.

Filtre Yapıları Filtrasyon suyun gözenekli bir ortamdan geçirilmesi işlemidir. Bu işlem esnasında sudaki asılı ve kollaidal maddelerin tutulması, bakteri ve diğer organizma sayılarının azalması, organik maddelerin okside olmasının sağlanması gibi nedenlerle su kalitesinde iyileşme sağlanır.

Filtre Yapıları Filtreler filtrasyon hızlarına göre; yavaş filtreler ve hızlı filtreler akım şartlarına göre; cazibeli ve basınçlı filtreler filtre malzemesine göre; tek ortamlı ve çok ortamlı filtreler olarak çok farklı sınıflandırılabilirler.

Filtre Yapıları Yavaş Kum Filtreleri Su, yerçekimi ile ve düşük hızla ince kum taneciklerinden oluşan kum tabakasından geçirilir. Filtrasyon hızı 0.1 -0.2 m3 /m2 saat arasında seçilir. Genellikle bulanıklık değeri 30 NTU’yu aşmayan, alg ve renk problemi olmayan sularda ve işletme için kalifiye eleman bulmanın zor olduğu durumlarda kullanılır.

YAVAŞ KUM FİLTRESİ Yavaş filtrelerde kum yatağının üstünde ince bir biyolojik tabaka oluşur ve süzme işleminin büyük bir kısmı bu tabakada gerçekleşir. Zamanla bu tabaka kirlendiği için tıkanma olur. Tıkanma, üstten kirli kum kazınarak giderilir ve yeniden devreye alırken birkaç gün filtre devre dışına alınır ve bu tabakanın oluşması sağlanır.

YAVAŞ KUM FİLTRESİ Yavaş kum filtrelerinde kum kalınlığı 1-1.5 m. ile altındaki çakıl tabakası ise 30-40 cm. arasında değişmektedir. Filtre yatağı çapı 0.15- 0.35 mm arasında değişen ince kum taneciklerinden oluşur. Filtre tabanında, beton tuğlalardan oluşan bir drenaj sistemi bulunur. Soğuk iklimlerde donmadan korumak için üzeri kapatılmalıdır.

YAVAŞ KUM FİLTRESİ Yavaş kum filtrelerinin başlıca dezavantajı; büyük alan ihtiyacına bağlı olarak yapı ve kum hacminin daha büyük olması ve bununda ilk yatırım maliyetini yükseltmesi, renk ve alg sorunu olan sularda iyi verim alınamaması, bulanıklığı fazla olan sularda filtre tabakasında daha sık tıkanıklık oluşması nedeniyle temizlik aralıklarının sıklaşması ve işletme güçlüğü gibi nedenlerdir.

YAVAŞ KUM FİLTRESİ Avantajları ise; dizayn ve inşaatının kolaylığı, ekipman ve işletiminin kolaylığı, daha az kontrol gerektirmesi, genellikle kimyasal ön arıtmaya ihtiyaç olmaması, işletme giderlerinin azlığı, hastalık yapıcı organizmaların mükemmel şekilde ortadan kaldırılması, enerji giderinin az olması gibi sıralayabiliriz

YAVAŞ KUM FİLTRESİ Yavaş filtrelerde, filtre yüzeyinden her seferinde yaklaşık 5 cm olacak şekilde kirli kum kazınarak kum yıkama havuzlarına alınır. Kum kazıma işlemi kum yatağı kalınlığı 65 cm’ye düşene kadar devam edilebilir.Filtre ünitesi yanında bir kum yıkama havuzu ve yıkanan kumları depolayacak bir kum depolama ünitesi projelendirilir

Yavaş Kum Filtresi Şematik Gösterimi

Hızlı Kum Filtreleri İçmesuyu arıtma tesislerinde; a)Tek arıtma birimi olarak; derin yeraltı sularında, demir ve manganın giderilmesinde b)Yavaş filtrelerden önce kullanılması c)Yüzeysel suların arıtımında koagülasyon, çökeltmeden sonra ve son arıtma ünitesi olarak dizayn edilir

HIZLI KUM FİLTRELERİ Hızlı filtrelerde filtrasyon hızı 5-15 m3/m2.sa arasında değişmektedir. Hızlı filtrelerde filtre ortamı olarak genellikle silika kumu kullanılır. Kum kalınlığı 0.9- 1.5 m. arasında ve kum dane çapı 0.8- 1.2 mm. alınır, çakıl kalınlığı 30 cm. kalınlığında 3 tabaka olarak 1.6- 2.5mm. ,2.5- 5.6mm., 5.6-12.5 mm. alınır. Filtre taban yapısında, beton plakalar üzerine ( yaklaşık 1m2’lik alan üstünde 25-75adet olacak şekilde) nozullar yerleştirilir.

