BRUCELLOZ

AMAÇ Katılımcıların bruselloz hakkında bilgi, beceri ve tutumlarını artırmak

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bilişsel Alan-1 Vaka tanımını söyleyebilmeli Etkeninin temel özelliklerini sıralayabilmeli Hayvanlarda ve insanlarda hastalık yapan türleri sayabilmeli Hayvanlarda ve insanlarda bulaş yollarını açıklayabilmeli Risk gruplarını sıralayabilmeli Klinik belirti ve bulgularını tanımlayabilmeli Hastalık formlarını sınıflandırabilmeli Komplikasyonlarını söyleyebilmeli

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Bilişsel Alan-2 Kullanılabilecek laboratuar yöntemlerini sayabilmeli Laboratuar bulgularını ayrıştırabilmeli Klinik ve laboratuar bulgularını yorumlayabilmeli Ayırıcı tanısındaki hastalıkları ayrıştırabilmeli Tedavisini açıklayabilmeli Sevk kriterlerini sıralayabilmeli Korunmada genel önlemleri sayabilmeli Halk eğitiminde halka verilecek mesajları söyleyebilmeli Sağlıklı kişilerin korunması için gerekli önlemleri sıralayabilmeli

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Tutum Alanı Genel korunma önlemlerinin farkında olma Risk gruplarından kişilerde bruselloz belirti ve bulguları ile karşılaşıldığında hastalığı araştırma gerekliliğinin farkında olma

ÖĞRENİM HEDEFLERİ Beceri Alanı Bruselloz ile ilgili bildirim formları doldurabilme.

Sunu Planı Bruselloz Tanımı ve Etkeni Epidemiyoloji, Bulaş Yolları ve Risk Grupları Klinik ve Laboratuar Bulguları Tanı Ayırıcı tanı Bildirim Basamakları ve Sürveyans Sevk Kriterleri Tedavi Korunma ve kontrol

Bruselloz Nedir? Bruselloz, hayvanlardan insanlara bulaşan, hafif belirtilerden ağır klinik tablolara kadar değişebilen, akut veya kronik seyirli olabilen, belirti ve bulguları spesifik olmayan ve birçok hastalığı taklit edebilen sistemik bir enfeksiyon hastalığıdır.

Ülkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın görülen, ekonomik kayıplara neden olması ve gıda güvenliğini doğrudan etkilemesi nedeniyle önemli halk sağlığı sorunu oluşturan bir zoonozdur. Hastalık, Akdeniz ateşi veya Malta ateşi gibi isimlerle de anılmaktadır.

HASTALIK ETKENİ Brucella bakterisi, 0.6-1.5 μm boyunda, küçük, Gram negatif, hareketsiz, spor oluşturmayan, aerop veya mikroaerofil özellikte kokobasildir. Brucella bakterilerinin ideal üreme ısısı 37°C’dir, ancak 20-40°C’de de üreyebilirler.

EPİDEMİYOLOJİ Bruselloz, esas olarak hayvanların hastalığıdır. Hastalık çoğunlukla hayvanlardan insanlara, kontamine süt ve süt ürünleri ile bulaşır. Hasta hayvanlarla temas ve diğer hayvansal ürünlerle de bulaşabilir.

B. abortus B. Melitensis B. suis B. canis

Brucella türlerinden; B. abortus, B. melitensis, B Brucella türlerinden; B. abortus, B. melitensis, B. suis ve nadiren de B. canis insanlarda hastalığa neden olur. Bu türler içerisinde en virülan olanı B. melitensis’dir. B. canis ise virülansı en düşük etkendir. Diğer Brucella türlerinin insanlarda hastalık yapması çok nadirdir.

Brucella türleri ve hayvan rezervuarları Diğer konakları Dünyada insanlarda yaygınlığı B. melitensis Koyun, keçi, deve Sığır, antilop ++++ (olguların %70’i) B. abortus Sığır, manda, çakal, sırtlan At +++ (olguların %25’i) B. suis Domuz, kurt, tilki Sığır, geyik ++ (olguların %5’i) B. ovis Koyun - Yok B. canis Köpek Nadir

Bruselloz Türkiye’de endemik olarak görülmektedir. Olgular, özellikle İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde yoğunlaşmaktadır. Ülkemizde hasta sayısı yıllara göre gittikçe azalmasına rağmen, insan ve hayvan brusellozu henüz ülkemizde kontrol altına alınamamıştır.

