İstanbul Tıp Fakültesi Doç. Dr. Nevzat Alkan İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı alkan@istanbul.edu.tr Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Silahlar = NBC Kitle İmha Silahları Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Diğer canlılar üzerinde zararlı etki oluşturmak için kullanılan Silahlar; Diğer canlılar üzerinde zararlı etki oluşturmak için kullanılan aygıtlar Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

uzun süreli pozitif ve negatif basınç, zemin şok yükleri, Nükleer Silahlar Etkileri; uzun süreli pozitif ve negatif basınç, zemin şok yükleri, yoğun termal radyasyon, nükleer radyasyon elektromanyetik dalgalar Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Picture taken of the atomic bombing of Nagasaki on August 9, 1945. Mushroom Cloud 18 km = 11 mile Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde Kimyasal Silahlar İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde doğrudan toksik etki yapması amacıyla kullanılan her türlü katı, sıvı ve gaz halindeki maddeler Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Kimyasal silah elde etmek için kullanılan kimyasallar, bu kimyasalları  kullanmak için gerekli cihaz ve mühimmatlar ve bunların kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış her türlü teçhizat Hedefi; Vücuda öncelikle ve özellikle deri yoluyla etkili olarak, elbise ve hatta koruyucu elbiseden nüfuz etmesi, koruyucu maskeye nüfuz ederek solunum sistemine zarar vermesi Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

1- Sinir Gazları; Sarin, tabun, soman: Sınıflama 1- Sinir Gazları; Sarin, tabun, soman: Ani etki, konvülziyon, solunum felci, oral-nasal sekresyon artışı, bronkokonstrüksüyon, Sinirlerde iletiyi önleyerek solunum felci ile ölüme sebebiyet. 2- Yakıcı Gazlar; Sülfür mustard, nitrojen mustard, (hardal gazları), levisit, sulfur levisit, fosgen  oksim: Gecikmiş etki (2-24 saat sonrasında), eritem, vezikül, yanık, kornea-deri hasarı-kavrulma, lökopeni, trombositopeni, Hardal gazları fiziksel özelliklerinden dolayı soğuğa ve ısı değişimlerine dirençli. 3- Akciğer irritanları; Fosgen, difosgen, klorin, klorpikrin: Uzamış etki, kornea-solunum irritasyonu, dispne, ağır akciğer ödemi, bronkospazm, bronkosekresyon, hipovolemi, sağ kalp yetmezliği, Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