HIZLI KUM FİLTRELERİ Hızlı filtrelerde yavaş filtrelere göre yükleme daha fazla olduğundan ve katı maddeler filtre yatağının iç kısımlarına kadar girdiğinden tıkanma daha hızlıdır. Temizleme filtrasyon hızından çok daha yüksek bir hızla geri yıkama şeklinde yapılır. Alttan yukarı doğru çıkan su akımı filtre ortamını akışkan bir hale getirir ve biriken yabancı maddeleri yıkayarak dışarı atar.

HIZLI KUM FİLTRELERİ Geri yıkama işlemi, önce hava ve sonra su ile, veya sadece su ile yapılabilir. Geri yıkama suyu filtre tabanından girince filtre yatağı kabarmaya başlar. Filtre yatağının gereğinden fazla kabarması istenmez. Bu oran genellikle %5- %25 arasındadır. Geri yıkama suyu tutma tankına alındıktan sonra suyu tekrar geri kazanabilmek için tesis başına buradan geri basılır.

BASINÇLI FİLTRELER Basınçlı Filtreler Basınçlı filtrelerde de gravite tipi hızlı filtrelerdeki prensipler geçerlidir. Tek fark bunlarda filtre yatağı, filtre tabanı ve filtre yatağı üzerindeki hamsu su geçirmez çelik bir silindir içine alınır. Filtrelerin çalışması için gerekli basınç=30-50 m arasında değişmektedir.

BASINÇLI FİLTRELER Böylece elde edilen kapalı sistem hamsuyun atmosferik basınçtan daha büyük bir basınçla filtre yatağından geçirilmesini sağlar. Filtrasyon hızı 5-20 m3/m2.sa arasında değişmektedir. Kum çapı 0.9-1 mm arasındadır. Kum, antrasit kalınlığı (0.6- 0.76 m.) arasındadır. Alt yatak kalınlığı ise 0.38- 0.60 m. dir. İn-line koagulasyon uygulanan sistemlerde çökeltim tankı kullanılmaz, doğrudan hatta dozlama yapılır. Seri bağlanan (double filtation) basınçlı filtreler kullanılmaktadır.

Paket Arıtma tesisinin seçimi için öncelikli faktörler İhiyaç debisinin düşük olması Su Kalitesi Tesis için ayrılan alanın büyüklüğü İşin aciliyeti Maliyet ve yapım süresinin azlığı Mevcut tesislerin arıtım kapasitesinin yetersiz kalması

Paket Arıtma Tesisleri Paket arıtma tesisleri,kimyasal dozlama, mikserler,flökülatör, çökaltim tankları, filtreler gibi arıtma prosesinin tüm elemanlarının küçük bir alanda bir gurup haline getirilmesiyle oluşturulan ünitelerdir. Paket sistemler standart tasarımlar kullanılarak fabrikada imal edilip müşteriye ulaştırılan sistemlerdir.

Paket tesisler Ancak bu durum paket tesislerin saha uygulamalarında arıtma ünite ve ekipmanlarının yasarım kriterlerinin ilgili mühendisler tarafından değerlendirilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmaz

Basınçlı Filtreler

Dezenfeksiyon ve Klor Temas Tankı Suda bulunan hastalık yapıcı mikroorganizmaların giderilmesi işlemine dezenfekesiyon denir. Suların dezenfeksiyonu, klor, ozon, klordioksit, gibi kimyasal madde ilavesiyle veya ultraviyole ışınları ile yapılır .

Dezenfeksiyon ve Klor Temas Tankı Klor Temas Tankı piston akım (plug flow) koşullarında ve kısa devreyi önleyecek şekilde projelendirilerek, dezenfektan madde ile gerekli temas süresi sağlanır.

Temiz Su Deposu Temiz su deposu arıtılmış suyu bir süre depolamak amacıyla ve tesisteki kimya binası , idare binası, lojman, gibi yerler için düşünülen servis suyu ile filtrelerin geri yıkama suyunu veya geri doldurma suyunu depolayacak şekilde dizayn edilir.

Arıtılmış Su Kalitesi Arıtma tesisinden çıkan suyun kalitesi 17.2.2005 tarih ve 25730 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında yönetmelik” te belirtilen kriterlere uygun olmalıdır.

