EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -7- Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

SUNU İÇERİĞİ TEST HAZIRLAMA SÜRECİ VE EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI 1- TEST HAZIRLAMA SÜRECİ 2- TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI 3- EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI * Bilişsel Alandaki Davranışların Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar ¤ Çoktan Seçmeli Testler ¤ Yazılı Yoklamalar Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Eğitimde ölçme ve değerlendirmenin en genel ve geniş amacı; * bireyler hakkında doğru ve uygun kararlar verebilmeyi sağlamaktır. Kararların isabetli olabilmesi için de toplanan bilgilerin doğru, güvenilir ve geçerli olması gerekmektedir. Söz konusu özelliklere sahip bilgileri toplamanın en önemli araçlarından birisi de testlerdir. TEST: bireyin davranışlarını standart şartlar altında gözlemlemek ve tanımlamak amacına yönelik sistematik bir yöntemdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI Puanlanış Bakımından Testi Hazırlayan Bakımından * Objektif Puanlanan * Öğretmen Yapımı * Subjektif Puanlanan * Uzman Yapımı (Standart) Öğrenci Sayısı Bakımından Süre Bakımından * Bireysel * Hız * Grup * Güç * Yeterlilik Ölçtüğü Özellik Bakımından * Tipik Performans * Maksimum Performans Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 BAŞARI TESTLERİ Sözlü Testler Yazılı Testler Performans Testleri Subjektif Testler Objektif Testler Öğretmen Yapımı Standart Testler Testler Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

TEST HAZIRLAMA SÜRECİ Test Amacının Belirlenmesi Kapsam ve Ölçülecek Davranışların Belirlenmesi Belirtke Tablosu Hazırlama Kullanılacak Soru Türünü Belirleme Madde (Soru) Yazma Soruların Gözden Geçirilip Seçilmesi Ayrıntılı Puanlama Anahtarının Hazırlanması Soruların Çoğaltılmaya Hazırlanması Uygulama Puanlama Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Puanlanış Bakımından * Objektif Puanlanan Testler: Cevap anahtarı daha önceden belirlenmiş, kolay puanlanan, puanlamaya öznel kanıların karışmadığı ölçme araçlarıdır. Örn; çoktan seçmeli, D-Y testleri * Subjektif Puanlanan Testler: Puanların puanlayıcının öznel kanılarından etkilendiği, puanlama işlemine hata karışma ihtimalinin yüksek olduğu test çeşitleridir. Örn; Yazılı ve sözlü sınavlar Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Testi Hazırlayan Bakımından * Öğretmen Yapımı Testler: Öğretmenlerin öğretim yaptığı sınıfın atmosferini dikkate alarak öğrenme düzeyini belirlemek için hazırladıkları ölçme araçları * Standart (Uzman Yapımı) Testler: Öğrenme atmosferi ve öğrencilerin içinde bulundukları özel koşullar dikkate alınmadan kapsamlı bir kullanış amacıyla uzmanlar tarafından hazırlanmış, geçerlik, güvenirlik ve madde analizi yapılmış testlerdir. Örn; ÖSS, KPSS, DGS Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Öğrenci Sayısı Bakımından * Bireysel Testler: Uygulayıcı tarafından aynı anda sadece bir kişiye uygulanabilen geçerliği ve güvenirliği yüksek olmakla birlikte maliyeti de yüksek olan testlerdir. * Grup Testleri: Her ölçme işleminde birden çok kişiye veya kalabalık gruplara uygulanan maliyeti düşük, süreçten ziyade ürünlerin değerlendirildiği testlerdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Uygulama Süresi Bakımından * Güç Testleri: Öğrencilerin başarı düzeylerini ölçmek amacıyla, süre sınırlaması yapılmadan uygulanan ve gittikçe zorlaşan sorulardan oluşan testlerdir. * Hız Testleri: Verilen süre içerisinde öğrencilerin, kendilerine sorulan sorulardan ne kadarını cevapladığına bakılarak, öğrencilerin cevaplama hızlarının ölçüldüğü, kolay sorulardan oluşan testlerdir. Örn; ALES * Yeterlik Testleri: Kazanımları hem hız hem de güç bakımından ölçen testlerdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Ölçtüğü Özellik Bakımından * Tipik Performans Testleri: Kişilik, ilgi ve tutum ölçümünü içeren, doğru-yanlış değerlendirilmesi yapmayan testlerdir. * Maksimum Performans Testleri: ÖSS, KPSS, vize, final gibi bilgi ve beceri ölçümünü içeren, doğru-yanlış değerlendirmesine imkan sağlayan testlerdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

