Endotoksin-Ekzotoksin Dr Gökhan AYGÜN

Enfeksiyon Bulaşma Adezyon Üreme/yayılma/mikrobik ürünler Toksinler Enzimler İmmun yanıt /İmmunpatogenez (endotoksin) Virulans faktörleri regülasyonu Patojenite adaları

Gram (+) ve (-)

Gram negatif hücre duvarı

Lipopolysaccharide O-antigen Highly variable n Core Heptoses Ketodeoxyoctonic acid Lipid A Glucosamine disaccharide Beta hydroxy fatty acids

Sepsise giden yol …

B. Akbar John, K. C. A. Jalal, Y. B. Kamaruzzaman and K. Zaleha, 2010 B. Akbar John, K.C.A. Jalal, Y.B. Kamaruzzaman and K. Zaleha, 2010. Mechanism in the Clot Formation of Horseshoe Crab Blood during Bacterial Endotoxin Invasion. Journal of Applied Sciences, 10: 1930-1936. Horseshoe crabs have been used in eye research in biomedical industries for the manufacture of toxin free surgical sutures and for the development of wound dressings for burn victims. But perhaps most important is the use of a component of the horseshoe crab’s blood called Limulus Amebocyte Lysate (LAL), which is indispensable for the detection of bacterial contamination in drugs and intravenous devices.

Ekzotoksin etki mekanizması

Membran-Hasarlayan ekzotoksinler Birçok bakteri toksini ökaryot membranında por oluşturarak hücre hasarına yol açar: *Streptococcus pyogenes streptolysin O *Listeria monocytogenes listeriolizin *S. aureus.alfa toksin Bazı toksinler fosfolipaz aktivitesi ile etki gösterirler *Clostridium perfringens alfa toksin

Süperantijen etkili toksinler Nonspesifik T-lenfosit aktivasyonu Aşırı sitokin sentezi Sepsis benzeri tablo (Toksik şok sendromu)

Protein sentezi inhibisyonu Protein sentezini engellerler Hücre ölümüne yol açarlar Reseptör dağılımına bağlı olarak hedef hücreleri farklılık gösterir.

Bordetella pertussis(boğmaca) Adenilat siklaz toksin * hücrede cAMP seviyelerini yükseltir Pertussis toksin * G proteini ilişkili sinyal iletimini bloklar

Bacillus anthracis (Şarbon) Üç alt yapı taşır ! Protektif antijen: hücreye girişi için gerekli Ödem faktörü: c-AMP artışı Lethal faktör. Hücre ölümü

Bacillus anthracis (Şarbon)

Şarbon

C. tetani: Tetanoz Tetanospazmin: retrograd iletim İnhibitör nörotransmitter inhibisyonu (Glisin,GABA,...) desendan spastik felç

Tetanoz

C. botulinum: Botulismus 7 farklı toksin Dönüşümsüz olarak asetilkolin salınımını inhibe eder (gevşek felç)

Botulismus

Ekzotoksinler c-AMP artışı ile etkili enterik toksinler * V.cholera ** ETEC (LT) *** B.cereus (ishal toksini) *** ETEC (ST) (c-GMP!!!)

Kolera

Toksoid Ekzotoksinin ısı ve formalinle muamelesi Toksik etki ortadan kalkar antijenik etki korunur AŞI * tetanoz ** difteri aşıları

Antitoksin Toksine karşı geliştirilen antikor Hayvan ya da insan kaynaklı Toksin nötralizasyonu * difteri ** tetanoz ***botulismus

Ekzotoksin yapma yeteneği aktarılabilir ! Faj yoluyla (lizojeni) Difteri Kızıl Botulismus Kolera EHEC

Ekzotoksin yapma yeteneği aktarılabilir ! Plazmidlerle E.coli…… LT/ST C.tetani toksinleri B.anthracis toksini ……. F+ F-