Z A M İ R L E R

Cümlede, önce geçmiş kavramların, söz söyleyenle söylenilenin, anılan ya da işaret edilen kişinin, cümlelerin, varlıkların yerini tutan sözcüklere zamir denir.

Zamirler varlık isimlerinin yerini kişi, işaret, belgisizlik, soru anlamlarıyla tutar. Çocukları arabaya bindirin. Onları arabaya bindirin.

Sözcük Biçiminde Zamirler 1. Kişi Zamirleri 2. İşaret Zamirleri 3. Belgisiz Zamirler 4. Soru Zamirleri

Kişi Zamirleri: Kişilerin (adların) yerine kullanılan kelimelerdir. Dilimizde kişi adlarının yerini tutan yedi tane kelime vardır.

Bu Kişi Zamirleri Şunlardır: Ben Sen O Biz Siz Onlar Kendi-Kendileri

İsimlere getirilen hal eklerini alırlar Biz, biz-i, biz-e, biz-de, biz-den...

Kişi zamirleri iyelik eki almazlar ve isim tamlamalarında sadece tamlayan olarak görev alırlar. Anlam karışıklığı olmazsa tamlayan durumundaki kişi zamiri kaldırılabilir. Tüm Türkiye sizin kitaplarınızı konuşuyor. Tüm Türkiye kitaplarınızı konuşuyor.

Anlam karışıklığı oluyorsa tamlayan durumundaki kişi zamiri düşürülemez.. Ahmet’i aradığını bilmiyordum.

Ahmet’i senin aradığını bilmiyordum. Ahmet’i onun aradığını bilmiyordum.

UYARI ”Kendi” sözcüğü tekrarlanarak fiillere, fiilimsilere dönüşlülük anlamı katan zarf olur. Evin bir köşesinde kendi kendine oynuyordu. (Zarf)

İşaret Zamirleri Varlıkların adlarının yerini işaret yoluyla tutan kelimelerdir.

Başlıca işaret Zamirleri Tekil Çoğul * Bu Bunlar Şu Şunlar O Onlar

İsimlere getirilen hal eklerini alabilirler Bunlar, bunları, bunlara, bunlarda, bunlardan...

Yer anlamlı işaret zamirleriyle birlikte isim tamlamasında hem tamlayan hem de tamlanan olarak kullanılabilir. Tamlayan Tamlanan Şu(n)un şura(s)ı

İşaret zamiri olan “o” ile, işaret sıfatı olan “o” sözcüğü karıştırılmamalıdır. O arabayı bana alacaklarmış. O çok sağlam değilmiş.

Çekim eki alan işaret sözcüğü kesinlikle zamirdir. Şu kitap tam benim tarzım. Şunu bir arkadaşımdan aldım.

“Böyle, öyle, şöyle” kelimeleri de bir ekle kullanılırsa ve bir ismin yerini tutarsa zamir olur. Böylesini hiç duymamıştım. Benimle böyle konuşma. Böyle öğrenciler istemiyorum.

“Bizi zor durumda bırakan onun inadıydı “Bizi zor durumda bırakan onun inadıydı.” cümlesinde “o” kelimesine tür yönünden özdeş olmayan kullanım aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Onun dedikodu yaptığını hiç duymadım. B) Sanırım onu en son, çekmecede görmüştüm. C) Size onunla dans edeceğimi söylemiştim. D) Babandan bahsedince o ağlamaya başladı. E) Ona soru sormaya cesaret edemiyorum.

Doğru Seçenek B) Sanırım onu en son, çekmecede görmüştüm.

Belgisiz Zamirler İsimlerin yerlerini belli belirsiz tutan kelime-lerdir.

Kimisi ayaklarına çorap giymemişti. Hepimiz askere gidecektik. Başkası konuşmasın yeter. Kimse kaldı mı içeride? Biri telefona baksın. Herkes hazırlığını tamamladı mı? Pek çoğumuz yarınki sınavda dökülür. Birkaçınız iyi not aldı. Tümü bitti.

UYARI “Falan, filan, şey, öteberi” gibi sözcükler de belgisiz zamir olarak kullanılır. Çarşıdan öteberi aldım. Sorduğunuz şey burada yok. Akşam falancayı soymuşlar.

UYARI Belgisiz zamirle, belgisiz sıfat karıştırılma-malıdır. Kural yine aynıdır. Belgisiz zamir- ler bir ismi etkilemezler ve isim çekim ekle-rini alabilirler. Bir adam köprüye çıkmış. Biri köprüye çıkmış. Pekçok insan hayal kurdu. Pekçoğu hayal kurdu.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “belgisiz zamir” kullanılmıştır? A) Zamanı gelince bazı konulara parmak basacaktı. B) Konuştukça içimi daraltan birisi vardı ki sormayın. C) Toplantıda mahallenin hiçbir sorununa değinilmemiştir. D) Her insanın kafasında pembe tablo vardır. E) Babanızdan birkaç konuda yardım alacağım.

