ASARCIK YİBO ERGENLİK, ERGENLİK SORUNLARI ve BU DÖNEMİ SAĞLIKLI GEÇİRMENİN YOLLARI SEMİNERİNE HOŞ GELDİNİZ

ERGENLİK

& ERGENLİK & Yaşamınızın ve vücudunuzun çocukluktan erişkinliğe doğru değiştiği dönemdir.Bunun yanında ergenlik dönemi fiziksel değişimlerin ve sorunların yaşandığı, vücudunuzun bebek yapabilecek yapıya sahip olduğu dönemdir.Ergenliğe giriş için kesin zaman olmasa da genel olarak kızlar 10-13 yaş ergenliğe girer.

ERGENLİK NASIL BİR ŞEY ?

Deyim yerinde ise; Ergen; bağımsızlık kazanmak için çıktığı yolculukta, güvenli bir liman arayışı içerisinde gemisinin yelkenini sağlam tutmaya çalışan ’ACEMİ KAPTAN" gibi de adlandırılabilir.

Ergenlik dönemi 11 - 12 yaşlarında başlayıp yirmili yılların başlangıcına kadar süren, hızlı bedensel, ruhsal, sosyal değişiklikleri içeren dönemin genel adıdır. Çocukluktan çıkıp, yetişkinliğe adım atmak için gerekli beceri, bilgi ve tutumların kazanıldığı bir geçiş dönemidir. Ergenlik dönemindeki bedensel değişiklikler erkeklerde ortalama 12-14 yaşlarına rastlar. Kızlar ise bu döneme biraz daha erken girerler.

Büyüme hormonu fiziksel büyümeyi hızlandırır. Ergenliğin başlangıcı olarak genellikle biyolojik yapı değişikliklerinin başlaması gösterilir. Beyindeki hipofiz bezi büyüme hormonları ve iki gonadotropik hormonun salınmasını sağlar. Büyüme hormonu fiziksel büyümeyi hızlandırır. Gonadotropik hormonlar üreme ile ilgili birincil cinsiyet organlarını büyütür ve işlevsel olarak olgunlaştırır

Erkeklerde testisler sperm hücresi ve prostat semen sıvısı üretmeye başlar. Kızlarda ise yumurtalıklar olgunlaşmış yumurta hücresini fallop tüplerine salma niteliği kazanır. Yumurta hücresi ay hali (mensturasyon) oluşturur.

İkincil cinsel özellikler de ortaya çıkar. Kızları erkeklerden farkını sağlayan beden biçimleri şekillenir. Bedenin çeşitli bölgelerinde kıllanmalar başlar. Ter bezleri faaliyetlerini arttırır. Erkeklerde ses kalınlaşır. Adem elması (ümük) oluşur.

Kızların ergenliğe ulaşmasını ay hali (menstruasyon) aracılığı ile anlamak daha kolaydır. Erkeklerde ise bireyler ıslak rüyalarını (nokturnal emisyon) açıkladıkları zaman saptanabilir. Daha önce uyarılmamış olan bireyler hastalandıklarını düşünerek ya da suçluluk duyarak acı çekebilirler. Bir kişilik araması içinde olan çocuklar bazen bu hızlı bedensel büyümeye ve değişimlere uymada zorluk çeker ve bocalar.

Daha inatçı, dik kafalı olan çocuklara bu dönemde anlayışlı olup , yol gösterici olmak gerekir. Bu dönemde siz ergenlik adayları başta aileniz,biz öğretmenleriniz ve profesyonel kişilerden bilgi almanız.Bu döneminizi en sağlıklı geçirmenizi sağlayacaktır.

Bu Dönemin en belirgin özelliği vücudumuzda oluşan değişimlerdir. “Oğlum, senin yaşında bir oğlanın vücudu, anlaşılması her zaman kolay olmayan değişikliklerden geçer.”

VÜCUDUNUZDA OLACAK DEĞİŞİKLİKLER GÖĞÜSLER:Kızların çoğunda ergenlik göğüslerin büyümesi ile başlar.Göğüslerinizin büyüdüğünü, meme uçlarının birisinin yada her ikisinin üstünde küçük ve duyarlı kabarıkların olduğunu fark edersiniz.Bu kabarıklık birkaç yıl içinde büyüyecektir.Başlangıçta bir göğüs diğerinden büyük olabilir.Bu durum bazen göğüsler son şeklini alıncaya kadar sürebilir.