HASTALIĞIN BULAŞMA YOLLARI Hayvanlarda Bulaş İnsanlarda Bulaş İnsandan insana bulaş Kontamine çevreden bulaş Mesleki bulaş Gıdalarla bulaş

Hayvanlarda Bulaş Brucella türleri, sığır, koyun, keçi, domuz, koç gibi hayvanlarda özellikle testis, meme, uterus gibi genital organlara yerleşir. Bu hayvanlarda yavru atma, infertilite, ateşle seyreden kronik ve bulaşıcı bir hastalığa neden olur.

Enfekte hayvanların genital akıntıları, sütleri, atık yavruları, plasentaları, fötal sıvı ve membranları ile çevre, meralar, gıdalar ve sular kontamine olur. Güneş ışığını az alan kontamine toprakta, hayvan dokularında, süt veya uterus akıntıları içinde bakteri uzun süre canlılığını korur.

İnsandan insana bulaş Bu tür bulaş son derece nadirdir.

Çok seyrek cinsel ilişki ile bulaş olabileceği belirtilmektedir. Kan bağışı veya organ bağışı ile Brucella enfeksiyonu bulaşma riski vardır.

Kontamine çevreden bulaş Yerleşim birimlerinde yaşayan hayvanların, özellikle atık yavruları, plasenta atıkları ve diğer hayvan çıkartıları ile yakın çevre kontamine olur. Su kaynakları ve çevre yine yavru atık materyalleri ile kontamine olur. Yağmur suları ile de bu kontaminasyon çevreye yayılır.

Brucella türleri toz, hayvan gübresi, su, sulak alan, atık yavru, toprak, et ve süt ürünlerinde uzun süre canlılığını korur.

Mesleki bulaş Sığır besicileri ve süt hayvancılığıyapan çiftliklerde çalışanlar Hayvan bakıcıları Aile hayvancılığı yapanlar Çobanlar Sütçüler Veteriner Hekimler

Mesleki bulaş Mezbaha işçileri Et paketleme işleminde çalışanlar Süt ürünleri işletmelerinde çalışanlar Deri ve yün işleri ile uğraşanlar Fötal buzağı serumu toplayanlar Laboratuar çalışanları

Gıdalarla Bulaş

Gıdalarla Bulaş Kaynatılmadan hazırlanan süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi, toplumda enfeksiyonun en önemli kaynağıdır. Bu kontamine sütlerden hazırlanan, tereyağı, krema, dondurma, taze peynir, enfeksiyonun bulaşında rol oynayan önemli süt ürünleridir.

Koyun veya keçi sütlerinden hazırlanan yumuşak peynirlerde, peynirin soğuk koşullarda saklanılması durumunda bakteri canlılığını 6 ay kadar korur. Bu tür peynirler 6 aydan önce tüketilmemelidir. Fermentasyon ile hazırlanan katı peynir, yoğurt ve ekşitilmiş sütte enfeksiyonun bulaşma riski daha azdır.

ÜRÜN CANLI KALMA SÜRESİ tereyağda 142 gün dondurmada 30 gün %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün %17 tuz içeren salamura peynirde 1 ay

Et ve et ürünleri ile bulaş riski daha azdır. Hasta hayvanlardan elde edilen kırmızı ette bakteri konsantrasyonu az olmasına rağmen, karaciğer, dalak, böbrek, meme ve testislerde bakteri konsantrasyonu yüksektir. Et ürünlerinin hiçbiri çiğ tüketilmemelidir.

Ülkemizde pastörize edilmeden kullanılan süt ve süt ürünleri hastalık açısından önemli bir risk oluşturmaktadır. HIV ile enfekte veya aklorhidrisi olan hastalarda, kontamine gıdaların tüketimi, hastalık oluşumu açısından önemli risk oluşturmaktadır.