4- Kan irritanları; Siyanojen klorür, hidrojen siyanid: Vertigo, bulantı-kusma, halsizlik, solunum güçlüğü, konvülziyon, apne. Dokularda oksijen yetmezliği sebebi ile ölüme sebebiyet. 5- Kapasite bozucular = Kargaşa bastırıcı ajanlar: Göz yaşartıcı gazlar (kloroasetofenon, orto-klorobenilidin-malononitril) Nadiren hayati tehlike, göz-solunum yolu irritasyonu, öksürük, nefes darlığı, yüksek dozda kusma. Mukus membranlarda yüksek tahriş. Bu nedenle toplumsal olayların bastırılmasında kullanılmakta. 6- Bitki öldürücüler; Bu ajanlardan sonra kimyasal temizleme çok uzun ve zor. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı Öldürücü kimyasal ajanlar genellikle 48 saat içerisinde akciğer ödemi ve bronş sekresyonlarının oluşturduğu tıkaçlara bağlı mekanik asfiksi ile ölüme sebep olurlar. Kimyasal ajanlara karşı korunma: Koruyucu giysi ve maske ile. Hardal gazları üretimi kolay, ucuz ve dayanıklı olduğu için yoğun olarak tercih edilen bir kimyasal madde. Maruz kaldıktan birkaç saat sonraya dek deride herhangi bir hassasiyete veya semptoma neden olmaz. O nedenle anlaşıldığında geç kalınmakta. Bu madde ile kontamine giysilerden maddenin temizlenmesi 12 saat sürmekte. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı Akciğer irritanları içerisinde en tehlikelisi fosgen. 8.2 °C ‘ de kaynar. Buharının dansitesi havadan 3.4 kat daha fazla. Bu nedenle özellikle çukurlarda ve düşük seviyeli bölgelerde uzun zaman etkisini kaybetmeden kalabilmekte. Düşük konsantrasyonlarda yeni biçilmiş saman kokusuna benzer bir koku. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Asıl olan mücadele ise korunma. Kimyasal ajanlar ile özel antiserumlarla ve farmakolojik ajanlarla mücadele mümkün. Ama çok azı için. Asıl olan mücadele ise korunma. Fiziksel korunma: Deri korunması, solunum sistemi korunması, özellikle solunum yolları gazlara karşı, deri ise sıvı ve katı partikülere karşı korunmalı. Sivil halk kimyasal silahların etkinliğinin sınırlandığı sığınaklara yönlendirilmeli. Büyük yerleşim merkezlerinde erken uyarı sistemleri geliştirilmeli, kimyasal saldırı sırasında halk sirenlerle ve radyolar aracılığı ile uyarılmalı. Kişiler alması gereken kişisel önlemler konusunda bilgilendirilmeli. Sivil savunma uzmanlarına burada büyük rol düşmekte. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Kimyasal ajanla mücadelede, Maddeyi bozup, parçalamak, Kimyasal ajanlar toprakta, giysilerde ve eşyalarda uzun süre kalabilmekte. Bu nedenle saldırıya uğrayan kişiler hem doğrudan, hem de bulaşmış toprak, giysi ve eşyadan sürekli olarak etkilenmekte. Kimyasal ajanla mücadelede, Maddeyi bozup, parçalamak, Ortamdan uzaklaştırmak, yıkama, durulama, kurutma, absorban ile emdirme ve ısı ile (Vücuttan: Çok çeşitli sıvı ajanlar ile, Toprak ve Doğadan: İnce toprak tabakayı uzaklaştırıp, kalanın üzerine kireç ve kireç kaymağı dökmek ile, Eşyadan: Çeşitli kimyasallar ile, Besin ve Sudan: Besin yok edilmeli. Bu durumu önlemek için de besinler ve su ağzı sıkı kapalı kaplara ve kavanozlara konmalı. Fiziksel bariyer ile teması önlemek esas. Burada en önemli nokta, hangi maddenin neyle temizlenebileceğinin bilinmesi. Bazen temizleyici ve kimyasal madde arasındaki etkileşimle ortaya çok daha toksik kimyasal bir bileşik de çıkabilmekte. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı Biyolojik Silahlar Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Kokusuz, tatsız ve aerosol biçiminde atılırlar. Bakteri, protozoa, riketsiya, mantar, virüs gibi bulaşıcı organizmalar. Kokusuz, tatsız ve aerosol biçiminde atılırlar. Mikron düzeyindeler. Görülemezler. Günler, hatta haftalar içinde etki gösterir. Kuluçka dönemi. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Bir biyolojik saldırı; Tüm bunlar da harekat kabiliyetini bozar. Maneviyatı bozar, Korunma önlemleri alınmasına neden olur (Koruyucu elbise, aşı, ilaç, antidot.). Tüm bunlar da harekat kabiliyetini bozar. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Kuruma, ısınma, UV vs’e de daha dirençli. Biyolojik silah etkenleri –ki özel laboratuarlarda, özel koşullarda üretilen bu etkenler doğada bulunan örneklerine kıyasla daha zararlı ve öldürücü. Kuruma, ısınma, UV vs’e de daha dirençli. Ayrıca, bazı üretimlerde ajanın belirli bir süre sonra ortamdan kaybolması da programlanmakta. Bu sayede de biyolojik silah kullanılan bölgenin sonradan güvenle istilası mümkün olabilmekte. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı Bacillus anthraksis (Şarbon): Solunum yoluyla havadan alınan dayanıklı sporlar  akciğerler içerisinde açılarak çoğalmakta, başlangıçta soğuk algınlığı semptomları ile kuluçka devresini geçirerek kısa sürede öldürücü tablolar yaratmakta. Botulinum toksini (Konserve zehiri) Brucelloz (Malta humması) Vibrio cholera ( Kolera) Clostridium perfiringes (Gazlı gangren) Salmonella typhi (Tifo) Psoudomanas psoudomallei  (Melioidozis) Psoudomanas mallei (Ruam) Yersinia pestis (Veba) Francisella tularensis (Tularemi) Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı Coxiella burnetti ( Q Ateşi) Smallpox virüs (Çiçek) Congo-crimean hemorajik ateşi virüsü Ebola virüsü Stafilokoksik enterotoksin B Rift valley ateşi virüsü Trichothecene mycotoxins Venezüella at ensefaliti Kriptokokoz Kokoidomikozlar Plazmodium vivax (Sıtma) Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Biyolojik ajan-kimyasal ajan farkları: Biyolojik ajanlarda etkiyi tahmin etmek ve ajanı kontrol etmek daha zor, Biyolojik ajanlarda etki daha fazla oranda ısı, hava şartları ve topografik yapıya bağlı, Biyolojik ajan sadece hedefe etkili, Biyolojik ajanlar genelde sindirim ya da solunum yoluyla alınınca etkili, o nedenle korunma daha kolay. Kimyasal ajanlar yaygın olarak deriden de alınmakta, Biyolojik ajanların bulaşmadığında etki süresi daha kısa, ancak sporların nispeten uzun, Biyolojik silahları depolama, kullanma teknik olarak daha zor. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Biyolojik ajanlarla savaş: Biyolojik silah üreteceklere sıkı denetim ve engel, Kullanımını caydırmak, Aşılama, Koruyucu elbise, maske, Belirleme, Uygun tedavi, Bölgenin temizlenmesi. Hastanelerde özel donanımlı servisler oluşturmak. Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı

İstanbul Tıp Fakültesi Doç. Dr. Nevzat Alkan İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı alkan@istanbul.edu.tr Doç. Dr. Nevzat Alkan 2005-2006 Öğretim Yılı