EĞİTİM TARİHİEĞİTİM SAATİEĞİTİM KONUSUEĞİTMEN 26 Temmuz Hastanelerde Kalite Yönetimi, HKS ile ilgili mevzuatlar Ecz. Selim SEYİS Sağlıkta Performans ve Kalite YönergesiEcz. Selim SEYİS Hastane Değerlendirme Süreci, HKS Metodolojisi Hem. Bedia AYDIN Memnuniyet Anketleri ve GörüşlerEcz. Selim SEYİS Çalışan GüvenliğiUz. Dr. Özlem B. SARAL 27 Temmuz Hasta Güvenliğinde İletişim, Hastaların Doğru Tanımlanması Hem. Derya HASANÇEBİ İlaç Güvenliği, Transfüzyon Güvenliği Dr. Ayla YAVUZ Düşmelerin Önlenmesi, Güvenlik Raporlama Sistemi Dr. Ayla YAVUZ El HijyeniUz. Dr. Özlem B. SARAL Güvenli CerrahiDr. Osman Turan ÇAKAR 28 Temmuz Hasta BakımıHem. Bedia AYDIN Laboratuar HizmetleriUz. Dr. Hakan TÜRKÖN HKS Kapsamında Dokümantasyon, Hasta Kayıtları ve Dosyaları Hem. Özlem YILMAZ Atık Yönetimi, Renkli KodlarDr. Can Ertan ARGIN Stok Yönetimi, İndikatör Yönetimi Dr. Metin BAKKALOĞLU

Dr. Özlem BAYRAKTAR SARAL

 Hastane enfeksiyonları tanımları  Hastane enfeksiyonları önlemleri  Hastane enfeksiyonlarını önlemede istenen kalite standartları  Uygulamalar  BU İŞARETİ TAKİP ETMECE

Hastane dışında gelişenler Hastane infeksiyonları Giderek azalırken Artış göstermekte

Başvuru anında inkubasyon döneminde olmayan, hastalar hastaneye başvurduktan sonra 30 gün içinde gelişen implant varlığında bir yıl içinde gelişen enfeksiyonlardır.

Değişik çalışmalarda %3.1-14’inde Endemik veya epidemik olabilir Üriner sistem > Cerrahi yara > Alt solunum sistemi > Bakteremi > Cilt yumuşak doku > Gastroenterit

 Mikrobiyal Faktörler: Artmış antibiyotik kullanımı:Flora değişikliği, dirençli patojenler İnvaziv girişimler  Konakçı Faktörleri: Yaş İmmunsupresyonun varlığı Travma-Yanık  Çevresel Faktörler: Cerrahi(tip, süre) Kateterizasyon (damar, idrar) İnvaziv diagnostik girişimler EL YIKAMA

 Hastanelerde İnfeksiyon Kontrol Komitesi  Antibiyotik Kontrol Komitesi  Antibiyotik kullanımının ve hastane infeksiyonlarının izlenmesi  Düzenli sürveyans çalışması yapılması  Klinik Mikrobiyoloji laboratuarının düzenli hizmet vermesi

 EL YIKAMA  Çevre temizliği  Tuvalet hijyeni ve eğitimi  İzolasyon önlemleri  Hasta bakım gereçlerinin temizlenmesi  Uygun dezenfeksiyon ve sterilizasyon metodları  Personel eğitimi  Uygun metodlarla personelin katılımının sağlanması

1. Operasyon öncesi alınacak önlemler 2. Operasyon sırasındaki önlemler 3. Operasyon sonrasındaki önlemler PREOP Enfeksiyon odaklarının tedavisi Insizyon alanındaki vücut kıllarının temizligi Antiseptikli banyo Sigara bırakma Mekanik barsak temizligi Nazal mupirosin uygulaması Cerrahi antimikrobiyal profilaksi OPERASYON ESNASINDA Cerrahi personelin el temizligi Ameliyathanede giyinme biçimi Insizyon alanında cilt antisepsisi Vücut ısısının düzenlenmesi Yüksek doz oksijen verilmesi POSTOP Pansuman teknigi, süresi.. Pansuman malzemeleri… Operasyon sonrası ilk banyo zamanı Topikal antimikrobiyal kullanımı

 Infeksiyona karsı konak savunmasının güçlendirilmesi  Aspirasyonun önlenmesi  Postoperatif Pnömoninin Önlenmesi  Pnömoninin önlenmesine yönelik diger uygulamalar Bagısıklama Pnömokok ve inflüenza asıları yapılmalıdır Bakım veren saglık personelinin influenza asısı yapılmıs olmalıdır Pozisyon Hastanın bası en az 30 derece yukarıda tutulmalı özellikle enteral beslenme uygulaması sırasında Subglottik aspirasyon subglottik bölge aspirasyonunu saglayan özel endotrakeal tüplerin kullanımının erken pnömoni gelisimini azalttıgı gösterilmistir Kaf dinlendirilmesi veya kafın söndürülmesi gibi islemler yapılmamalıdır. Mümkün oldugunca orogastrik beslenme uygulanmalıdır Sürekli infüzyon seklinde beslenme, aralıklı bolus tarzında beslenmeye tercih edilmelidir

 Kullanılan malzeme ve cihazlalar  Mekanik ventilatörler  Solunum devreleri  Oksijen tedavisi nemlendiricileri  Nebulizatörler  Buhar makineleri  Ambular  Solunum fonksiyon testlerinde kullanılan aletler  Yıkama solusyonları  Hastalar arası bulaş  Standart Önlemler  Trakeostomi zamanlaması ve trakeostomili hasta bakımı  Solunum sekresyonlarının aspirasyonu

Tıbbi kontrendikasyon bulunmayan durumlarda Entübasyon yerine non invaziv mekanik ventilasyon Uygulanmalıdır Reentübasyon, mümkün oldugunca önlenmelidir Yogun bakım ünitelerinde yeterli sayıda personel bulundurulmasının yatıs süresi ve mekanik ventilasyon Süresini azalttıgı gösterilmistir

*Orofarengeal kolonizasyonu önlemek için kardiyak cerrahi geçirmis hastalarda agız içinin klorheksidin ile temizlenmesi *Yogun bakım hastalarında iyi bir agız hijyeni saglanmalıdır *Gastrointestinal sistem kanaması profilaksisi *VIP gelisimi açısından sukralfat ~ H2 reseptör bloker

 Kateter Takmaya Karar Verilmesi Sadece endikasyon varsa kateter takılmalıdır

 Uygulayıcı Uygulama yapan kişi kateter takma tekniği ve bakımı konusunda eğitimli olmalıdır.

 El Yıkama Kateter ile ilgili her türlü işlem öncesi ve sonrası eller yıkanmalıdır.

 Kateter Takılması Kateter aseptik teknik ile steril malzeme kullanılarak takılmalı ve uygun şekilde sabitlenmelidir.

 Kapalı Drenaj Steril, sürekli kapalı drenaj sistemleri Gerekmedikçe kateter ve drenaj sistemi birbirinden ayrılmamalı Kateter ve drenaj sistemi ayrıldıysa bağlantı yeri dezenfekte edilerek yeni bir drenaj sistemi takılmalıdır. İdrar torbaları sağlam olmalı, alt kısımda idrar boşaltılması için musluk olmalı.

 İdrar Akımı Drenaj sisteminin bükülerek idrar akışının engellenmesi önlenmeli !

 Yıkama Kateterde tıkanma olduğunda yıkama yapılmalıdır. Drenaj sistemi ayrılmadan önce bağlantı yeri dezenfekte edilmelidir. İrrigasyon için antimikrobiyal bileşiklerin kullanımı yararsız bulunmuştur. Tıkanma olmadıkça yıkama yapılmamalıdır!

Örnek almak için kapalı drenaj sisteminin bütünlüğü bozulmamalıdır !

 Kateter Bakımı Kateterle temastan önce ve sonra eller yıkanmalıdır. İdrarla temas riski varsa eldiven kullanılmalıdır. Meatusta kir birikimi varsa kontaminasyonu önlemek için su ve sabunla temizlenmelidir.

 Kateter Değişimi ve Çıkarılması Yıkama ile giderilemeyen tıkanıklık durumunda kateter değiştirilir. Sabit aralıklarla değişim uygun değildir; hastaya göre karar verilmelidir! Mümkün olan en kısa zamanda kateter çıkarılmalıdır.

SÜRVEYANS EĞİTİM Sağlık çalışanları Hasta ve yakınları GENEL ASEPSİ El hijyeni Bariyer önlemleri Deri antisepsisi Kateter bakımı ve yönetimi Endikasyonu – Takılma yeri, kateter tipi – Kateter ve yerinin standart bakım ve yönetim prensipleri – Gözlem

 Kateter giris bölgesi düzenli olarak görsel olarak veya palpasyonla kontrol edilmelidir.  Hasta, lokal veya kan dolasımı enfeksiyonu düsündüren (ates, kateter alanı hassasiyeti vb) bulgu saptanması durumunda, kateter örtüsü çıkarılmalı ve alanı incelenmelidir

Kateter takıldıktan sonra hergün viziti yapılmalıdır Bu kateter bugün gerekli mi ?

Kateter tipi Insidans (%) Periferik IV kateter Periferik Arter kateter 4.2 Pulmoner arter kateterleri 3.6 Geçici SVK Kalıcı SVK (Tünelli) 1-2

Koagülaz (-) Stafilokok Staphylococcus aureus Enterococcus spp. P.aeruginosa Candida spp. Enterobacter spp. Acinetobacter spp. Serratia spp. Diğer

 60 yaş  Nötropeni  İmmunsupresif tedavi  Eşlik eden ciddi hastalık  Deri bütünlüğü kaybı (örn:yanık)  Farklı bir yerde enfeksiyon varlığı

 Kateter tipi › Santral > periferik › Çok lümenli > tek lümenli › Polivinil, polietilen> Poliüretan, teflon, slikon  Kateter giriş yeri › Alt ekstremite > üst ekstremite › Femoral > juguler > subklavian › Üst kol > dirsek > el üstü  Kateter takılış şekli › Cut down > perkütan  Kateterin takılı kalma süresi

 Acil koşullarda takılan kateter  Hekim becerisi  Kateter bakımı

 Sepsis kaynağı olabilecek odak saptanamaması  Yetersiz kateter bakımı  Kateter çıkış yerinde inflamasyon ya da pürülans  Tipik organizmalara bağlı bakteriyemi  Persistan bakteriyemi  Semptomların İ.V. sıvı tedavisi ile başlaması  Kateter çekilmesi ile kliniğin düzelmesi

 El yıkama  Steril eldiven  Steril gömlek  Steril örtü  Maske  Kep

 Kateter giriş yeri muayenesi  Kateter takılması  Kateter çekilmesi  Pansuman öncesi  Pansuman sonrası EL HİJYENİ

seffaf yarı geçirgen örtüler Tercih edilir Arteriyel kateter giris yerlerinde steril gazlı bez tercih edilmelidir. Terleme, kanama/sızma varsa gazlı bez tercih edilmeli Gazlı bez ihtiyacı her gün sorgulanmalı, en kısa sürede yarı geçirgen örtü ile degistirilmelidir.

Kısa süreli kateterlerde – gazlı bez ise 2 günde bir, – seffaf örtü ise 7 günde bir degistirilmeli Hemodiyaliz kateterinde her diyaliz sonrası degistirilmelidir Pansuman nemlendiginde, gevsediginde (bütünlügü bozuldugunda) veya gözle görülebilir kirlenme meydana geldiginde mutlaka degistirilmeli Tünelli veya implante SVK’ların kateter örtüleri, kateter takılma alanı tam iyilesinceye kadar Haftada birden daha sık degistirilmemeli

SEKİZ ELYIKAMA

EL HİJYENİ HİJYENİK EL YIKAMA SOSYAL EL YIKAMA CERRAHİ EL YIKAMA SABUN ANTİSEPTİK SABUN EL ANTİSEPTİĞİ ANTİMİKROBİYAL SABUN EL ANTİSEPTİĞİ

 El Yıkama Ve El Antisepsisi Endikasyonları Eller görünür biçimde kirli veya proteinli materyal ile kontamine ise Hastalar ile direk temastan önce ve sonra İnvaziv girişimlerde eldiven giymeden önce ve sonra Hasta bakımı sırasında kontamine vücut bölgesinden temiz vücut bölgesine geçerken Cansız yüzeylere temastan sonra Yemekten önce/sonra İstirahat odasından çıkarken

Sağlık personeli ellerindeki bakteri sayısı 3,9xlog 4-4,6xlog6

 Su + Sabun  Tıbbi sabun  Antiseptik solusyon

Deterjan bazlı ürünlerdir Ester formda yağ asidi ve potasyum hidroksit içerir 15 sn ! bakteri miktarını log10 azaltır 30 sn ! bakteri miktarını 1,8-2,8 log10 azaltır Dezavantajları Deri irritasyonu ve kuruluk kontaminasyon

İzopropanol, etanol, n-propanol veya kombinasyonları %60-95 alkol içeren solüsyonlar en etkin Proteinleri denatüre ederek etkinlik gösterir Dezavantajı Yüksek konsantrasyonlarda daha az etkin Ellerde kuruluk Allerjik kontakt dermatit Uçucu ve yanıcıdır Preoperatif el temizliğinde etkili ancak kalıcı değil %70 isopropanol ve %70 etanol medikal sabundan veya nonmedikal sabundan daha etkili

Mükemmel invitro germisidal aktivite Gram (+), Gram (-) vejetatif bakterilere MDR patojenlere (MRSA, VRE gibi) M.tuberculosis’e Çeşitli funguslara Bazı zarflı virüslere (HSV, HIV, influenza, RSV, vaccinia virus Bakteri sporlarına, protozoa kistlerine, bazı zarfsız virüslere etkinliği kötü %60 alkol 3 zarfsız virüsün (rotavirüs, adenovirüs, rhinovirüs) infektivite titrelerini 3 log un üstünde azalttı HAV ve enterovirüslere %70-80 alkol güçlü bir şekilde etkili

 Alkol konsantrasyonu, ellerde kalış süresi ve viral varyanta bağlı olarak HAV ve diğer nonlipofilik virüslere ekili olmayabl Alkollerin gözle görülebilir kir ve proteinasöz materyal varlığında kullanımları uygun değil!

KLORHEKSİDİN Bakteri sitoplazmik membranı bozarak etkir Gram (+) bakterilere Zarflı virüslere iyi etkilidir Antimikrobiyal etkinlik kan ve diğer organik materyallerden az etkilenir Etkisi alkollere göre daha yavaş ortaya çıkar ancak daha kalıcıdır Yüksek konsatrasyonlarda kornea hasarı Orta kulak ve iç kulak cerrahisinde ototoksisite dermatit

KLOROKSİLENOL Antimikrobiyal sabunlarda aktif ajandır Bakteriyel enzimleri inaktive eder Hücre duvar sentezini bozar Gram (+) lere daha etkin Kalıcı etkinliği %4 klorheksidin glukonattan daha az

İYODİN VE İYODOFORLAR Protein sentezi ve hücre membranını bozarak etki ederler Etkinlikleri pH, ısı, konsantrasyon, organik madde tipi ve miktarından etkilenir Gram (+) ve (-) bakteriler, bazı sporlu bakteriler, Mikobakteriler Viruslar ve funguslar ETKİLENİR Ortamdaki organik madde etkinliklerini azaltır Cilt irritasyonu yapabilirler Kontamine olabilirler

TRİKLOSAN % 0,2-2’lik konsantrasyonları antimikrobiyaldir Bakteriyostatik Gram (+) M.Tuberculosis Candidaya ETKİLİDİR Kalıcı etkili Organik maddelerden etkilenmez Diş macunları deodorant Sabun Losyon deterjan

AMAÇ Ellerdeki gözle görünür kirleri uzaklaştırmanın yanı sıra Geçici floranın da sayıca azaltılması Yeterli ve uygun lavabo Kolla, dizle, ayakla açılabilen musluk Kolay ulaşılabilir Sabun, losyon, kağıt havlu UYUMU ARTIRAN FAKTÖRLERDİR

Hastanelerde el yıkama üç başlık altında değerlendirilir Hijyenik el yıkama Hijyenik el ovma Cerrahi el antisepsisi

Alkol bazlı antiseptikler kullanılır Solüsyondan3-5 ml alınarak 0,5-1 dakika her iki el birbirine sürtülür

KOKU RENK Bir şiftte kuruluk dermatit Etki süresi Dispenser kullanımı UYUMU ARTTIRIR Ancak alkollü jelin her 5-10 uygulanması sonrası el yıkanması ÖNERİLMEKTEDİR.

Dezavantajı Maliyeti yüksek Nemli ortam yaratmakta Virüsleri geçirmekte Asla el yıkamanın yerine kullanılmamalıdır yerine kullanılmamalıdır ! Kan ve/veya vücut sıvıları ile kontamine olduğu durumlarda İnvaziv girişimlerde KULLANILMALIDIR

EL YIKAMAALKOL BAZLI DEZENF 1-1,5 dk sn

REHBERPROSEDÜRTALİMAT KONTROL DÜZELTİCİ FAALİYET REVİZYON RAPOR EĞİTİM

Kalite standartları bu konuda ne öneriyor ENFEKSİYON KONTROL VE ÖNLEME PROGRAMI KAYIT HASTANE ENFEKSİYONLARI TALİMATLAR DÜZELTİCİ ÖNLEYİCİ FALİYETLER KAYIT SONUÇLAR

Dezenfeksiyon uygulamaları Izolasyon önlemleri Kateter enf önlenmesi Sürveyans HIV önlenmesi Dezenfeksiyon sterilizasyon YBÜ enf kontrolü Kisisel hijyen EL HİJYENİ Tıbbi atıklar Hastane temizligi Uygun antibiyotik ENFEKSİYON KONTROLÜ

 Hizmet kalite standartları 2011 rehberinde kurumsal yönetim bölümünde yer almaktadır