KLİNİK SEMPTOMLAR-I * Bruselloz bakteriyemi yaptığı için herhangi bir organa yerleşerek hastalık oluşturabilir. * Asemptomatik , akut veya kronik olabilir. * İnkübasyon periyodu 1-3 hafta ile 3 ay arasında * Brucella türlerinde oluşan klinik tablo sıklıkla benzerdir. * En ağır klinik tablo B. melitensis’te izlenir.

KLİNİK SEMPTOMLAR-II * Akut bruselloz: ≤8 hafta ise * Subakut bruselloz: 8-52 hafta arası * Kronik bruselloz: Bir yıldan daha uzun şikayeti olan hastalar bu grupta değerlendirilir. * Lokalize Form: İzole organ tutulumu durumunda lokalize formdan bahsedilir.

KLİNİK SEMPTOMLAR-III * Brusellozun başlangıç semptomları hastalığa özgü değildir. * Başlangıç döneminde sıklıkla halsizlik, baş ağrısı, sırt ağrısı, ateş, terleme, dikkat kaybı olabilir. * Hastalık ilerledikçe gastrointestinal semptomlar ortaya çıkabilir. * Artralji hastaların % 85’inde izlenir. * Kronik formda bazen depresyon görülebilir.

KLİNİK SEMPTOMLAR-IV * Lenfadenopati % 10-20 * Splenomegali veya hepatomegali % 20-30 * Ondülan ateş: önceden antibiyotik kullanım öyküsü olmayan ve uzun süre antibiyotik verilmeden takip edilen hastalarda görülebilir. * Ülkemizde: Akut form Subakut form Kronik form Asemptomatik form

KLİNİK SEMPTOMLAR-V * Asemptomatik veya subklinik bruselloz, genellikle çiftçiler, mezbahane çalışanları ve veterinerlerde gözlenir. * Akut formda; hastada çoğunlukla ateş, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı, sırt ağrısı, kilo kaybı, miyalji ve artralji vardır. * Hastaların % 85’inden fazlasında ateş 38,5°C’nin üzerindedir. * Splenomegali ve hepatomegali hastaların % 6-35’inde gözlenmektedir. * Herhangi bir organ tutulumu olabilir, ancak en sık artrit (% 40-50) izlenir.

KLİNİK SEMPTOMLAR-VI * Kronik brusellozda klinik tablo, kronik yorgunluk sendromuna benzer. * Bu klinik tablo çocuklarda nadir izlenirken yaşlılarda sık görülür. * Hastalar genellikle depresyon gibi psikiyatrik semptomlardan, halsizlik, çabuk yorulma, güç kaybı, terleme ve kilo kaybından yakınır. * Ateş nadirdir ve genellikle lokal semptomlar izlenir.

KOMPLİKASYONLAR * GİS * Hepatobiliyer * İskelet sistemi * Sinir sistemi * Kardiovasküler * Solunum sistemi komp * GÜS * Hematolojik * Deri-göz ve kulak ile ilgili komplikasyonlar

TANI ve TEDAVİ

TANI Tanıda tek başına klinik yeterli değil Bakteriyolojik ve serolojik testler Endemik bölgelerde yaşayan veya endemik bölgeye seyahat hikayesi olan ve ateşi olan Hikaye!!! Bir haftadan daha uzun ateş hikayesi olan hastalarda bruselloz akla gelmeli Rutin kan değerlerinde önemli değişiklikler gözlenir, fakat bunlar tanı koydurmaz

Serolojik testler Standart tüp aglütinasyon testi(STA) →serumda tek titrede ≥1/160 veya 2 hafta sonra titrede iki-dört kat artış anlamlı 2-merkaptoetanol ile IgG düzeyleri ölçülebilir 2-merkaptoetanol, serumda IgM ve IgA’nın aglutinan aktivitelerini yok eder Bu yöntem, kronik bruselloz ve relaps tanısında yararlıdır Tedavi takibinde STA titresinin takibinin önemi yoktur, bu titre 6 ay-1 yıl yüksek kalabilir PCR→hızlı tanı için önemlidir, ancak henüz standardize edilmemiştir