Doğru Seçenek B) Konuştukça içimi daraltan birisi vardı ki sormayın.

Soru Zamirleri İsimlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir.

Babamdan ödül olarak ne istesem? Böyle yalanları sana kim söylüyor? Final maçı biletlerini nereden aldınız? Sınav hazırlık kitaplarının hangisi güzel?

UYARI “Kim” soru sözcüğü daima zamirdir.

Kadın ne söyledi? Ne gün gelecek? Ne gülüp duruyorsun?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zamiri vardır? A) Arkadaşın Ankara’ya ne zaman gelmiş? B) Bu tabağı buraya kim koymuş olabilir? C) Ben de onunla gidebilir miyim? D) Kaçıncı katta oturuyorsunuz? E) İstanbul’a ilk kez mi geliyorsunuz?

Doğru Seçenek B) Bu tabağı buraya kim koymuş olabilir?

EK BİÇİMİNDEKİ ZAMİRLER 1. İlgi Zamiri 2. İyelik Zamirleri

İlgi Zamiri Tamlanan durumundaki ismin yerini tutan ve tamlayana bitişik yazılan “-ki” ekine ilgi zamiri denir. Eda’nın boyu uzun, Bilge’nin boyu kısadır. Eda’nın boyu uzun, Bilge’ninki kısadır.

İyelik Zamirleri Varlık isimlerinin sonuna gelerek o varlığın sahibinin kim olduğunu belirten eklere iyelik zamirleri denir. Silgi-m (benim) Silgi-n (senin) Silgi(s)-i (onun) Silgi-miz (bizim) Silgi-niz (sizin) Silgi-leri (onların)

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ki” eki farklı bir görevde kullanılmıştır? A)Yanındaki çantayı emanete verecekmiş. B) Bana dizindeki ağrılardan söz etmedin. C) Arkadaşımınki senin aldıklarından güzel. D) Saçındaki tokaları birer birer çıkardı. E) Ben de yüzünüzdeki ifadeden çekindim.

Doğru Seçenek C) Arkadaşımınki senin aldıklarından güzel.

Aşağıdakilerin hangisinde, anlam belir-sizliğini gidermek için cümlenin başına şahıs zamiri getirmek gerekir? A) Adana’ya yerleştiklerini duyduk. B) Yeni aldığın elbiseyi çok beğendim. C) Önerdiğin romanı henüz okuyamadım. D) Yarışmada birinci olduğuna sevindim. E) Sınava İstanbul’da girmek istiyorum.

Doğru Seçenek D) Yarışmada birinci olduğuna sevindim.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde kişi zamiri, ekfiil alarak yüklem olmuştur? A) Beni herkes severdi çocukluğumda. B) Sendin bütün korkuların çaresi. C) Ben uzaklarda olmalıyım, çok uzaklarda. D) Denize bakan evler gibiydim seninle. E) Onu benden, beni ondan ayıran nedir?

Doğru Seçenek B) Sendin bütün korkuların çaresi.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı düşmüş bir isim tamlaması vardır? A) Önce kendi işini bitir, bana sonra yardım edersin. B) Onların yeni aldıkları evi gördün mü? C) Sen her zaman buraları çok sevdiğini söylemez miydin? D) Bu cüzdanı kardeşi yolda bulmuş. E) Söylendiğine göre bu yıl Ankara’da su sıkıntısı olmayacakmış.

Doğru Seçenek D) Bu cüzdanı kardeşi yolda bulmuş.

A) Sizin sınıfınız bu yarışmada elenir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde topluluk adı yoktur? A) Sizin sınıfınız bu yarışmada elenir. B) Diğer bölük, savaşta yok oldu. C) Meclis, toplantılarına iki ay ara verdi. D) Bu ordu her yerde başarılı olur. E) Hepimiz uyarılarınızı dikkate alacağız.

Doğru Seçenek E) Hepimiz uyarılarınızı dikkate alacağız.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koyu yazılı sözcük tür bakımından diğerlerin-den farklıdır? A) Gömlek dikiyordu küçük atölyede. B) Sonunda, yazlık elbiselerimi buldum. C) Güzellik anlayışı herkese göre farklıdır. D) Benim dileğim sizlerin başarılı olması-dır. E) Bir elek alıp mutfağa doğru yürüdü.

Doğru Seçenek B) Sonunda, yazlık elbiselerimi buldum.