BİLİŞSEL ALANDAKİ DAVRANIŞLARIN ÖLÇÜLMESİNDE KULLANILAN ARAÇLAR 1- ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLER: Sorunun öğrenciye yöneltilip, doğru cevabı üç yada dört hatalı cevap arasından seçmesinin beklendiği türdeki testlerdir. Çoktan seçmeli testin en küçük birimine madde adı verilir. Bir madde kök ve seçenekler olmak üzere iki bölümden oluşur. Seçeneklerden biri doğru yanıt, diğerleri çeldirici adını alır. Bazen uyarıcı görsel unsur da kullanılır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 İstanbul kaç yılında fethedilmiştir? A) 1453 DOĞRU CEVAP B) 1435 SEÇENEKLER MADDE KÖKÜ C) 1553 D) 1434 ÇELDİRİCİLER E) 1553 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Özellikleri: * Fazla soru sorma imkanı verir * Puanlama objektiftir * Belirtke tablosu hazırlanırsa kapsam geçerliği artırılabilir * Cevap anahtarı hazırlanırsa, uzman olmayanlar bile puanlayabilir * Şans başarısı mümkündür * Cevaplayıcıların okuma nitelikleri ve hızları sonucu etkileyebilir * Maddenin güçlük derecesini belirlemek mümkündür * Cevaplayıcının düşüncelerini ifade etme niteliklerini ölçememesi açısından eleştirilmektedir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 ÇOKTAN SEÇMELİ MADDE TÜRLERİ: A- Doğru Cevapların Yapı ve Durumuna Göre Sınıflama 1. Doğru cevabı tek ve kesin olan maddeler 2. Anahtarlanmış cevabı en doğru olan maddeler 3. Doğru cevabı birden fazla olan maddeler 4. Bileşik cevap gerektiren maddeler 5. Doğru cevabı gizli maddeler B- Madde Köküne Göre Sınıflama 1. Kökü soru kipinde olan maddeler 2. Kökü eksik olan maddeler 3. Kökü olumsuz maddeler C- Maddelerin Gruplanışına Göre Sınıflama 1. Kökü ortak olan maddeler 2. Seçenekleri ortak olan maddeler Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Yapı ve Durumuna Göre Sınıflama Doğru Cevapların Yapı ve Durumuna Göre Sınıflama Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Doğru cevabı tek ve kesin olan maddeler:   Örnek: Bir ölçme uzmanı, okul öncesi eğitiminden başlayarak bireyin yetenek düzeyini 8 farklı puanla kategorize ediyor. Bu işlem hangi tür ölçek kullanmayı gerektirir? A) Sınıflama B) Eşit Birimli C) Sıralama D) Eşit Oranlı E) Eşit Aralıklı * En sık kullanılanı bu tür maddelerdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Anahtarlanmış cevabı en doğru olan maddeler : Örnek: Bir öğretmen çoktan seçmeli bir test için soru hazırlarken; öğrencilerin sıklıkla düştükleri hataları çeldirici olarak kullanmaktadır. Bu durum, öğretmene en çok hangi konuda yardımcı olur?   A) Testin kullanışlılığını arttırma B) Puanlamayı kolaylaştırma C) Sorunun anlaşılmasını kolaylaştırma D) Puanların güvenirliğini yükseltme E) Yanlış öğrenmeleri saptama * Uygun çeldirici bulma zorunluluğundan uzmanlık gerektirir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Doğru cevabı birden fazla olan maddeler: Örnek: Aşağıdaki faktörlerden hangisi/hangileri insan gelişimi üzerinde etkilidir?   A) Kalıtım B) Olgunlaşma C) Öğrenme D) Hazır bulunuşluk E) Çevre * Puanlaması ve madde istatistiklerinin hesaplanması sorunludur. Bu nedenlerle pek fazla tercih edilmez. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Bileşik cevap gerektiren maddeler:   Örnek: Bir K katkı maddesi ısıtıldığında bir S sıvısı ve G gazına ayrışıyor.Bu maddelerden hangisi veya hangileri bir element olabilir?   