Hayvanlarda tanı; serum, mikroskopi (Köster boyası) ile veya kültür (fetus, plasenta, vajinal mukus, testiküler doku, semen, süt veya sekresyonlar) Serolojik tanıda standart aglütinasyon testi ve ELISA yöntemi önerilir Domuz, koyun ve keçide deri testi pozitif Ring testi

AYIRICI TANI

Tablo.Brusellozun ayırıcı tanısında akla gelmesi gereken enfeksiyon ve enfeksiyon dışı hastalıklar

TEDAVİ Tedavide önerilen en az iki antibiyotiğin kombine verilmesi Brusellozda antimikrobiyal tedavi ile; Semptomlar düzelir Hastalığın süresi kısalır Komplikasyon ve relaps insidansı azalır Tedavide önerilen en az iki antibiyotiğin kombine verilmesi Tedavi süresi, klinik formlara göre önerilen sürede olmalı

Önerilen rejim Erişkin dozu Çocuk dozu Tedavi süresi Doksisiklin + Streptomisin 2x100 mg/gün 1 gr/gün İM <8yaş önerilmez 6 hafta 2-3 hafta Gentamisin 5 mg/kg/gün İV/İM 7-10 gün T/S İlk seçenek değil 8/40 mg/kg/gün 30 mg/kg/gün İM 3 hafta 5 mg/kg/gün İM/İV Rifampisin 600 mg/gün Çocuklara önerilmez

Bruselloz tedavisinde kullanılan ilaçlar, yan etki ve toksisite açısından takip edilmeli Streptomisin toksisitesinden kaçınılması gereken durumlarda (ileri yaş, gebelik, böbrek yetmezliği gibi) veya intramuskuler tedavinin verilemediği kişilerde (trombositopeni, sosyal konum) doksisiklin ile rifampisin kombinasyonu tercih edilir.

Çocuklarda dişleri boyama riski olduğundan, 8 yaş altında tetrasiklin kullanılmamalıdır Gebelerde ise rifampisin ile kotrimaksazol kombinasyonu tedavide kullanılabilir Kotrimaksazol, gebeliğin ilk trimestrinde verilmemelidir Kinolonların da çocuklarda ve hamilelerde kullanılması önerilmez

Menenjit, endokardit, spondilit gibi komplikasyonların varlığında Gebelik brusellozlarında→hastanede yatarak tedavi Bu hastalarda da antibiyotik tedavi ilkeleri benzerdir ancak tedavi süresi uzun olmalı Tedavi en az 6 hafta süre ile verilmelidir Tedavisi hastanede başlanılan hastalar, tedavilerinin tamamlanması açısından birinci basamakta yakından izlenmeli

Tedavi başarısızlığı Akut olgularda; üçüncü haftanın sonunda semptomların ve kültür pozitifliğinin devam etmesi Subakut ve kronik olgularda; tedavi sonunda enfeksiyona ait semptom ve/veya bulguların artması, IgG sınıfı antikor, ESR ve CRP düzeyinde artış olması

Relaps Tedaviden sonraki 12 ay içinde enfeksiyona ait belirti ve bulguların tekrarlaması IgG sınıfı antikor düzeyinde artış olması Yeni patolojik, radyografik bulguların olması Yeni kan kültürü, kemik iliği veya doku kültürü pozitifliğinin olması

Bakteriyolojik relaps çoğunlukla tedavinin kesilmesinden 3- 6 ay sonra gerçekleşir Tedavi başarısızlığı ve relaps genellikle antibiyotik direncine bağlı değildir Relaps için risk faktörleri; yetersiz tedavi, etkinliği az antibiyotik tedavisi, hastalığın başlangıcında pozitif kan kültürü, erkek cinsiyet ve trombosit sayısı<15000 olması

BİLDİRİM VE SURVEYANS * Bruselloz bildirimi zorunlu A grubu hastalıklar arasında yer almaktadır. * Bildirim ve sürveyans “Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi”

klinik tanımlama * Hayvancılıkla uğraş * Mesleki temas veya enfekte hayvana ait ürünlerin tüketilmesi öyküsü ile birlikte; * Akut veya sinsi başlangıçlı, devamlı ya da değişken süreli intermittan veya düzensiz ateş, * Yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, baş ağrısı, özellikle geceleri yoğun terleme, vücutta yaygın kas ve eklem ağrılarıyla karakterize hastalık.

Tanı için laboratuar kriterleri * Destekleyici: Serumda Rose-Bengal testi ile antikor pozitifliği * Doğrulayıcı: Klinik örneklerden Brucella spp’in izolasyonu Daha önce tedavi almamış olguda, tek serum örneğinde STA ile antikor titresinin >1/160 olması, * En az iki hafta ara ile alınan çift serum örneğinde Brucella STA titresinin ≥4 kat artışı

Vaka sınıflaması * Olası Vaka: Klinik tanımlamaya uyan ve destekleyici laboratuar testi ile pozitif bulunan vaka. * Kesin Vaka: Klinik tanımlamaya uyan ve doğrulayıcı laboratuar kriterlerinden en az biri pozitif olan vaka

SEVK KRİTERLERİ-I * Akut bakteriyemik bruselloz; yüksek ateş ve toksik görünümlü hastalar * Nörobruselloz düşünülen hastalar * Brucella endokarditi düşünülen hastalar. * Osteoartiküler tutulum düşünülen hastalar. * Protezi (eklem protezleri veya diğer) olan hastalar * Kronik hastalığı; malignite, kronik böbrek veya karaciğer hastalığı, diyabeti olan hastalar.

SEVK KRİTERLERİ-II * Kemoterapi veya diğer immünosüpresif tedavi alan hastalar. * HIV/AIDS olan hastalar. * Gebeler ve daha önce bruselloz tanısı ile tedavi almış ve semptomları tekrar eden hastalar.

KORUNMA VE KONTROL-I * İnsan brusellozu, enfekte hayvanlarla direkt temas veya dolaylı temas ile bulaşır. * Bu nedenle insanlarda enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü de bu temas zincirinin kırılması ve hayvan rezervuarlarında enfeksiyonun kontrolü ve eliminasyonuna bağlıdır. * Pratik olarak hayvanlarda bu enfeksiyonun kontrolü ve eliminasyonu uzun soluklu enfeksiyon kontrol programları gerektirir.

Korunma ve kontrol-II * Eğitimli personel * Toplumun bilinçlendirilmesi * Mali kaynak * Aşı: Hayvanlar için etkili canlı bakteri aşıları; B. Abortus ve B. Melitensis türlerine karşı hazırlanmıştır. * Bu aşılar insanlarda uygulanmaz.

Korunma ve kontrol-III * Ülkemizde insan brusellozu iki şekildedir 1. Meslek hastalığı olarak, 2. Gıda kaynaklı bulaş

Meslek gruplarında hijyenik önlemlerin alınması * Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu’da sıktır * Riskli gruplarda; Temasın azaltılması Kontamine materyaller ile bulaşın önlenmesi Aile bireylerinin eğitilmesi Hayvan barınaklarının yapılandırılması

Meslek gruplarında hijyenik önlemlerin alınması-II * Hayvan bakıcıları, * Çobanlar, * Mezbaha çalışanları, * Sütçüler, * Suni tohumlama yapan teknisyenler ve * Veteriner hekimlerin, enfekte hayvan dokuları, deri ve yünleri gibi hayvansal materyallerle devamlı temas riski vardır.

