Süt Humması (Doğum felci, Hipokalsemi) Genellikle doğum sırasında yada doğumu izleyen 6-48 saat içinde ortaya çıkar Yaşlı (>5), yüksek verimli ve iyi kondüsyonlu inekler daha duyarlıdır Nedeni, doku sıvılarındaki iyonize Ca miktarının azalmasıdır Doğum öncesi rasyon Ca düzeyi önemlidir

Semptomlar İlk devre: Kısa sürer Heycanlanma, tetani Baş ve ayaklarda titremeler Baş sallama Dilini ağızdan çıkartma Diş gıcırdatma gözlenir Beden ısısı çok az artmıştır

İkinci devre: Hayvan göğsü üzerine yatar Bilinç yarı yarıya kaybolmuştur Dalgın görünüştedir Başını (S) formunda böğrüne dayayarak yatar Arka ayaklarda felç görülür Merme kurur Deri ve bacaklar soğur Beden ısısı azalır (37-38 oC)

Üçüncü devre: Hayvan yatmış ve koma durumuna girmiştir Bacakları uzanmış ve gevşek bir durum almıştır Ayağa kalkması imkansızdır Beden ısısı düşmüştür (36-37 oC) Tedavi edilmeyen hayvanlar 2-24 saat içinde ölür

Komplikasyonları Güç doğum Prolapsus uteri Retensiyo sekundunaryum Metritis Döl verimi düşüklüğü Timpani Abomasumun yer değiştirmesi Ketozis Mastitis Süt veriminin düşmesi Verim ömrünün düşmesi

Tedavi Parenteral Ca tuzları verilir Anyonik tuzlar (amonyum klorit, amonyum sülfat, kalsiyum sülfat, magnezyum sülfat) verilir Koruyucu olarak, doğuma 2-3 hafta kala düşük Ca içeren yemler verilmelidir

Koyun ve keçilerde süt humması Süt verimi yüksek koyun ve keçilerde, gebeliğin son dönemi ile laktasyonun ilk döneminde ortaya çıkar

Hastalığın ortaya çıkmasında; -Hayvanın yaşı -Irkı -Beslenme etkili olmaktadır -Tedavi amacıyla Ca preparatları (%40 kalsiyum boroglukonat) iv verilmelidir

Enzootic Ataxia Yeni doğan kuzu ve oğlaklarda bakır yetersizliği sonucu meydana gelir.

Nedenleri Toprağın ve bitkilerin Cu bakımından yetersiz olması Rasyonun Cu bakımından yetersiz olması Bakırın emilimini olumsuz etkileyen elementler (Mo, Ca, SO4)

Bakır yetersizliğinde Anemi Büyümede yavaşlama Kemikte bozukluklar Kıl ve yapağıda depigmentasyon Yapağı verin ve kalitesinde bozukluklar Üreme performansında bozukluklar Kardiovasküler defektler Gastrointestinal bozukluklar

Semptomlar Hastalık iki şekilde görülür: 1- Kongenital form (doğumla birlikte) 2- Gecikmiş form (doğumdan sonraki 4-8. haftalar) -Hafif vakalarda; koşma esnasında arka bacaklarda koordinasyon bozukluğu, ani dönüşlerde bel bölgesinin yana kayması tipiktir.

Orta şiddetli vakalarda; Arka bacaklarda koodinasyon bozukluğu görülür Tutuk ve intizamsız yürüme Sendeleyip yuvarlanma Köpek oturuşu Bazı durumlarda körlük, sağırlık ve diş gıcırdatması görülür Kan bakır seviyesi düşer (0.01-0.05 mg/100 ml)

Tedavi Hastalara Cu takviyesi yapılmalıdır (bakır glisinat 12.5 mg i.p., bakır sülfat oral, bakır-kalsiyum asetat 50 mg i.p.) Bakır:molibden oranı dengelenmelidir (Cu:Mo= 5:1) Çayır-mera’ya 6-11 kg CuSO4/hektar püskürtülmelidir

Vit E/Se noksanlığı sendromu Yüksek miktarda doymamış yağ asitleri veya bozulmuş yemlerin tüketimi sonucu ortaya çıkar Kötü depolama şartları hastalık riskini artırır