Yardımcı Yapılar Çamur Susuzlaştırma ile ilgili yapılar a)Çamur yoğunlaştırıcı havuzlar b)Çamur kurutma yatakları c)Filtre presler d) Santrifüj dekantörler

Çamur yoğunlaştırıcı havuzlar Çökeltim havuzları tabanında çökeltilen ve % 0.5- 1.5 arasında katı madde içeren çamur, çamur yoğunlaştırıcı tanklarına iletilir. Yoğunlaştırma tankına gelen sulu çamur, belli bir süre bekletilir ve böylece çamur çökelerek yoğunlaşır (yaklaşık %3).

Çamur yoğunlaştırıcı havuzlar Bu tankların gravite prensibine göre çalışanları olmakla beraber karıştırıcı ekipmanlı olanları da bulunur.

Çamur yoğunlaştırıcı havuzlar Çamuru yoğunlaştırmak için karıştırıcılı olanlarda polielektrolit ve kireç gibi kimyasal maddeler kullanılabilir. Çökelen çamur, çamur kurutma yataklarına yada filtre press ünitelerine veya santrifüj dekatörlere, üstten alınan durulmuş su ise tesis başına hızlı karıştırma yapısına basılır. Çamur yoğunluğu %3 - 10 arasına çıkartılır.

Çamur kurutma yatakları Çamur yoğunlaştırıcıdan alınan çamur kuruması için çamur kurutma yataklarına alınır. Çamur kurutma yatakları 20- 40 cm kum serili geniş havuzlardır.Bu havuzların altında çamur suyunun süzülmesi için delikli borular döşeli bir drenaj sistemi vardır. Sıcak iklimlerde,yeterli alanın olması durumunda enerji maliyetinin olmaması nedeniyle tercih edilirler.

Filtre presler Kimyasal madde katılarak mekanik çamur yoğunlaştırma havuzlarından çıkan çamuru susuzlaştırmak için özellikle soğuk iklimlerde ve arazi sorunu olan büyük tesislerde kullanılır. Filtre preslerde polielektrolit ilave edilmiş çamur, sentetik elyaftan yapılmış iki bant veya elyaftan geçirilerek yüksek basınç uygulanır. Geçirgen elyaftan sulu kısmı ayrılan çamur % 30’a yakın katı madde ihtiva edebilir.

Santrifüj dekantörler İçmesuyu arıtma tesislerinde çamuru susuzlaştırmak için kullanılmaktadırlar. Santrifüj Dekantörler merkezkaç kuvveti ile çamuru sudan ayırma prensibi ile çalışmaktadırlar. Bu makineler yüksek devirlerde (2500-4000 dev/dak) dönerek çamuru tambur çeperine doğru savurarak sudan ayırmaktadır.

Kimya Binası Kimyasal maddelerin depolandığı, kimyasal çözeltilerin hazırlanarak dozlama noktalarına iletilmesini sağlayan ekipmanların yer aldığı binadır. Genel olarak depolama ve çözelti hazırlama-dozlama bölümleri olmak üzere iki bölümden oluşur

İçmesuyu Arıtımında Yaygın Olarak Kullanılan Kimyasallar; Aliminyum Sülfat (Alum) Demir 3 klorür Polialiminyumklorür Polielektrolit Potasyum permanganat Kireç, soda Sülfürik asit Gaz klor, ozon,sodyum hipoklorit vb.

Kimyasal çözelti tankları

Klor Binası Arıtılmış suda 0.1-0.5 mg/lt bakiye klor kalacak şekilde, arıtma tesisinde ön ve son klorlama yapılmalıdır. Klor binası içinde klor cihaz odası, klor tüpü/tankları depolama odası, kumanda-kontrol odası, yedek malzeme odası, tuvalet-duş odası olmalıdır.

Klor Binası Klorlama ünitesinin odaları ve depoları dış etkenlere karşı iyi tecrit edilmiş ve yeterli derecede ışıklandırılmış olmalıdır. Tank ve cihazlar ayrı bölümlerde konumlandırılır ve dışarıya açılan kapıları bağımsız tasarlanır. Her bölümde kaçak kloru bina dışına almak için aspiratörler veya havalandırma kanalları olmalıdır. Yaklaşık 30 günlük ihtiyaç ile %5O yedekleme dikkate alınarak bina büyüklüğü belirlenir.

Tali Yapılar Arıtma tesisinin işletilmesine yönelik; İdari bina; bürolar, laboratuvar, ana kontrol panosu, yemekhane Bekçi binası, atölye, ısı merkezi, depo, işletme personelinin barınacağı lojman gibi üniteler tali yapılar olarak tesis içinde yer almalıdır.