A ) Yalnız G B ) Yalnız S C ) K ve G D ) K ve S E ) S ve G * Doğru cevabı birden fazla olan maddelerin puanlamayla ilgili sorununu gidermek amacıyla geliştirilmiştir. Üst düzey öğrenme ürünlerini ölçmede oldukça etkilidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Doğru cevabı gizli maddeler: :   Örnek: Danışan merkezli psikolojik danışma anlayışının önde gelen isimlerinden birisinin adı ve soyadı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer almıştır?   A) E. F. B ) J. P. C ) K. G. D) K. R. E ) M. B. * Her konu ve kazanım için uygun olmamakla birlikte, çoktan seçmelilere yöneltilen “çağrışım yoluyla doğru cevabı buldurma” eksikliğini gidermek amacıyla kullanılır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Madde Köküne Göre Sınıflama Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Kökü soru kipinde olan maddeler: : Örnek: Verilenlerden hangisi “öğrenci merkezli” öğretim stratejilerinden biridir?   A) Kütüphane taraması B ) Video gösterimi C) Tüm sınıfın tartışması D) Hikaye anlatımı E) Alıştırma yapma * En çok kullanılan madde türüdür. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Kökü eksik olan maddeler: Örnek: “Med olayının sebebi, deniz suyunun …” cümlesinde boş bırakılan yere hangisi gelmelidir?   A ) Kara kütlelerince çekilmesidir. B ) Güneş ışınlarıyla ısınmasıdır. C ) Rüzgarlar tarafından itilmesidir. D ) Ay tarafından çekilmesidir. E ) Güneş tarafından itilmesidir. * Gramer hatalarının en çok bu tür maddelerde oluşması sebebiyle yazıcının dile hakim olması gerekir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Kökü olumsuz maddeler: Örnek: Hangisi “öğrenci merkezli” öğretim stratejilerinden değildir?   A ) Anlatım B ) Proje C ) Rol yapma D ) Keşfetme E ) Problem çözme * Olumsuz ifade koyu yazma, altını çizme vb. ile vurgulansa bile cevaplayıcıların üst düzey dikkat sergilemesi gerekir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Maddelerin Gruplanışına Göre Sınıflama Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Kökü ortak olan maddeler: Örnek: * Maddelerin cevaplarının birbirlerine bağlı olmamasına dikkat edilmeli. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Seçenekleri ortak olan maddeler: Örnek: 1. 2. ve 3. maddeleri aşağıdaki seçeneklerden uygun olanını seçerek cevaplayınız.   A ) Güvenirlik B ) Kullanışlılık C ) Homojenlik D ) Geçerlik E ) Objektiflik 1. Ölçme aracının amacına hizmet etmesi? 2. Ölçme aracının tutarlı, kararlı ve duyarlı ölçüm yapabilmesi? 3. Ölçme aracının ekonomik bir şekilde hazırlanması, uygulanıp puanlanması? * Genellikle yabancı dil sınavlarında tercih edilir. Bilgi ve kavrama düzeyindeki öğrenme ürünlerini ölçmekte oldukça etkilidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Çoktan Seçmeli Maddelerin Üstünlükleri: + İyi hazırlanırsa bilişsel alanın tüm basamakları ölçülebilir. + Fazla zaman almaz, öğrenci için cevaplama hem kolay hem de ilgi çekicidir. Çok soruyla kapsam geçerliliği sağlanabilir. + Ölçme sonuçlarına yazı güzelliği, kağıt düzeni vb. değişkenler etki ettirilemez. + Her eğitim seviyesinde ve her ders için kullanılabilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 + İlköğretimin küçük sınıflarında ayrı cevap kağıdı kullanılmamalı. + Puanlaması objektif ve oldukça kolaydır, uzmanlık gerektirmez. + Ölçmenin yanında öğretici özelliği de vardır. + Çok sayıda bireye aynı anda uygulanabilir. + Maddeler üzerinde analiz yapılarak geçerlik ve güvenirlik arttırılabilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Çoktan Seçmeli Maddelerin Yetersizlikleri: + Doğru cevabın seçenekler içerisinde yer alması nedeniyle çağrışım ya da hatırlamayla doğru yanıtın bulunabilmesi. + Düzeltme formülüyle azaltılmaya çalışılsa da “şans başarısı”nın olması. + Hazırlaması zor ve zaman alıcıdır. Özellikle üst düzey öğrenme ürünlerini ölçecek madde yazmak uzmanlık ister. + Okuma yeteneği zayıf olan öğrenciler açısından dezavantajlıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Çoktan Seçmeli Maddelerin Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Hususlar: * Madde kökünü yazarken; - Açık ve anlaşılır bir dille yazılmalı. (zaman zaman, genellikle vb. kelimeler kullanılmamalı) - Cümleleri şişirmek için gereksiz kelimeler, ayrıntılar olmamalı. - Olumsuz ifadelerden kaçınılmalı. Gerekiyorsa vurgulanmalı. - Öğrencilerin ortalama okuma yeteneğinin biraz altında olunmalı. - Cevabı ya da ilgili ipucu vermemeli. Cümle kitaptan aynen alınmamalı Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 * Seçenekleri yazarken; - Doğru cevap tek, tüm maddelerde seçenek sayısı eşit olmalı. - Çeldiriciler bilenle bilmeyeni birbirinden ayırmalı. - Çeldiricilerin güçlük derecesi testin amacına göre ayarlanmalı - Zorunlu olmadıkça “hiçbiri” veya “hepsi” seçenekleri kullanılmamaya gayret edilmeli. Olacaksa da ikisi birden olmamalı - Doğru cevap hakkında ipucu vermeleri nedeniyle kesinlik (mutlaka, daima vb.), olasılık (bazen, ara sıra vb.) kullanımından kaçınılmalı. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 - Doğru cevabın seçeneklere dağılımı sistematik değil rastgele olmalı. Fakat toplam doğru sayısı tüm seçeneklere dengeli dağıtılmalı. - Seçenekler sayı /tarih vb. ile ilgiliyse, büyüklük sırası veya kronolojik sıraya uygun olmalı. - Seçenekler kısaysa tek satıra 2,3 tane yazılabilir. - Soru kökünde olduğu gibi burada da kitaptaki ifadelerin aynısını kullanmaktan kaçınılmalı. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Çoktan Seçmeli Maddelerin Puanlanması: 1- Madde doğru cevaplandırılmışsa 1, yanlış cevaplandırılmış veya boş bırakılmışsa 0 puan verilerek puanlama 2- Maddeye, ölçtüğü davranışın önemiyle orantılı bir puan takdir etmek 3- Maddenin seçeneklerine, doğruluk derecesine göre farklı ağırlıklar vererek puanlamak Düzeltme Formülü; Yanlış Sayısı Düzeltilmiş Puan = Doğru Sayısı Seçenek Sayısı 1 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2- YAZILI YOKLAMALAR (Uzun Cevap Gerektiren Maddeler): Öğretmenler arasında en sık kullanılan test çeşididir; - objektif testler kadar hazırlanmasında bilgi ve beceri gerektirmemesi - kopya çekmeyi diğerlerine nazaran daha sınırlı tutması - üst düzey bilişsel ürünlerin ölçülmesine daha elverişli olduğu kanısı Çeşitleri: 1- Serbest cevaplı yazılılar (Kompozisyon Tipi) 2- Açık kitap yazılıları 3- Evde cevaplanan yazılılar 4- Sınıf içi yazılılar 5- Seçmeli ya da tercihli soru yazılıları Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Uzun Cevap Gerektiren Maddelerin Üstünlükleri: + Bilişsel öğrenmenin üst düzeydeki (analiz, sentez, değerlendirme) öğrenme ürünlerini ölçmede daha yeterlidir. + Soru hazırlamak oldukça kolaydır ve fazla zaman almaz. + Sözlü testlere göre kısa zamanda daha fazla soru sorulabilir. + Şans başarısı oldukça düşüktür. + Sözlü testlerdeki ruhsal durumların etkileri daha az hissedilir. + Kağıtlar belge niteliğinde olup, saklanabilir + Öğrencilerin düşüncelerini yazılı olarak ifade edebilme yeteneği geliştirilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Uzun Cevap Gerektiren Maddelerin Yetersizlikleri: - Soru sayısının sınırlı olmasıyla kapsam geçerliği düşüktür. - Cevapların doğruluk derecesini belirlemek zordur. - Öğrenci için cevaplaması, öğretmen için okunması ve puanlanması zor ve zaman alıcıdır. Hızlı yazmak gerekir. - Asıl ölçülmek istenen özelliğin haricinde başka değişkenler de işin içine girebilir (yazı güzelliği vb.) - Puanlamada objektifliği tam olarak sağlamak çok zordur. - Şişirme cevaplara elverişlidir. - Madde istatistikleri uygulanamamaktadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Uzun Cevap Gerektiren Maddelerin Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Hususlar: * Diğer test çeşitlerinde olduğu gibi önce bir test planının hazırlanması gerekmektedir. * Belirtke tablosu eşliğinde hazırlanan soruların sayısı kullanılacak olandan daha fazla olmalıdır. * Maddeler dil bakımından açık-seçik, anlaşılır olmalı. * Maddeler ders kitaplarından aynen alınmamalı. * Uzun cevaplılar yerine nispeten kısa cevaplılar tercih edilmeli. Gerekiyorsa madde sayısı arttırılmalı Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 * Orta güçlük derecesine sahip maddelere daha fazla yer verilmeli. * Maddelerin önemli kısımları vurgulanmalı. * Maddeler önceden hazırlanmış ve basılı materyaller olarak verilmeli * Maddelerin puanlama değerleri önce belirlenip öğrencilere sınav öncesi bildirilmeli * Sınav süresi iyi ayarlanmalı ve öğrenci bunu bilmeli Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Uzun Cevap Gerektiren Maddelerin Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar: * Ortamın fiziksel özellikleri uygun olmalı. * Yönerge verilmeli, sorular yüksek sesle okunmalı fakat sınav başladıktan sonra bir açıklama yapılmamalı. * Geç kalan öğrenci sınava alınmamalı, alındıysa da ek süre kesinlikle verilmemeli. * Öğrencilerin imzalarından oluşan yoklama listesi alınmalı. * Çok zorunlu olmadıkça dışarı çıkmaya izin verilmemeli. * Son dakikalarda süre hatırlatılmalı. * Sınıfı terk etmeden önce kağıtlar sayılıp yoklama listesiyle karşılaştırılmalı. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Uzun Cevap Gerektiren Maddelerin Okunup Puanlanmasında Dikkat Edilecek Hususlar: * Cevap anahtarı hazırlanmalı. * Genel izlenimle puanlama yerine maddeleri tek tek okumak daha objektif olur. * Puanlamada alternatif yöntemler: sınıflama yoluyla, sıralama yoluyla ve analitik yolla puanlama. * İşlem bittikten sonra zayıf olan öğrencilerin kağıtları tekrar gözden geçirilmeli. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

ÇOKTAN SEÇMELİ YAZILI YOKLAMA Ölçülen Davranışlar Bilgi, kavrama, uygulama ve analiz düzeyindeki davranışlarla değerlendirme düzeyindeki davranışların bazıları (değerlendirme ve özellikle sentez düzeyindeki davranışları ölçmede çoğu zaman yetersiz) Sentez ve değerlendirme düzeyindeki davranışların ölçülmesinde en etkili yöntemdir. Kavrama, uygulama ve analiz düzeyindeki davranışların ölçülmesinde de iyidir ancak, bilgi düzeyindeki davranışların ölçülmesinde etkisizdir. İçeriğin Örneklenmesi Çok sayıda madde kullanılması, içeriğin temsil edici biçimde örneklenmesini mümkün kılar. Az sayıda soru kullanılması, içeriğin temsil edici biçimde örneklenmesini mümkün kılmaz. Maddelerin Hazırlanması İyi madde yazmak güçtür, zaman alıcıdır, özel bilgi ve beceri gerektirir. İyi madde yazmak çoktan seçmelilerde olduğu gibi güç değildir, fazla zaman almaz. Puanlanması Kolay, çabuk, nesneldir. Puanlama güvenirliği yüksektir. Güç, zaman alıcı, özneldir. Puanlama güvenirliği düşüktür. Öğrencilerin başarı puanlarının çarpıtan etkenler Başarı puanlarını, “okuma yeteneği ve tahmin” çarpıtabilir. “Yazma yeteneği” başarı puanını çarpıtabilir. Öğrenme sürecine olabilecek etkisi Öğrencileri, başkalarının fikrini hatırlamaya, yorumlamaya ve analize taşvik eder. Öğrencileri, sınavdan önce olgusal bilgileri, onlar arasında bir sistemleşme yapmaksızın ezberlemeye yöneltir. Öğrenciler, kendi bilgilerini, fikirlerini ifade etmeye, bütünleştirip örgütlemeye teşvik eder. Araştırmalar göstermiştir ki, bu tür test, öğrencileri sürekli ve anlayarak çalışmaya yöneltir.

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Bir Türkçe öğretmeni öğrencilerin yazı yazarken yazım kurallarına ne derece uyduklarını saptamak istemektedir. Öğretmenin, bu amaçla yapacağı sınavda aşağıdaki soru tiplerinin hangisinden yararlanması en uygun olur? A) Tamamlama B) Doğru-yanlış C) Yazılı yoklama D) Çoktan seçmeli E) Proje Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Bir Türkçe öğretmeni öğrencilerin yazı yazarken yazım kurallarına ne derece uyduklarını saptamak istemektedir. Öğretmenin, bu amaçla yapacağı sınavda aşağıdaki soru tiplerinin hangisinden yararlanması en uygun olur? A) Tamamlama B) Doğru-yanlış C) Yazılı yoklama D) Çoktan seçmeli E) Proje Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Bir öğretmen çoktan seçmeli bir test için soru yazarken; öğrencilerin sıklıkla düştükleri hataları çeldirici olarak kullanmaktadır. Bu durum, öğretmene en çok hangi konuda yardımcı olur? A) Testin kullanışlılığını artırma B) Puanların güvenirliğini yükseltme C) Sorunun anlaşılmasını kolaylaştırma D) Puanlamayı kolaylaştırma E) Yanlış öğrenmeleri belirleme Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Bir öğretmen çoktan seçmeli bir test için soru yazarken; öğrencilerin sıklıkla düştükleri hataları çeldirici olarak kullanmaktadır. Bu durum, öğretmene en çok hangi konuda yardımcı olur? A) Testin kullanışlılığını artırma B) Puanların güvenirliğini yükseltme C) Sorunun anlaşılmasını kolaylaştırma D) Puanlamayı kolaylaştırma E) Yanlış öğrenmeleri belirleme Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2003 Test planında yapılması gereken bazı işlemler, önce aşağıda sıralanmıştır. 1. ------------- 2. Yoklanacak davranışların belirlenmesi 3. Belirtke tablosunun hazırlanması 4. ------------- 5. Test maddelerinin (soruların) yazılması 6. Maddelerin (soruların) test düzenine konması Bu sıralamada, 1 ve 4 numaralı satırlara hangi işlemler getirilmelidir? A) 1. Sınav amacının belirlenmesi 4. Kullanılacak madde (soru) türünün belirlenmesi B) 1. Sınav amacının belirlenmesi 4. Cevapları puanlama şeklinin belirlenmesi C) 1. Test yönergesinin yazılması 4. Cevaplama süresinin belirlenmesi D) 1. Sınavda kapsanacak konuların belirlenmesi 4. Cevapların nereye, nasıl yazılacağının belirlenmesi E) 1. test yönergesinin yazılması 4. Sınavda kapsanacak konuların belirlenmesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2003 Test planında yapılması gereken bazı işlemler, önce aşağıda sıralanmıştır. 1. ------------- 2. Yoklanacak davranışların belirlenmesi 3. Belirtke tablosunun hazırlanması 4. ------------- 5. Test maddelerinin (soruların) yazılması 6. Maddelerin (soruların) test düzenine konması Bu sıralamada, 1 ve 4 numaralı satırlara hangi işlemler getirilmelidir? A) 1. Sınav amacının belirlenmesi 4. Kullanılacak madde (soru) türünün belirlenmesi B) 1. Sınav amacının belirlenmesi 4. Cevapları puanlama şeklinin belirlenmesi C) 1. Test yönergesinin yazılması 4. Cevaplama süresinin belirlenmesi D) 1. Sınavda kapsanacak konuların belirlenmesi 4. Cevapların nereye, nasıl yazılacağının belirlenmesi E) 1. test yönergesinin yazılması 4. Sınavda kapsanacak konuların belirlenmesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2003 Bir lise öğretmeni, daha önce kullandığı dört seçenekli sorularını, seçenek sayısı artırarak beş seçeneğe çıkarmıştır. Öğretmenin, bu değişikliği aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmek amacıyla yapmış olabilir? A) Şans başarısını azaltmak B) Testin kapsamını zenginleştirmek C) Puanlamayı kolaylaştırmak D) Çeldiricilerin aynı derecede çalışmasını sağlamak E) Soruları güçleştirmek Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2003 Bir lise öğretmeni, daha önce kullandığı dört seçenekli sorularını, seçenek sayısı