SAÇLAR: Ergenlikle birlikte genital bölgede yumuşak kıllar görülecektir.Genital bölgedeki kıllanma ile birlikte kol altlarında ve bacak üstlerinde de kıllanma görülecektir.Temizlemeye karar verirseniz bol miktarda sabun,su ve kendinize ait bir jilet kullanmalısınız.

VÜCUT BİÇİMİ: Zamanla kalçalarınız genişleyecek, beliniz ise daralacaktır. Vücudunuz karın,kalça ve bacaklarınızda yağ dokulamaya başlayacaktır.Kollarınız,bacaklarınız,elleriniz ve ayaklarınız vücudunuzun geri kalan kısımlarına göre daha hızlı büyüyecektir.Bu döneme has vücut gelişimine bağlı olarak ergen bireyde sakarlıklar oluşabilmektedir.

BOY: Tüm ergenlik dönemi boyunca Kızlar 18-23 cm, Erkekler ise 25-30 cm uzar. KİLO : Ergenlik döneminde kilonuz belirgin biçimde artar.Erkeklerde daha çok kas,kızlarda ise yağ dokusu gelişimi olur.İşte bu aşamada aşırı kilo alımı ve şişmanlık sık görülen yakınmalardır.

Ergenlik Döneminde Kızlar: Boy uzar,kilo artar,göğüsler belirginleşir,ağırlıklı olarak kasık bölgesinde ve koltuk altında olmak üzere bedenin diğer bölgelerinde kıllanma olur.Kas ve daha çok yağ dokusu gelişimi ile beden hatları yeni biçimini kazanır.Bu nedenle bu dönemde yapılan spor sağlıklı ve düzgün fiziğe sahip olmamızı sağlar.Saç ve deride yağlanma artabilir.Bunun sonucunda sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir.Kızlarda bu döneme özgü görülen en önemli değişiklik,üreme organlarında gelişme ve her ay yumurta hücrelerinin salınması ve adet görmenin başlamasıdır.

Ergenlik Döneminde Erkekler: Boy uzar,kilo artar,kas gücü gelişir.Bu nedenle bu dönemde yapacağımız spor bizim sağlıklı ve düzgün vücuda sahip olmamızı sağlayacaktır.Bu dönemde ses önce çatallanır,sonra kalınlaşır,sakal ve bıyıklar çıkmaya başlar.Kasık,koltuk altı ve göğüs bölgelerinde yoğun şekilde kıllanma olur.Üreme organları gelişir,penisin sertleşmesi ve sperm üretimi başlar.Erkeklerin de saç ve derilerinde yağlanma artabilir,sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir.

DERİ: Deri ergenlikle birlikte daha yağlı hale gelir ve daha çok terlediğinizi fark edersiniz.Çünkü ter bezleri büyümeye başlamıştır.Koku ve ter ıslaklığını önlemek için derinizi her gün temizlemeniz gerekir.Derinizi temiz tutma çabalarınıza karşı yinede yüzünüzde sivilceler olacaktır.Bu sivilceler “akne” olarak isimlendirilir ve ergenlik dönemindeki hormonların yükselmesine bağlı olduğundan normal kabul edilir.

Aşağıdaki bulgulardan birisi olduğunda ise bir uzmana başvurmalısınız: 7-10 günden fazla süren çok ağır kanama olması. Periodlar arasında kanama olması Menstürasyon başlangıcından sonraki dönemde iki günden fazla süren şiddetli karın ağrısı olması.

Ergenlik Döneminin Zihinsel Özellikleri: Zihinsel düzeyiniz hızla gelişir.Artık bir konuyla ilgili daha çok seçeneği aynı anda düşünüp,seçime yönelik seçim yapabilirsiniz. Ergenlikle birlikte soyut düşünme yeteneğiniz geliştiği gibi yeni duygular tatma,uç boyutlarda yaşamak,değişime açıklık,yenilikleri deneme düşünceleri gelişir. Bu dönemi sağlıklı bir şekilde atlatmanın en güzel yolu problemlerimizi ve değişimlerimizi ailemiz ve uzman kişilere anlatmaktır.

Bu dönemde eleştirici yanınız gelişim gösterir Bu dönemde eleştirici yanınız gelişim gösterir.Çevre nizi ve söylenenleri sürekli olarak yargılarsınız. Kendinizi ve çevrenizi yargılamaya,beğenmemeye başlarsınız.

ERGENLİK DÖNEMİ RUHSAL ÖZELLİKLERİ Özgürlüğüne düşkündür Kişiliğini arar Sorumluluk almaz,öfkelidir. Sürekli tutum değiştirir.Aynı olaya farklı tepki verebilir. Çabuk değişir ve inatçıdır. Yalan söyler. Okulda başarısız olabilir. Kendini ve çevresini anlamaya çalışır.

“ilişmeyin başka ihsan istemez” Banu YANIK 15 yaşında Beni en çok okuldaki katı kurallar rahatsız ediyor.Örneğin forma zorunluluğu.Düzene karşıyım. Merve ÇETİN 17 yaşında Ben dansçı olmak istiyorum abim ise iyi bir üniversite okumamı istiyor.Bu beni çok sinirlendiriyor.Kararsızlık beni rahatsız ediyor. Soner KAYA 16 Yaşında Vücudumda kontrol edemediğim değişiklikler oluyor.Bunları ailem ve arkadaşlarımla paylaşmaktan utanıyor ve çekiniyorum.

Ergenlikte Arkadaşlık İlişkileri

Ergenlik Döneminde Arkadaşlık İlişkileri Bu dönemde giyim şekli,saç biçimi gibi konularda arkadaşlar gittikçe daha fazla belirleyici olurlar.Sizlerde arkadaşlarınız gibi görünmek ve davranmak isteyebilirsiniz.Aynı değişim ve sorun yaşayanlarla daha yakın ilişkiler kurarsınız.Bu dönemin özellikle ilk yıllarında kız çocuklar kız arkadaşlarıyla,erkek çocuklar ise erkek arkadaşlarıyla daha yakın olurlar.Kızlar az sayıda kişiyle yakın ilişkiler kurar,her etkinliği aynı arkadaşlarla paylaşmaktan zevk alırlar.Erkeklerin daha çok sayıda arkadaşı olur ve değişik etkinlikleri farklı arkadaşlarla yapmaktan zevk alabilirler.Örneğin; top oynamak ve ders çalışmak için ayrı grupları seçebilirler.

Sanatsal ve sportif etkinlikler, çevrenizle ilişkilerinizin gelişmenizi ve dünya görüşünüzün daha sağlıklı oluşmasını sağlayacaktır.Sanat ve spor aracılığı ile diğer kişilerin duygu ve düşüncelerini paylaşabilme olanağınız artar.Tiyatro,sinema,spor turnuvaları(voleybol,futbol,basketbol,masa tenisi),folklor,İzcilik sanatsal ve sportif faaliyetlere katılımınız gelişiminizi sağlam temele oturtmak için çok uygundur.

Ergenlik Döneminde Aile İçi İlişkiler Ergen bu dönemde bağımsızlık istekleri doğrultusunda anne,baba ve ailedeki diğer büyüklerle bazı tartışmalar yaşayabilirler.Ör; kiminle arkadaşlık edeceği,zamanını nasıl geçireceği,ne yiyeceği,ne giyeceği v.b. konularda tartışmalar yaşayabilir. Bu tür sorunlarla karşı karşıya kalındığında öncelikle aile büyüklerinin ergen için en iyiyi istediği düşünülerek hareket edilmelidir.Bu sorunların aşılması için karşılıklı birbirini dinleme,kızgınlığa ve kırgınlığa düşmeden hoşgörülü ve yapıcı olunmalı.

Başkalarına benzemeli misiniz? Bedensel özellikleriniz Duygularınız Zekanız Hoşlandığınız şeyler Yapabildikleriniz Yapamadıklarınızla SİZ “BİRİCİKSİNİZ” , “TEK SİNİZ” .

Başkalarında olan değişiklik sizde de olması veya sizde olan değişiklik başkalarında olması gerekmez.Bazı yönlerden benzer bazı yönlerden benzemezsiniz.Başkalarının hoşlandığı şey sizin için için çekici olmayabilir.Kısacası siz sizinizdir

Ergenlik Döneminde Bilinçli ve Dengeli Beslenme Ergenlik Döneminde kilonuz belirgin bir biçimde artar.Erkeklerde daha çok KAS ,kızlarda ise YAĞ DOKUSU gelişimi olur.Ergenlikte hızla büyüme döneminin başlangıcında yağ oranı artar.Bu nedenle 11-12 yaşlarında biraz şişmanca görünelebilir . Ancak bu dönemde dengeli beslenmeleri bu süreçte alınacak kiloların kolay yakılmasını sağlar.Ancak düzensiz beslenen ergenlerde bu döneme özgü ergenlik sivilceleri(akne) çok fazla görülmektedir.

Bu dönemde beslenmede nelere dikkat etmeliyiz? Bu dönemde oluşturulan beslenme alışkanlığı tüm yaşam boyunca sürecek ve sonraki sağlığınızı da doğrudan etkileyecek. Aşırı tuzdan ve yağlı besinlerden uzak durun. Aç kalmayın ama yalnızca tatlı ve unlu besinler de yemeyin.

Hamburger,ekmek arası besinler,aşırı patates kızartması,çikolata,bisküvi çok az yararlı besin içerir ama kalorileri de yüksektir.Bunları yiyin ancak az. Kola, gazoz yararlı olmadıkları gibi fazla şekerli olduklarından kilonuzun artmasına neden olurlar.

Neler Yiyelim Peki? Öncelikle düzenli yemek periyotunuz olmalı. Sabah kahvaltısı yapılmalı.Ayaküstü yemek yenmemeli. Hamur işleri yerine kahvaltılık. Kola-gazoz yerine meyve suyu,ayran,süt

Çikolata ve tatlı yerine meyve(özellikle adet görmeye yakın tatlı besinlere istek artar.Bunu meyve ile geçiştir.) Öğle ve akşam öğünlerinde unlu mamüller yerine salata ve meyve daha fazla yenilebilir. Özellikle bu dönemde su,süt,peynir,yoğurt,meyve ve sebze gibi ürünleri bol bol tüketin

Ergenlik Döneminde Diyet Yapmak Sakıncalı mıdır? Gazete ve dergilerde çıkan diyetler genellikle sağlıklı zayıflama uygulamaları değildir.Zayıflama bir doktor kontrolünde yapılmadıkça sağlıksız sonuçlar açabilmektedir.Unutmayın ki bedeninizin henüz gelişimini tamamlamadığını ve gerçek biçimini belirlenmediğini.Bu dönemdeki beslenme şekliniz gelecekteki sağlık ve vücut yapınızın oluşmasını sağlayacaktır.Yanlış yapılan bir diyet programı sağlığınızı bozabilir.Hiç yememek diyet değildir.En iyi diyet şekli düzenli yemek yemek ve bol spor yapmaktır.

Doğru beslenme alışkanlığı edinmez isek ve bir uzman kontrolünde diyet yapmazsak! YA BÖYLE!

YA DA BÖYLE BİR GÖRÜNÜME SAHİP OLURSUNUZ!

ÜREME SİSTEMLERİ Erkek ve Kadın üreme organları işlevsel olarak birbirini tamamlayan yapılardır.Kadın üreme organları daha çok bedenin içine,erkek üreme organları ise daha çok bedenin dışına doğru gelişmiştir.

Kadın Üreme Sistemi Vajina(Hazne): Rahim ile dış ortam arasındaki bağlantıyı sağlayan kanal şeklinde esnek bir organdır.Cinsel birleşme bu bölgede olur.Adet kanaması bu kanal yoluyla atılır ve doğum sırasında bebek buradan geçerek dünyaya gelir. Yumurtalıklar(Overler) :rahmin her iki yanında yaklaşık 3 cm çapında yuvarlak organlardır.İçinde binlerce olgunlaşmamış yumurta vardır.

Kızlarda ergenlik dönemiyle birlikte,östrojen ve progeston gibi bazı hormonlar daha çok salgılanır ve etkin hale gelir. Değişikliklerin oluşmasında bu hormonlar rol oynar. Bu hormonların etkisiyle her ay, bu binlerce yumurtadan birkaçı olgunlaşmak üzere hazırlanmaya başlar.Ancak çoğu kez bir tanesi olgun yumurta halini alır.Olgunlaşan yumurta dışarı atılır.İşte buna Yumurtlama (ovülasyon) adı verilir. TÜPLER(Rahim Kanalları) : Yumurta atılacağı zaman yumurtalıkların üzerine bir el gibi yapışıp yumurtayı içine alır. RAHİM(uterus) : Bebeğin anne karnındaki gelişiminin olduğu yerdir.

ADET GÖRME Belli zaman aralıkları ile, rahim iç yüzeyinini kaplayan ince dokunun vajinadan dışarı atılmasıdır. Kızlar,çocukluktan ergenliğe geçerken adet görmeye başlarlar.İlk adet görme, 9 ile 16 yaş arasında herhangi bir yaşta olabilir.Adet görme genellikle memelerin büyümeye başlamasından bir yıl sonra başlar. İki adet görme arasındaki süre yani adet dönüsü,ortalama 28 gündür.Ancak 21 gün ile 35 gün arasında değişebilir.Yumurtlama ise beklenen adet gününden yaklaşık 14 gün önce olur.Yani adet döngüsünün ortasına denk gelir

REGL(Adet kanaması):Kızların çoğunda 10 ile 13 yaş arasında adet kanaması periyodu başlar.Ergenlik döneminde yumurtalıklarda(Overler) dişi döllenme hücreleri(Ovum)olgunlaşır.Bu hücreler cinsel birleşme ile kadın iç genital organlarına ulaşan erkek döllenme hücresi (sperm)’le karşılaşırsa hamile kalınır ve bebek oluşur.Bu sırada bebeğe hazırlık olarak rahim iç yüzeyinde kan hücrelerini içeren kalın bir tabaka oluşur.Eğer ovum sperm ile karşılaşmaz ise rahimdeki hazırlık gereksiz hale gelir ve bu doku adet kanaması olarak vajinadan dökülür.

Regle periyodu genellikle 3-7 gün sürmekte ve 1-2 gün renksiz bir kanama sürebilmektedir.Regl başlangıç döneminde bir çok genç kız daha sonraki kanamalarının tam zamanında olacağını düşünürler fakat seyrek olarak böyle olur.İlk yıl (belki daha uzun bir süre) içinde regl’i siklisu takvime uymaz.Bazen 3 hafta gibi kısa bir süre içinde bazen ise 6 hafta gibi kısa bir sürede kanama olur.Bir süre sonra siklus düzene girecektir ve kızların çoğunda her 3-5 haftada bir kanama olacaktır.Siktus düzenli hale geldikten sonrada hastalık,stres altında kalmak,ağır egzersiz,yetersiz beslenme yada sinirlenmek gibi durumlarda periyot aksayabilir.

Adet Kanamasında Bunlara Dikkat! Kanama miktarı kişiye göre değişir. Günde 3-4 ped değiştirecek kadar kanama normaldir. Ergenlik dönemine giren genç kızlarda ilk 1-2 yılda adet düzenlikleri olabilir.Daha sonra adetlerinin belli bir düzene girmesi gerekir.Eğer düzene girmez ise bir hekime başvurunuz.

REGL(adet kanaması) periyodu sırasında,öncesinde yada sonrasında aşağıdaki yakınmalar görülebilir: Kramplar Karında gaz birikmesi Göğüslerinizde duyarlılık yada şişkinlik Baş ağrısı Kendini kötü hissetme ve huzursuzluk gibi ani duygusal değişiklikler. Not:Düzenli egzersiz yapmak krampların ve regl’e bağlı diğer rahatsızlıklarınız azalmasına yardım edebilir.

Menopoz : Adetin görülmediği döneme verilen isimdir. Adet dönemleri birbirini izleyerek menopoza dek sürer.Ortalama 40-50 yaşları arasında adet döngüsü sona erer. Eğer yumurta tüp içindeyken cinsel birleşme olmuşsa kadına geçen ve rahimden yukarıya ilerlemiş olan erkek tohum hücresi(sperm) ile kadındaki yumurta birleşebilir.Bu olaya döllenme denir.

Döllenme,rahim kanalları(tüpler) içinde gerçekleşir Döllenme,rahim kanalları(tüpler) içinde gerçekleşir.Döllenmiş yumurta,bölüne bölüne çoğalarak,tüpten rahme doğru iner ve rahim iç yüzeyine yerleşir.Artık gebelik oluşmuştur ve döllenmiş yumurta rahim duvarına tutunarak orada gelişmesini sürdürür.Böylece yeni bir bebeğin oluşum öyküsü başlamış olur.

Adet Periyotu Takvimi Her genç kızın,adet döngüsünü ve dönemini gösteren bir takvim hazırlaması bu süreci sağlıklı geçirmesini sağlar.Kanamanın olduğu günler takvime işaretlenir.Aşağıdaki örnekte 28 günde bir adet gören bir genç kızın takvimi verilmiştir.Ayın 7’si adet kanamasının ilk günü olarak işaretlenmiştir.Adet dönemi 5 gün sürmüş,ayın 12’sinde artık kanama olmamıştır.Takvimde de görüldüğü gibi,kanamanın ilk günü adet döneminin ilk günüdür.Her genç kızın kendine özgü bir adet düzeni vardır.Adet düzeni olup olmadığı takvim yardımıyla değerlendirilebilir.

(*) Adet Günleri Adetim başladı Önümüzde MAYIS 1 2 3 4 5 6 7* Adetim başladı 8* 9* 10* 11* Adetim Bitti. 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Önümüzde ki ay adetim 4’ünde başlayabilir. (*) Adet Günleri

Kızlarda Ergenlik Döneminde Ortaya Çıkabilecek Sorunlar 1 Kızlarda Ergenlik Döneminde Ortaya Çıkabilecek Sorunlar 1.Adet Düzensizlikleri: 9 yaşından önce adet görmeye başlanması. 16 yaşına kadar göğüs büyümesi,tüylenme gibi ergenlikte görülen değişiklerin başlamış,ancak henüz adetin görülmemiş olması. 18 yaşına geldiğinde ergenlikte görülen değişikliklerin başlamış,ancak henüz adetin görülmemiş olması. Adet kanamalarının 21 günden daha sık,35 günden daha uzun aralıklarla olması

Adet kanamalarının 7 günden uzun yada 1 günden kısa sürmesi. İki adet arasında kanamalar olması. Adet kanamalarının aşırı miktarda olması. UNUTMAYIN ! Zaman zaman adet kanamalarında düzensizlik olabilir.Yukarıdaki durumlar tekrarlarsa bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

2.Akıntılar : Her genç kızda hastalık olmayan normal bir akıntı vardır.Kokusuz kirli beyaz bir akıntı korkutmamalıdır.Çamaşırda leke bırakabilen bu doğal akıntı birçok genç kızı ve anneyi telaşlandırır.Herkesin boyu ve kilosu nasıl aynı değilse,akıntı miktarı da kişiden kişiye göre değişir.Ancak aşağıdaki durumlar söz konusu ise doğal olmayan bir şey var demektir. Akıntının sarı-yeşil renkli ve kötü kokulu olması Süt kesiği gibi pütürlü olması ve ekşi olması .

Her zamankinden çok daha fazla akıntı olmaya başlaması Beraberinde kaşıntı ve yanma hissi bulunması Bu şikayetlere yol açan hastalıklar hekimler tarafından erken teşhis edildiğinde kolaylıkla tedavi edilmektedir

Karın ve Kasık Ağrıları Bazı genç kızlarda karın alt bölgesinde değişik biçimlerde kendini gösteren ağrılar olabilir.Bu ağrılar,bir ağırlık yada batma gibi hafifçe başlayıp şiddetlenebilir ve azalabilir.Değişik nedenlere bağlı olabilen bu ağrılar asla ihmal edilmemelidir. Karın alt bölgesinde ağrı,duyarlılık olur ve ateş 38 derece ve üzerine çıkarsa bir hekime başvurulması gerekir.Bu ağrıların nedeni iç üreme organlarından kaynaklanan bir iltihap olabilir.

Adet Sancısı Bu ağrı,adetin ilk gününde yada 1-2 gün öncesinde başlayabilir.Sancı ile birlikte bulantı,kusma da olabilir. Adet sancısını azaltmak için bel ve karın bölgesini sıcak tutmak ve beden hareketleri yapmak yararlı olabilir.Sancı rahatsızlık veriyorsa bir hekime başvurmalıdır.

Meme Gelişimi 8-10 yaşlarında,kız çocuklarında göğüslerin gelişmesinin ilk işareti olarak meme uçlarının etrafındaki koyu renkli halka genişlemeye başlar.Buna “tomurcuklanma” denir.Tomurcuklanmanın arkasından,ergenlik dönemi sonlarına doğru,memeler normal şeklini alır. Göğüs içinde ele gelen normalden farklı sert bir kitle yada meme başında çekilme gibi yakınmalar varsa hekime başvurulmalıdır.Adeta yakın günlerde göğüslerde duyarlılık ise çoğu kez normaldir.

Adet Döneminde Özbakım Adet kanamsı boyunca hazır pedlerin kullanılması yararlıdır.Hazır pedler sayesinde iç çamaşırı ve giysilerde temizlik ve kuruluk sağlanır,zararlı mikropların üremesi,kötü kokuların oluşmasını önlenir.Bez yada pamuk bunu yeterince sağlayamaz. Ayrıca pedler kullanım kolaylığı sağlar. İç çamaşırınızın içine yerleştirilir.Kirlenen ped naylon poşetlere konarak çöpe atılır.

Adet kanamasının ilk günlerinde hazır pedleri 3 saatten fazla kullanmamak gerekir.Kanamanın hafiflediği 3.-4. günlerde, hazır ped 4-6 saatte bir değiştirilir.Özellikle spor yapıldığında ya da yaz aylarında, daha sık ped değiştirmek gerekir. Adet kanamasının olduğu günlerde,her gün ılık suyla duş yada su dökme şeklinde banyo yapmak sağlık açısından yararlıdır.Banyo,hem kötü kokuların oluşmasını hem de zararlı mikropların üremesini önler.Sıcak banyo,adet sancısının azalmasına da yardımcı olacaktır.

Gençler; doğaları gereği, bazen sorunları abartabilir ya da küçümseyebilirler. Toplumumuzda da üreme sağlığı konusunda süregelen utangaçlık, çekingenlik yada ihmal çok kolay ulaşılabilecek çözümleri güçleştirmekte ve bütün bunlar da ağır sonuçlara yol açabilmektedir. Nasıl ki dişiniz ağrıdığında bu sorunu büyükleriniz ile paylaşıyor, bir diş hekimine gitme yolları arıyorsunuz; üreme organlarına ilişkin soru ve sorunlarınız olduğunda da bunu uygun kişilerle paylaşıp çözümlemeniz gerekir.

Aile Planlaması 18 yaşından önce, 35 yaşından sonra, iki yıldan sık arayla ve toplam 5 ve daha fazla gebelik,annede kansızlık,beslenme bozuklukları ve zor doğumların artmasına neden olur.İki yıldan sık aralarla doğum yapan annelerin bebekleri ise anne karnında yeterince gelişememekte, erken yada düşük kilolu doğmaktadır.Bu tür durumları önleyebilmek için “Aile Planlaması” uygulanır. Aile Planlamasının Amaçları: Doğumlar arasındaki sürenin uzamasını sağlayarak annenin sağlığını korumak. Sağlıklı çocuklar yetiştirmek ve bebek ölüm oranını azaltmak.

Çocuğu olmayanların çocuk sahibi olmalarını sağlamak. Gebelikten korunmak isteyenlere yardımcı olmak. Diyabet(şeker) yada kalp hastalığı gibi gebeliğin sakıncalı olduğu durumlarda annelerin sağlığını ve yaşamını koruyabilmek için gebeliği önlemek

Ergenlik Döneminde Özbakım Ergenlik Sivilcesi(AKNE): Her 10 kişiden 8’inin yaşamının bir döneminde karşı karşıya kaldığı akne,yağ bezlerinin aşırı yağ salgılaması ve kıl diplerinden giren çeşitli bakterilerin etkisiyle ortaya çıkan bir tür iltihaptır. Akne denince,deride görülen siyah noktalar,kırmızı kabartılar, iltihaplı sivilceler ve kistler gibi farklı görünümlü oluşumlar anlaşılır.En sık 12-20 yaşları arasında görülür.Ergenlik sivilceleri en çok yüzde olmak üzere omuzlar,sırt, göğüs ve uyluklarda görülebilir.

Aknenin Nedeni Nedir? Yaşanan hormonal değişimler. Çeşitli mikroorganizmalar. Bazı ilaçlar. Ruhsal nedenler. Kalıtımsal özellikler. Kozmetik maddelerin hatalı kullanımı. Fazla güneşte kalınmasının da akne oluşumunu artırıcı etkisi olabilir.

Sivilceleri Sıkmak Zararlı mıdır? Siyah noktalar ya da sivilceleri sıkarsak kanalda zedelenme olur ve bakterilerin aşırı üremesine uygun bir ortam oluşur.Bu da bedenin koruyucu sistemini bozar.Sivilcenin sıkılması sonrasında deride iz kalması olasılığı da artar.

Akne tedavisinde ne yapılmalıdır? Aknenin ortaya çıkmasını engelleyen ilk ve en etkili önlem;iyi bir deri temizliğidir. Deri temizliği, deri ile aynı asitlik özelliğine sahip ürünlerle yapılmalıdır. Sivilcelere limon,pudra,kolonya v.b. Maddeler sürmek tedavi edici değildir.Deride tahrişe yol açabilirler. Hekime danışmadan arkadaş tavsiyesi ile ilaç veya herhangi bir yöntem kullanmayın.

Saçlarda kepeklenme nedir, nasıl önlenir? Ergenliğin başlamasıyla deride yağ salgısı artar ve saçlarda da yağlanma ve kepeklenme görülebilir.En uygun saç yıkama sıklığı,bu dönemden itibaren,haftada 2-3 kezdir.Saç tipine uygun şampuanların yeterli olmadığı durumlarda kepeklenme için ilaçlı şampuan kullanılmalıdır.

Koltuk altı ve kasık bölgesi temizliği Ergenlikle birlikte hormonların etkisi ile , koltuk altı ve kasık bölgesinde tüylenme başlar.Tüyler, bu bölgedeki ter ve yağ bezlerinin,üreme organlarının salgıladığı kokuların çevreye yayılmasına,temizlenmediğinde de enfeksiyona neden olur.Bu nedenle uygun yöntem kullanılarak (tıraş etme,kıl dökücü kremler ya da ağda kullanılabilir.Bunları kullanırken dikkatli olunmalı ve kullanımı önceden öğrenilmelidir.

Epilasyon da kılların giderilmesinde etkin bir yöntemdir Epilasyon da kılların giderilmesinde etkin bir yöntemdir.Ancak kasık bölgesindeki kılların giderilmesinde epilasyon önerilmez. Kasık bölgesinin derisi sık sık temizlenerek kurulanmalıdır.Yıkanma esnasında bu bölge köpürtülerek yıkanmalıdır.Hoş olmayan koku ve salgıların giderilmesinin yanında,bu uygulama enfeksiyon gelişme tehlikesini azalta caktır.Adet dönemlerinde duş ya da su dökünme şeklinde banyo yapılması yararlıdır.

Ergenlik döneminde başlayan hormonal etkilerle bedenin belli bölgelerinde kan dolaşım düzeninin değişmesi sonucunda “selülit” denen bir deri görünümü ortaya çıkabilir.Selülit oluşumunu engellemek için bol su içilmeli,aşırı tuzlu yenme meli,kahve ve çikolata gibi kafeinli besinlerden uzak durulmalı ve spora daha fazla zaman ayrılmalıdır.

Ergenlik Döneminde Kişisel Bakım Ağız ve diş sağlığını korumak için,dişler ünde iki kez,yemeklerden sonra, 3 dakika kadar kuralına uygun biçimde(ağız içinde daireler çizerek) macun ile fırçalanmalıdır.Ayrıca yılda iki kez diş hekimine giderek kontrolden geçmelidir. Tırnakların da haftada bir kesilmesi ve sık sık tırnak fırçasıyla fırçalanarak yıkanması uygun olur.

Ayağı sıkan sivri burunlu ayakkabılar giyilmemeli Çorapların sentetik değil,yünlü ve pamuklu olması tercih edilmelidir.

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Cinsel ilişki yoluyla bulaşan 20’den fazla hastalık vardır.En bilinenleri Frengi,bel soğukluğu,AIDS ve son yıllarda giderek artan Hepatit-B bulunmaktadır. Bu hastalıkların bulaşmasını kolaylaştıran etkenler; sık eş değiştirmek,birden fazla sayıda eşe sahip olmak ve kimlerle ilişkisi olduğu bilinmeyen kişilerle cinsel ilişkiye girmektir.

Cinsel Yollu Hastalıklardan Korunma Yolları Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmanın en iyi yolu,bu hastalıkların bulunma riski olan kişilerle cinsel ilişkiden kaçınmak ve hastalık kuşkusunun olduğu ve aile planlamasının yapıldığı durumlarda her cinsel ilişki sırasında kondom(prezervatif,kılıf) kullanmaktır.

ERGENLİK KABUS DEĞİLDİR ERGENLİK KABUS DEĞİLDİR! Çocukluktan yetişkinliğe geçiş sorunsuz yaşanmaz.Önemli olan yanlış algılama ve yaklaşımlarla bu dönemi kabusa döndürmemektir.

KONTROLSÜZ GÜÇ, GÜÇ DEĞİLDİR. UNUTMAYIN Kİ ! KONTROLSÜZ GÜÇ, GÜÇ DEĞİLDİR.

Mübeccel YALÇIN Müdür Yardımcısı Sunan : Mübeccel YALÇIN Müdür Yardımcısı

Hazırlayan: Cemal ÖZDEMİR Asarcık YiBO Rehber Öğretmeni

Seminerimizi İlgi ile Dinlediğiniz için Siz Öğrencilerimize ve Sunumlarından Dolayı Değerli Öğretmenimize TEŞEKKÜRLER