Nedenleri Yemlerde poli doymamış yağ asitlerinin fazla olması Yemlerde yüksek miktarda peroksitlerin varlığı Rasyonda vit E yetersizliği Yemlerin nemli ve sıcak depolanması Yemlerde ağır metallerin fazlalığı

Semptomlar Oluşan radikaller ekstra ve intraselüler zararlar verirler (hücre membranı, mitokondri ve mikrozomlar etkilenir, elektron transportu bozulur, eritrosit hidrolizi görülür) Doku-sülfidril grupları azalır Karaciğer, kalp ve kaslarda enzim konsantrasyonu ve aktivitesi azalır Deride kollegenlerin bileşimi değişir Beyincikte damarlar zarar görür Mutagen ve kanserojen etkiler görülür Sığırlarda eşin atılamamasına yol açar (retentio secundinarium)

Tedavi ve koruma Rasyona vit E (30 mg/kg KM) ve Se (0.1-0.2 ppm) ilavesi gerekir Na-selenit (0.6 ppm/KM) Selenyum (0.8-1.1 ppm/KM) Alfa-tokoferol (15-50 mg/100 kg CA) Selevit (5 ml/100 kg CA) Etoxiquin (EQ), butil-hidroxi tluen (BHT), butil-hidroxi alanin (BHA), askorbik asit (vit C)

ALKALİ HASTALIĞI Se fazlalığı halinde alkali hastalığı ortaya çıkar. Akut zehirlenmelerde, körlük, güç nefes alma, nabız düşüklüğü, solunum yetmezliği sonucu ölüm şekillenir.

Alkali Hastalığı selenyumdan zengin topraklarda yetişen bitkiler insan ve hayvanlar için zehirlenmeye sebep olabilir. Bitkilerle alınan Se, organizmada bulunan sistein ve methiyonindeki kükürtle yer değiştirerek toksik hale gelir Selenyum zehirlenmesi kanatlılar dahil tüm hayvanlarda görülür.

Seleno sistein Sistein

Mineral Maddelerin Birbirlerine Etkileri Bir mineralin başka bir mineralin alınabilirliği üzerine olumsuz etki yapmasına ANTAGONİZM, bir besin mineralin başka bir mineralin alınabilirliğini olumlu etki yapmasına da SİNERJİZİM denmektedir

Antagonizm ( Elementler Arası Geçimsizlik) Antagonistik Element Alımına Mani Olunan Element Aşırı Azot (N) Potasyum (K), Bakır(Cu), Bor(B) Aşırı Fosfor (P) Potasyum(K), Kalsiyum(Ca), Çinko(Zn), Demir(Fe), Bakır(Cu) Aşırı Potasyum (K) Magnezyum(Mg), Bor(B) Aşırı Çinko (Zn) Mangan (Mn), Demir(Fe), Bakır(Cu) Aşırı Mangan (Mn) Çinko(Zn), Demir(Fe) Aşırı Demir (Fe) Fosfor(P), Mangan(Mn) Aşırı Bakır (Cu) Çinko(Zn), Mangan(Mn), Demir(Fe)

Elementler arası etkileşim P K Mg Ca Zn Cu Mn B Mo Fe Azot (N) A S Fosfor (P) Potasyum (K) Magnezyum (Mg) Kalsiyum (Ca) Çinko (Zn) Bakır (Cu) Mangan (Mn) Bor (B) Molibden(Mo) Demir (Fe)

Bakırın diğer elementlerle ilişkisi Cu-Fe ilişkisi Cu ve Fe her ikiside hematopoeziste görevlidir.Cu yetersizliğinde Fe emilimi düşer.Depo proteinlerden Fe’nin salınımı taşınması ,dokulara salınımınde seruloplazmin görevlidir. Cu-Co ilişkisi Co, karaciğerde Cu depolanmasına hizmet eder.Otlardaki bakırın sindirebilirliğini arttırır. Cu-Zn Cu-Cd Cu-Pb Bu üç elemen bakırın antiagonisti olarak ele alınır.emilimde metallotiyoenine bağlanmak üzere yarışırlar.emildikten sonra taşınmak içinde albumine bağlanmak için yarışırlar. Pb, toksik etki yaparak sekonder bakır yetersizliğine yol açar. Cu-Mo-S ilişkisi Mo önemli bir bakır antiagonistidir. Mo dan zengin rasyonlar bakır yetersizliğine yol açar. Tek başına Cu retansiyonunu değiştirmez,kükürtle birlikte Mo toksisitesi artar.

Beslenme Biyokimyası

Termodinamikte kavramlar Termodinamikte bir organizma, bir hücre veya birbiri ile reaksiyona giren iki madde, sistem olarak tanımlanır. Bir sistem, bir çevre içinde yer almaktadır. Sistem ve çevrenin ikisi birlikte de evreni oluştururlar enerji (E) entalpi (H) entropi (S) serbest enerji (G) de önemli termodinamik kavramlardır

Entalpi (H) enerji ile ilişkili bir durum fonksiyonudur; kimyasal reaksiyonlarda reaksiyon sisteminin ısı içeriğini tanımlar. Bir kimyasal reaksiyon sırasında çevreye ısı yayılıyor veya çevreden ısı alınıyorsa reaksiyon sisteminde entalpi değişimi (H) olmaktadır. H negatif () ise yani sistem çevreye ısı yayıyorsa, reaksiyon ekzotermik reaksiyondur H pozitif (+) ise yani sistem çevreden ısı alıyorsa, reaksiyon endotermik reaksiyondur

Entropi (S) Bir sistemdeki rasgelelik veya düzensizliğin kantitatif ifadesidir. Bir kimyasal reaksiyonun ürünlerinin substratlardan daha kompleks ve daha düzensiz olmaları durumunda sistemin entropisinin arttığı [entropi değişimi (S) pozitif (+) ] kabul edilmektedir. Bir kimyasal reaksiyonun ürünlerinin substratlardan daha az kompleks ve daha az düzensiz olmaları durumunda sistemin entropisinin azaldığı [entropi değişimi (S) negatif ()] kabul edilmektedir.

Serbest enerji (G) (Gibbs serbest enerjisi) iş yapmak için kullanılabilir enerjidir. Kimyasal reaksiyonlarda reaksiyon sisteminin serbest enerjisi değişir (serbest enerji değişimi G sembolü ile ifade edilir). Bu değişiklik iş yapılmasıyla birlikte olur

[G negatif (G<0)] ise reaksiyon ekzergoniktir ve yazıldığı şekilde soldan sağa doğru kendiliğinden ilerler. [G pozitif (G>0)] ise reaksiyon endergoniktir ve yazıldığı şekilde kendiliğinden ilerlemez.

Karbonhidratların sindirim ve emilimi Nişasta ve glikojen tükürükteki -amilaz etkisiyle ağızda enzimatik olarak parçalanmaya başlar. Pankreas -amilazı ve ince bağırsak 1,6-glikozidazı etkisiyle karbonhidrat sindirimi devam eder. Disakkaritler, ince bağırsak epitel hücresi zarında yerleşik uygun disakkaridazlar tarafından tutulurlar.

Lipidlerin sindirim ve emilimi Nötralize kimus içindeki lipidlerin ince bağırsakta sindiriminde ilk basamak emülsiyon oluşumudur. Lipid sindiriminin ikinci basamağında emülsiyon partiküllerine safra tuzlarının katılmasıyla 16-20 Ao çapında miseller oluşur. Misellerdeki lipidlere enzimlerin etkisi sonucu lipidler hidrolitik olarak parçalanırlar. Trigliseridlerin hidrolizini katalize eden enzim, pankreas tarafından salgılanan ve optimal etkisini pH 7-9’da gösteren pankreatik lipazdır.

Proteinlerin sindirim ve emilimi Hayvansal gıdalar ve baklagiller gibi bitkisel gıdalarla alınan proteinler, midede ısı ve HCl etkisiyle denatüre olurlar, midede ve ince bağırsaklarda proteinaz (pepsin, tripsin, kimotripsin, elastaz) ve peptidazlar (karboksipeptidaz, aminopeptidaz) yardımıyla parçalanırlar. Proteinazlar ve peptidazlar mide ve bağırsak mukoza hücrelerinde, pankreas hücrelerinde, aktif olmayan proenzim (zimojen) şeklinde oluşurlar ve salgılandıktan sonra parçalanma suretiyle aktif hale gelirler