Meslek gruplarında hijyenik önlemlerin alınması-III * Bu meslek grupları; * Bruselloz, bulaşma yolları vevönlemler hakkında devamlı bilgilendirilmeli * Ayrıca; mezbahalar uygun yapılandırılmalı, * Periyodik temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri usulune uygun yapılmalı, * Çevre temizliği ve kontamine atıklar usulune uygun şekilde yok edilmeli. * Çiftliklerde sanitasyon koşullarının standartlara uygunluğu sağlanmalı ve kontrol edilmeli

Meslek gruplarında hijyenik önlemlerin alınması-IV * Kontamine hayvansal materyaller ile temas durumunda; * Çalışanlar uygun koruyucu giysiler giymeli * Materyalin özelliğine göre; su geçirmeyen eldiven, koruyucu maske, koruyucu gözlük, su geçirmeyen önlük, aerosol oluşturan bir iş ise respiratör kullanılmalı

Meslek gruplarında hijyenik önlemlerin alınması-V * İş bittikten sonra eller mutlaka yıkanmalı * Kontamine materyal bulaşan bölge bol su ile yıkanmalı veya hemen banyo yapılmalı * Gözlere herhangi bir materyal sıçradığında yine konjunktivalar bol su ile yıkanmalı

Gıda kaynaklı bulaşın önlenmesi * Enfekte sığır, koyun ve diğer süt veren hayvanların sütlerinde bol miktarda Brucella bakterisi bulunur. * Bu sütlerden elde edilen krema veya peynir gibi süt ürünlerinde de bakteri konsantre olarak bulunur. * Kaynatılmadan elde edilen yumuşak peynirlerde bakteri konsantrasyonu oldukça fazladır. Bu peynirler altı ay bekletilmeden tüketilmemelidir. * Katıpeynirler, laktik asit fermentasyonu ile elde edildiklerinden daha az bulaştırıcıdırlar.

GIDA KAYNAKLI BULAŞIN ÖNLENMESİ: * Tereyağ, ekşi süt, ekşimiş krema, yoğurt, bunlarda asidifikasyon işlemi nedeni ile daha az bulaş riski taşırlar. * Eğer gıdada pH 3.5 altına düşer ise Brucella türleri bu asidik ortamda kısa sürede ölürler. * Enfekte hayvan sütü katılarak hazırlanan dondurmalar yine önemli bir enfeksiyon kaynağıdır.

Gıda kaynaklı bulaşın önlenm * Süt ve süt ürünleri ile bruselloz bulaşının önlenmesi: Süt pastörize edilmeli Süt en az 80-85 0C’nin üstünde birkaç dakika ısıtılmalı veya kaynatılmalı, kaynatma karıştırılarak yapılmalı

Gıda kaynaklı bulaşın önlenmesi * Brucella bakterisi, et dokusunda daha düşük konsantrasyonda * Böbrek, * Karaciğer, * Dalak, * Memeler ve * Testislerde yüksek konsantrasyonda bulunur.

Gıda kaynaklı bulaşın önlenmesi * Etin kurutulması, tuzlanması, tütsüleme, Brucella bakterisini öldürmek için uygun yöntemler değildir. * Etin buzdolabı veya derin dondurucuda saklanması da bakterinin canlılığını devam ettirmesini sağlar. * Bu nedenlerle et ve et ürünleri iyi pişirilmeden tüketilmemelidir. * Toplumun bruselloz ve diğer zoonozlar konusunda bilinçlendirilmesi, risk gruplarının eğitilmesi, enfeksiyon kontrolü açısından son derece önemlidir.

HALK EĞİTİMİ NASIL OLMALI?

1. Bruselloz, hayvan ve hayvansal gıdalardan bulaşan bir hastalıktır 2 1. Bruselloz, hayvan ve hayvansal gıdalardan bulaşan bir hastalıktır 2. Etiket bilgileri bulunmayan, kaynağı belli olmayan ve güvenli yerlerde üretildiğinden emin olunmayan süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri tüketilmemelidir 3. Pastörize veya iyice kaynatılmamış sütten yapılan süt ürünleri (peynir, krema, tereyağı, kaymak, dondurma gibi) tüketilmemelidir

5.Et ve et ürünleri yeterince pişirilmeden tüketilmemelidir 4. Salamura peynirler en az 3 ay, yumuşak peynirler en az 6 ay bekletildikten sonra tüketilmelidir 5.Et ve et ürünleri yeterince pişirilmeden tüketilmemelidir 6. Hayvancılık işletmelerine kontrolsüz ve muayene edilmeyen hayvanlar sokulmamalıdır 7. Hayvanlar düzenli olarak bruselloza karşı aşılatılmalıdır