MEMBRAN TEKNOLOJİSİNİN İÇMESUYU ARITIMINDA KULLANIMI Deniz suyundan içmesuyu elde edilmesi Tuzluluk değeri tatlı su ile deniz suyu arasıda olan sular (Brackish Water) Sülfat, sertlik, TDS(total dissolved solids),nitrat vb. maddelerin giderilmesi

İÇMESUYU ARITIMINDA Membran Teknolojileri Çalışma prensibi : Yarı geçirgen membran arasından ozmotik basınçtan daha yüksek bir basınç uygulanarak suyun geçirilerek istenmeyen maddelerin filtre edilmesidir. Arıtma Üniteleri: Ön Arıtma üniteleri( klorlama, kum filtrasyonu/UF, kartuş fitreler ) Yüksek basınç pompaları Membran modülleri (RO-Ters ozmoz,NF-Nano filtrasyon) Son arıtma (deminarilizasyon, pH nötralizasyonu, klorlama) Kimyasallar (H2SO4-pH düşürmek için, Sodyum metabisülfit-klorun zararını engellemek, antiskalant-membranın tıkanmasını engellemek için)

Membran Teknolojileri Mikro-filtrasyon (Askıdaki katı maddelerin ve mikroorganizmaların giderimi- mol.Büyüklüğü 0.1-10 um ) Ultra-filtrasyon (Askıdaki katı maddelerin, organik madde ve mikroorganizmaların giderimi - mol. Büyüklüğü 0.01- 0.1 um) Nano-fitrasyon ( Ca, Mg,SO4 gibi iyonlar, organik madde ve THM, pestisit giderimi) Ters ozmoz (inorganik iyonlar,toplam çözünmüş katı madde ,ağır metaller ve nitrit, nitrat ve amonyum giderimi)

Membran Teknolojileri

Avşa Ön arıtma üniteleri

Ön arıtma üniteleri

Avşa-kartuş filtreler

RO

Pompa odası

ARSENİK STANDARTLARI İçmesularında ilk arsenik standardı 1942 yılında ABD’de 50 µg/l olarak kabul edilmiştir. 1993’te dünya Sağlık Örgütü (WHO) arsenik için 10 µg/l değerini tavsiye edilen limit olarak belirlemiştir. 1998’de AB2nin 15 ülkesi içme suyunda arsenik için 10 µg/l’yi zorunlu standart olarak kabul etmiştir. Ülkemizde ise 17 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelikte daha önce 50 µg/l kabul edilen arsenik değeri 10 µg/l’ye indirilmiştir.

ARSENİK GİDERİM YÖNTEMLERİ Klasik fiziko-kimyasal arıtma .Koagülasyon/flokülasyon/filtrasyon . Kireçle yumuşatma Membran Teknikleri İyon değiştirme Elektrodiyaliz Fe ve/veya Mn ile birlikte çöktürme Adsorpsiyon yöntemi Adsorpsiyon (media) malzeleri; Aktif Alümina (Al²O3) MnO² içerikli ortamlar Demir oxi-hidroksit (O=Fe –OH) içerikli ortamlar; GEH, Bayoxide E33, Filtroflo As

BAFRA SU ARITMA TESİSİ ÖN ARITMA ÜNİTELERİ 121

BAFRA SU ARITMA TESİSİ ÖN ARITMA ÜNİTELERİ 122

TERS OZMOZ ÜNİTESİ POMPA GRUBU BAFRA SU ARITMA TESİSİ TERS OZMOZ ÜNİTESİ POMPA GRUBU 123

TERS OZMOZ ÜNİTESİ POMPA+ KARTUŞ F. GRUBU BAFRA SU ARITMA TESİSİ TERS OZMOZ ÜNİTESİ POMPA+ KARTUŞ F. GRUBU 124

TERS OZMOZ ÜNİTESİ KARTUŞ FİLTRELER BAFRA SU ARITMA TESİSİ TERS OZMOZ ÜNİTESİ KARTUŞ FİLTRELER 125

BAFRA SU ARITMA TESİSİ TERS OZMOZ ÜNİTELERİ 126

BAFRA SU ARITMA TESİSİ TERS OZMOZ ÜNİTELERİ 127

BAFRA SU ARITMA TESİSİ TERS OZMOZ ÜNİTELERİ 128

Kırıkkale içmesuyu ilave arıtma tesisi arıtma tesisi

Kırıkkale içmesuyu ilave arıtma tesisi arıtma tesisi

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM…