KARBONHİDRAT NEDİR..

* KARBONHİDRAT * Yulaf, arpa ve buğdaydan yapılmış tahıl ürünleri karbonhidrat içerir.

Karbonhidrat Nedir. Karbonhidrat; Karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan organik bileşiklere denilmektedir.Karbonhidrat insan ve hayvan vücudunda glikojen olarak, bitkilerin yapısında nişasta ve selüloz olarak bulunmaktadır

Karbonhidratlar yapılarına göre 3 gruba ayrılırlar 1- Monosakkaritler (Basit Şekerler): Glikoz (üzüm şekeri), Fruktoz (meyve şekeri), Galaktoz (6 karbonlu monosakkarit) 2- Disakkaritler: Sakkaroz (çay şekeri), Laktoz (süt şekeri), Maltoz (malt şekeri) 3- Polisakkaritler: Nişasta (bitkilerdeki depo karbonhidrat), Glikojen (kas ve karaciğerdeki depo karbonhidrat), Selüloz (posa)

Karbonhidrat çeşitleri nelerdir? 1- Glikoz: En basit şeker olarak bilinen glikoz bitkide fotosentez  olayı sonucunda oluşur. Glikozun fazlası bitkilerde nişasta, hayvanlarda glikojene dönüştürülerek depolanır. 2- Nişasta: Yalnızca bitkide depo besin maddesi olarak görülür. Çok sayıda glikoz molekülünün bir araya gelerek oluşturduğu bir yapıdır. Arpa, buğday, patates gibi besinlerde görülür. Suda erimezler. Hücre zarındaki porlardan geçemeyecek kadar büyük moleküllerdir. Hayvanlar nişastayı sindirim olayı ile glikoza dönüştürerek kullanırlar. Nişastanın ayıracı iyot çözeltisidir. Nişasta iyot çözeltisi ile mavi-mor renge dönüşür.

Karbonhidrat çeşitleri nelerdir? 3- Selüloz: Bitki, mantar ve bakteri hücrelerinde hücre  zarının dışında bulunan hücre çeperi selülozdan oluşur. Selüloz hayvan hücrelerinde bulunmaz. Aynı zamanda hayvanlarda selülozun sindirimi yapılamaz. Sadece geviş getiren memelilerin bağırsaklarında bulunan bakteriler selülozu sindirebilirler. 4- Glikojen: Hayvan hücrelerinde ve mantar hücrelerin-de fazla glikozun depo şekli glikojendir. Bitkilerde glikojen bulunmaz. Hayvanlarda glikozun fazlası kas ve karaciğerde glikojen şeklinde depolanır. Kandaki glikoz seviyesi düştüğünde ise glikojen glikoza dönüşerek kana geçer.

Karbonhidrat çeşitleri tablosu

KARBONHİDRAT EKSİKLİĞİ NELERE SEBEP OLUR? Öncelikle B vitaminleri , bazı aminoasitler ve lif eksikliği görülür. Bunun yanında halsizlik ,yorgunluk, depresyon, unutkanlık, sinir sistemi bozuklukları, sindirim sistemi rahatsızlıkları, proteinin vücut tarafından kullanılamaması sonucu yapım ve onarımda azalma, yetersiz lif alımından ötürü uzun vadede kanser  ve kalp hastalıkları görülebilir.

KARBONHİDRAT EKSİKLİĞİ NELERE SEBEP OLUR?

BİR İNSANIN GÜNDE ALMASI GEREKEN KARBONHİDRAT MİKTARI NEKADARDIR? Herkesin metabolizma hızı farklıdır. Bizim metabolizma hızımız, yaşımıza, cinsiyetimize, aktivite düzeyimize, kilomuza vb göre değişmektedir. Metabolizma hızımıza göre almamız gereken kalori belirlenir. Bu kalorinin ortalama olarak %55 i karbonhidratlardan, %15 i proteinlerden %30 u ise yağlardan sağlanmalıdır.Metabolizma hızı 2000 kkal olan bir bireyin aldığı enerjinin 1100 kilokalorisi karbonhidrattan gelmelidir.Karbonhidratın miktarı belirlendikten sonra cinsi için Glisemik İndeksine ve yüküne bakarak karar verilmelidir.Mesela pirinç pilavının Glisemik indeksi 139 ,Glisemik yükü 59 dur.Buna karşın bulgur pilavının glisemik indeksi 48 ,glisemik yükü 12 dir.Bu iki besinin aslında kalorileri yakındır.Gördüğümüz gibi burada kaloriden çok içerik önem kazanmaktadır. Glisemik indeksi ve yükü düşük olan besinler tok tutar ve kilo vermemize yardımcıdır.

KARBONHİDRATLI YİYECEKLER NELERDİR? Esas olarak Mısır gevreği, tahıl ve ekmek çeşitleri, pirinç, arpa,yulaf, makarna yüksek karbonhidrat içerir. Meyvelerdende, kayısı, hurma, yaban mersini, muz, incir, üzüm, elma, portakal, armut, ananas, çilek, karpuz, ve kuru üzüm yüksek karbonhidrat içermektedir. Baklagil türlerinden; nohut, kuru fasulye, börülce, bakla  yüksek kompleks karbonhidrat taşırlar. Bazı kök sebzelerden, patates, tatlı patates, havuç, mısır da bu gruba dahildir. Toz şeker, şekerleme, kek, mısır şurubu, meyve suyu, ekmek, beyaz undan yapılmış makarna ve mısır gevreği basit karbonhidratlı gıdalara girmektedir. Yüksek miktarda kompleks karbonhidrat taşıyan besinler ise, kepek, yulaf, mısır, arpa, karabuğday, mısır unu, makarna, patates, kepekli pirinç, kıyılmış buğday, tam tahıllı gevrek, bezelye, musli, fasulye, mercimekdir. Yüksek karbonhidratlı besinler bize, sağlıklı ve formda olmak için vitamin, mineral ve lif açısından yeterli bir kaynak oluştururlar. Süt ürünleri, yüksek yağ ve protein içerikleriyle tanınırlar. Ama, yağsız süt, diyet  yoğurt, çikolatalı süt yüksek karbonhidratlı besinler grubuna da girer. Bütün cikolata ve şeker türleri, ve kurabiyeler yüksek miktarlarda karbonhidrat içerir.

KARBONHİDRATLAR HAKKINDA BAZI GERÇEKLER -10 tane kestanenin 5 dilim ekmekle aynı kaloriye sahip olduğunu, -Kepekli,tahıllı, çavdarlı gibi esmer ekmeklerin bir diliminin kalorisinin beyaz ekmekle aynı olduğunu buna karşın Glisemik İndeks ve Glisemik yüklerinin farklı olduğunu, -Bulgur pilavı ve makarnanın pirinç pilavına göre daha tok tuttuğunu ve daha sağlıklı olduğunu, -Kuru meyvelerin taze meyvelere oranla daha çok şeker ürettiğini, -Spagetti makarnanın kelebek makarnaya göre Glisemik indeksinin daha düşük olduğunu, -Haşlanmış patatesin soğutulunca Glisemik indeksinin düştüğünü, -Yemeklere sirke veya limon eklemenin Glisemik indekslerini düşürdüğünü, -Meyve sularının, meyvelere göre daha az lif içeriğini, -1 Bardak portakal suyunun 3 dilim ekmekle aynı kaloriye sahip olduğunu, -Karbonhidratların beynin enerji kaynağı olduğunu, -Karbonhidratların mutluluk hormonu ‘’seratonin’’ i arttırdığını, -Protein ve yağların, karbonhidratların emilimini yavaşlattığını biliyor muydunuz?

KARBONHİDRAT Karbonhidratların vücuttaki görevleri nelerdir ?  Canlı hücrelerde enerji üretmek için 1. Sırada kullanılır. DNA RNA ve ATP’nin yapısına katılır. Polisakkarit olarak hücre zarının yapısına katılırlar. En çok hangi besinlerde bulunur ? Mısır gevreği tahıl ve ekmek çeşitleri pirinç arpayulaf makarna kayısı hurma yaban mersini muz incirüzüm elma portakal armut ananas çilek karpuz kuru üzüm toz şeker şekerleme kek mısır şurubu meyve suyu yüksek karbonhidrat içerir.

KARBONHİDRATLI BESİNLER Karbonhidratlı besinler ekmek, pilav, makarna, unlu yiyecekler, patates, süt, süt ürünleri ve meyve gibi besinlerdir. Aşağıda karbonhidratlı besinlerde hangi çözeltinin hangi renk değişimine sebep olacağı belirtilmiştir. • Karbonhidrat (Nişasta) + İyot Çözeltisi-----> Mavi - Mor Renk • Karbonhidrat (Nişasta) + Lügol Çözeltisi ------> Mavi - Mor Renk • Karbonhidrat (Glikojen) +İyot Çözeltisi------>Kahverengi - Kırmızı renk

KARBONHİDRAT PRAMİDİ

HAZIRLAYAN