8. Hayvanlar atık yaptığında atık yavruya, yavru zarlarına ve plasentaya kesinlikle çıplak elle temas etmeden veteriner hekime müracaat edilmeli ve hastalık hakkında bilgi alınmalıdır 9. Hastalıklı hayvanlara ait atık yavru, yavru zarları, plasenta gibi materyaller, etrafa bulaştırılmadan yerleşim alanlarından uzak yerlere sızdırmaz poşetler içerisinde, yırtıcı hayvanların (kedi, köpek, tilki, kurt, çakal gibi) ulaşamayacağı derinliğe, üzerlerine kireç dökülerek gömülmelidir

10. Hasta hayvanların bulunduğu ahırlar ve kullanılan alet ve ekipmanlar dezenfekte edilmeli, dezenfeksiyon işlemi periyodik olarak tekrarlanmalıdır 11. Hasta hayvanların sütleri kesinlikle tüketilmemeli, buzağılar emzirilmemeli, kaynatılarak imha edilmelidir 12. İşletmesinde hastalıklı hayvan tespit edilen kişiler ile bakıcıları veya bulaş ihtimali olan kişiler sağlık kuruluşuna başvurmalıdır

ÖZETLE; Bruselloz ülkemizde endemik bir hastalıktır, İnsan brusellozu, genellikle akut ateşli bir hastalık olarak seyreder Asemptomatik, subakut, kronik seyirli olabileceği gibi lokal organ tutulumları da olabilir Yüksek ateş ile seyreden, ağır toksik olgular, organ tutulumu olan, immünosüpresif veya kronik hastalığı olan, relaps olarak değerlendirilen hastalar yataklı tedavi kurumlarına sevk edilmelidir

Ülkemizde olguların çoğunluğunda B. melitensis etkendir Bütün yaş grupları hastalığa yakalanabilir Ülkemizde, enfeksiyonun en önemli rezervuarı, koyun, sığır ve keçilerdir Enfeksiyon, meslek hastalığı ve gıda kaynalı olarak görülmektedir Gıda kaynaklı bulaşta, en önemli kaynak çiğ sütten yapılan peynirlerin ve pastörize edilmeyen sütlerin tüketimidir

Hastalığın kesin tanısı, Brucella türlerinin kan veya diğer dokulardan izolasyonu ile konur Kültür negatif olan olgularda serolojik testlerden yararlanılır “Rose Bengal plate testi” bir tarama testidir, tanıda kullanılmaz Standart tüp aglutinasyon testi ve ELISA, Coombs testi rutinde kullanılan testlerdir

Komplike olmayan erişkin brusellozunda tedavide birinci seçenek; doksisiklin 2x100 mg/gün 6 hafta ve streptomisin 1 g/gün 2-3 hafta kombine verilmesidir İkinci seçenek ise; doksisiklin 2x100 mg/gün 6 hafta ile rifampisin 600- 900 mg/gün 6 hafta kombine verilmesidir Hastalar; ateşin düşmesi, semptomların düzelmesi ve lokal komplikasyonlar açısından takip edilmeli, önerilen her tedavi rejimi için tedavi süresi tamamlatılmalıdır Tedavi kesildikten sonra relaps açısından hastalar en az 6 ay takip edilmelidir

Brusellozun önlenmesi, mesleki bulaşlarda, mesleki hijyen kurallarının uyulması, gıda hijyenine uyulması ile sağlanır Bütün süt ve süt ürünleri, pastörize edilerek veya kaynatılarak tüketilmelidir Et ve et ürünleri iyi pişirilerek tüketilmelidir İnsanlarda uygulanan bir aşı yoktur Sahada çalışan hekim bruselloz yönünden duyarlı olmalıdır Toplum, brusellozun bulaşı, oluşturduğu hastalık ve verdiği ekonomik kayıplar konusunda bilinçlendirilmelidir

Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi… Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi… Kanuni Sultan Süleyman