artırarak beş seçeneğe çıkarmıştır. Öğretmenin, bu değişikliği aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmek amacıyla yapmış olabilir? A) Şans başarısını azaltmak B) Testin kapsamını zenginleştirmek C) Puanlamayı kolaylaştırmak D) Çeldiricilerin aynı derecede çalışmasını sağlamak E) Soruları güçleştirmek Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Yapılan bir sınavda yüksek puan alanların iyi öğrenmelerinden çok iyi ezberleyenler olduğunu belirten bir kişinin aşağıdakilerden hangisini katılması bu görüş için güçlü bir destek oluşturur? A) Öğretmenin, öğrenci merkezli değil; öğretmen merkezli olduğunu B) Sınavlarda daha çok hatırlama düzeyinde sorular sorulduğunu C) Eğitimde başarıya ilişkin kararların çoktan seçmeli testlere dayandırıldığını D) Öğrenci notlarının öğretmenin kanılarından etkilendiğini E) Ders konularının öğrenci düzeyinin üzerinde olduğunu Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Yapılan bir sınavda yüksek puan alanların iyi öğrenmelerinden çok iyi ezberleyenler olduğunu belirten bir kişinin aşağıdakilerden hangisini katılması bu görüş için güçlü bir destek oluşturur? A) Öğretmenin, öğrenci merkezli değil; öğretmen merkezli olduğunu B) Sınavlarda daha çok hatırlama düzeyinde sorular sorulduğunu C) Eğitimde başarıya ilişkin kararların çoktan seçmeli testlere dayandırıldığını D) Öğrenci notlarının öğretmenin kanılarından etkilendiğini E) Ders konularının öğrenci düzeyinin üzerinde olduğunu Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2006 Çoktan seçmeli bir test maddesini cevaplayan bir kişinin çeldiricileri eleyerek doğru cevaba ulaşmasında, aşağıdakilerden hangisi belirleyici olmalıdır? A) İfadelerin, kök ifadesiyle tutarlılığı B) Seçeneklerin soyutluk-somutluk derecesi C) Yoklanan davranışın öğrenilmiş olması D) Seçeneklerin birbirini içerip içermemesi E) İfadelerin kısalık ve uzunluğu Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2006 Çoktan seçmeli bir test maddesini cevaplayan bir kişinin çeldiricileri eleyerek doğru cevaba ulaşmasında, aşağıdakilerden hangisi belirleyici olmalıdır? A) İfadelerin, kök ifadesiyle tutarlılığı B) Seçeneklerin soyutluk-somutluk derecesi C) Yoklanan davranışın öğrenilmiş olması D) Seçeneklerin birbirini içerip içermemesi E) İfadelerin kısalık ve uzunluğu Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2006 Test maddesinde, ders kitabından aynen alınan ifadelerin kullanılması eğitimsel doğurguları açısından nasıl bir etki yaratır? A) Maddede gereksiz ipuçları bulunmaz. B) Kitabı okumamış öğrenci maddeyi kesinlikle cevaplayamaz. C) Maddenin anahtarlanması kolaylaşır. D) Maddenin okunup anlaşılması zorlaşır. E) Maddeyle yoklanan davranış hatırlama düzeyinde kalır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2006 Test maddesinde, ders kitabından aynen alınan ifadelerin kullanılması eğitimsel doğurguları açısından nasıl bir etki yaratır? A) Maddede gereksiz ipuçları bulunmaz. B) Kitabı okumamış öğrenci maddeyi kesinlikle cevaplayamaz. C) Maddenin anahtarlanması kolaylaşır. D) Maddenin okunup anlaşılması zorlaşır. E) Maddeyle yoklanan davranış hatırlama düzeyinde kalır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2007 Yazılı yoklamalardaki sorularda, öğrencilerin cevaplarını düşünerek bulmaları ve buldukları bilgileri organize ederek yazmaları gerekir. Bu tür sorularla üst düzeydeki zihinsel beceriler ölçülebilir. Aşağıdaki sorulardan hangisi, yazılı yoklamaların bu avantajlarını ortaya koyan uygun bir örnek değildir? A) Enflasyonu düşürmek için ne tür önlemler alına-bilir? Örnek vererek irdeleyiniz. B) Avrupa Birliği’ne katılma konusundaki görüşleriniz nelerdir? Bu şekilde düşünmenizin nedenlerini açıklayınız. C) İzlediğiniz en iyi sinema filmi hangisidir? Bu filmi neden beğendiğinizi gerekçeleriyle açıklayınız. D) Başarı ile yetenek arasındaki ilişkiyi bir örnekle açıklayınız. Sizce insan yaşamında hangisi daha ön plandadır? E) Ölçme nasıl tanımlanır? Eğitimde yapılan ölçmeler kaç gruba ayrılır? Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2007 Yazılı yoklamalardaki sorularda, öğrencilerin cevaplarını düşünerek bulmaları ve buldukları bilgileri organize ederek yazmaları gerekir. Bu tür sorularla üst düzeydeki zihinsel beceriler ölçülebilir. Aşağıdaki sorulardan hangisi, yazılı yoklamaların bu avantajlarını ortaya koyan uygun bir örnek değildir? A) Enflasyonu düşürmek için ne tür önlemler alına-bilir? Örnek vererek irdeleyiniz. B) Avrupa Birliği’ne katılma konusundaki görüşleriniz nelerdir? Bu şekilde düşünmenizin nedenlerini açıklayınız. C) İzlediğiniz en iyi sinema filmi hangisidir? Bu filmi neden beğendiğinizi gerekçeleriyle açıklayınız. D) Başarı ile yetenek arasındaki ilişkiyi bir örnekle açıklayınız. Sizce insan yaşamında hangisi daha ön plandadır? E) Ölçme nasıl tanımlanır? Eğitimde yapılan ölçmeler kaç gruba ayrılır? Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2007 Sosyal bilgiler sınavında sorulan bir soru şöyledir: Türkiyenin pek çok sınır komşusu vardır. En uzun sınırı paylaştığımız sınır komşumuz aşağıdakilerden hangisidir? A) Bulgaristan’la sınırımız en uzundur. B) Irak’la sınırımız en uzundur. C) İran’la sınırımız en uzundur. D) Suriye’yle sınırımız en uzundur. E) Yunanistan’la sınırımız en uzundur. Yukarıdaki sorunun kusurları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Kökte yazım hatasının olması B) Kökte gereksiz sözcük kullanılması C) Kök ile seçenekler arasında ifade uyumsuzluğu olması D) Seçeneklerde aynı sözcüklerin tekrarlanması E) Seçeneklerin uygun olmayan bir sırada verilmesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2007 Sosyal bilgiler sınavında sorulan bir soru şöyledir: Türkiyenin pek çok sınır komşusu vardır. En uzun sınırı paylaştığımız sınır komşumuz aşağıdakilerden hangisidir? A) Bulgaristan’la sınırımız en uzundur. B) Irak’la sınırımız en uzundur. C) İran’la sınırımız en uzundur. D) Suriye’yle sınırımız en uzundur. E) Yunanistan’la sınırımız en uzundur. Yukarıdaki sorunun kusurları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Kökte yazım hatasının olması B) Kökte gereksiz sözcük kullanılması C) Kök ile seçenekler arasında ifade uyumsuzluğu olması D) Seçeneklerde aynı sözcüklerin tekrarlanması E) Seçeneklerin uygun olmayan bir sırada verilmesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2006 Aşağıdakilerden hangisi yazılı yoklamalarda puanlama güvenirliğini artırmaya yönelik önlemlerden biri değildir? A) Puanlamayı birden fazla puanlayıcının yapması ve verilen puanların ortalamasının alınması B) Bir soruya öğrencilerin tümünün verdiği cevaplar puanlandıktan sonra diğer soruya geçilmesi C) Cevabın değişik bölümlerine verilecek puanların ayrı ayrı belirlenmesi D) Öğrencinin sınıf içi etkileşimiyle ilgili puanının sınav puanlarına katılması E) Puanlama için ayrıntılı yönergelerin bulunduğu cevap anahtarının kullanılması Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2006 Aşağıdakilerden hangisi yazılı yoklamalarda puanlama güvenirliğini artırmaya yönelik önlemlerden biri değildir? A) Puanlamayı birden fazla puanlayıcının yapması ve verilen puanların ortalamasının alınması B) Bir soruya öğrencilerin tümünün verdiği cevaplar puanlandıktan sonra diğer soruya geçilmesi C) Cevabın değişik bölümlerine verilecek puanların ayrı ayrı belirlenmesi D) Öğrencinin sınıf içi etkileşimiyle ilgili puanının sınav puanlarına katılması E) Puanlama için ayrıntılı yönergelerin bulunduğu cevap anahtarının kullanılması Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010